Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 178

अभयपत्र - अभिकृत्वन् ]
સમયપત્ર નં. (સમયસ્ય પત્રમ્) સુરક્ષા માટે વિશ્વસ્ત લખેલો પત્ર.
સમયમુદ્રા શ્રી. (અમાર્થા મુદ્રા) તંત્રશાસ્ત્રમાં કહેલ એક પ્રસિદ્ધ મુદ્રા. સમવવાદ્સ્ત્રી. (અમાર્યા વા)
અભયદાન માટે
‘ડરીશ મા’ એમ કહેવાતી વાણી. અમવા સ્ત્રી. (ન મયં યસ્માત્ ટાવ્) હરડે, દુર્ગાદેવી. અમવાદ્ય પુ. (અમયા રિતી આદ્યા યસ્ય) વૈદકશાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ, અભયાદિ મોદક.
अभर्तृका स्त्री. ( नास्ति भर्ता यस्याः, स्वार्थे कन् ) અવિવાહિત સ્ત્રી, જેને પતિ ન હોય એવી સ્ત્રી, વિધવા.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
ગમવ પુ. (ન મવ:) ઉત્પત્તિનો અભાવ, જન્મનો અભાવ, વિનાશ, સત્તાનો અભાવ.
મવ પુ. (7 મવ: યસ્માત્ અવિધમાનતા, મોક્ષ, શિવ, નિર્વાણ, અપવર્ગ.
અમવિતત્વ ત્રિ. (ન વિતવ્યમ્) ન હોવાલાયક, ન
થવાલાયક.
સમન્ય 7. (ન મન્થમ્) ૧. અમંગલ, ૨. દુષ્ટ ભાગ્ય. સમવ્ય ત્રિ. (7 મધ્યમ્) ૧. દુષ્ટ ભાગ્યવાળું, ૨. ભવ્ય
નહિ તે, મોક્ષગમનને અયોગ્ય આત્મા, ૩. અભાગિયું,
૪. ન થવા લાયક.
૩૪માન પુ. (7 મા:) ભાગનો અભાવ, જે વહેંચાયું નથી.
સમાન ત્રિ. (નમાો યસ્ય) જેનો ભાગ ન હોય તે. અમાનિન્ ત્રિ. (ન માળી) ભાગનો અધિકાર નહિ તે, અભાગિયું. શ્રિયાં કીર્ અનિની. ભાગ્ય ન. (ન માયમ્) ખરાબ નસીબ. સમાન્ય ત્રિ. (7 માયં યસ્ય) દુષ્ટ ભાગ્યવાળું, ખરાબ
નસીબવાળું.
અમાનન 7. (ન માનનમ્) આધાર નહિ તે, અપાત્ર. સમાન ન. (નાસ્તિ માનમ્) અજાણ્યું, અપ્રકાશ, ભાસવું નહિ તે.
અમાચ્છું પુ. (નાસ્તિ માર્યા તત્સમ્બન્ધો વા યસ્ય) સ્ત્રી વિનાનો, નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચારી.
અમાવ પુ. (ન માવ:) ૧. ભાવભિન્ન-અભાવ, વૈશેષિક મતમાં માનેલો સાતમો પદાર્થ, ૨. મરણ, ૩. મીમાંસકે
१३१
કહેલું અભાવને ગ્રહણ કરનારું એક પ્રમાણ, ૪. અસત્ત્વ, પ. અવિદ્યમાનપણું, ન હોવું. અભાવ ત્રિ. (ન માવો યસ્ય) ૧. અલંકારશાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ રતિ વગેરે સ્થાયીભાવ રહિત, સ્નેહરૂપ ભાવરહિત, ૨. મિથ્યાભૂત પદાર્થ. અમાવત્વ ન. (અમાવસ્ય માવ: ત્વ) ભાવભિન્નપણું, દ્રવ્યાદિ છ પદાર્થનું અન્યોન્યાભાવપણું.
ગભાવના સ્ત્રી. (ન ભાવના) સાચા નિર્ણયનો અભાવ, ધાર્મિક ધ્યાન વિનાનો.
અમાવનીય ત્રિ. (7 માવનીય:) અચિન્તનીય, વિચાર
કરવાને અશક્ય, ઉત્પન્ન કરવાને અશક્ય. અમાવસમ્મત્તિ સ્ત્રી. (અમાવસ્ય સંપત્તિ:) મિથ્યાભૂત
પદાર્થનું જ્ઞાન, જેમ છીપમાં રૂપાનું જ્ઞાન થાય તે. સમાન્ય ન. (નમાવ્યમ્) જે ભાવનાને યોગ્ય નથી. સમાષળ ન. (નમાષણમાં) ૧. ભાષણનો અભાવ, ૨. ભૂંગાપણું, મૌનપણું, ચુપકીદી. માષિત ત્રિ. (ન માષિતમ્) નહિ કહેલું. અભાષિતનું પુ. (ન માષિતં પુરૂં યસ્ય) જે શબ્દ કદી પુંલિંગ કે સ્ત્રીલિંગમાં પ્રયોજાયો ન હોય અર્થાત્ નિત્ય સ્ત્રીલિંગ.
મિ સવ્ય. (ન માતિ મા+)િ એક ઉપસર્ગ, જેના
૧. ઘોતન, ૨. આભિમુખ્ય, ૩. અભિલાષ. ૪. પાસે, ૫. વારંવા૨, ૬. લક્ષણ, ૭. તરફ, ચોતરંફ, ૮. ઘર્ષણ, ૯. પૂજા, ૧૦. માધુર્ય, અત્યંતના અર્થમાં, ૧૧. ઇચ્છા, ૧૨. આહા૨ કે સ્વાધ્યાયના અર્થમાં વપરાય છે.
અમિન ત્રિ. (મિામયતે મિ+નું) કામુક, કામની અભિલાષાવાળું.
અમળાકક્ષા શ્રી. (મિ ર્સ્િ અ) ઇચ્છા, અભિલાષા,
લાલસા, કામના.
સમિાદૃક્ષિત ત્રિ. (મિ જાલ્ નિ વત્ત) ઇચ્છેલ, ચાહેલું. સમિાવૃક્ષિત્ ત્રિ. (મિ જાર્ નિ) ચાહવાવાળું, અભિલાષાવાળું, અભિલાષી.
अभिकाम त्रि. (अभिकामयते, अभिकम् णिङ् अच्) અભિલાષ કરતું, ઇચ્છા કરતું.
સમિામ પુ. (મિમ્ માવે ઘન્ અભિલાષ, ઇચ્છા. અમિઋત્વક્ ત્રિ. (મિ નિપ્) સન્મુખપણે કરનાર.