Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 177

१३०
અન્ન પુ. (અમિવ ાતિ છે ) અભ્રક ધાતુ.
અબરખ,
ચન્દ્રષ ત્રિ. (માં ખ્ વપ્ મુમ્) અત્યંત ઊંચું. ચન્દ્રષ પુ. (અમ્બ્ર ધ્ વપ્ મુમ્) વાયુ, પવન. સપુષ્પ ન. (અત્ત્રસ્ય પુમિવ શુશ્રૃત્વત્) જળ, પાણી. અપુષ્પ પુ. (મદ્રસ્ય પુમિવ શુભ્રંત્વા નેતરનું
ઝાડ.
ગન્દ્રમાતઙ્ગ પુ. (બન્દ્રાધિપ: માતઽ) ઐરાવત હાથી. અશ્રમુ સ્ત્રી. (મન્ત્ર મા ડુ) ઐરાવત હાથીની સ્ત્રી, પૂર્વ
દિશાની હાથણી.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
મુવમ પુ. (અશ્રમો: વમ:) ઐરાવત હાથી. અરોહમ્ યુ. (મન્દ્ર રુદ્ અનુ) વૈસૂર્યમણિ. अब्बेलिह त्रि. (अब्बं लेढि अब्ब लिह खच् मुम् )
અત્યંત ઊંચું, અતિશય ઊંચું પર્વતનું શિખર વગેરે. અશ્રિ સ્ત્રી. (ગમ્રપાતો ફન્ વા દિત્વમ્) લાકડાની કોદાળી, નૌકાનો મેલ કાઢવાની કાષ્ઠમય કોદાળી. અબ્રોન્થ ન. (અબ્રાત્ તન્નિઘર્ષાવૃત્તિષ્ઠતિ ક ્+સ્થા+) વજ્ર, વીજળીનો અગ્નિ.
અબ્રહ્મચર્ય ન. (ન બ્રહ્મચર્ય) બ્રહ્મચર્યનો અભાવ. અન્નદ્મચર્ય ત્રિ. (ન બ્રહ્મચર્ય યસ્ય) બ્રહ્મચર્ય વિનાનું. અબ્રહ્મળ્યું ન. (ન બ્રહ્મણ્યમ્ ન બ્રહ્મન્ યત્ બ્રાહ્મણ કર્મને અયોગ્ય હિંસાદિ કર્મ, હિંસાદિ વિષયક વચન, બ્રહ્મણ્યનો અભાવ, આત્માને અહિતકારક, ‘હત્યા ન કરો' એવો આદેશ. (નાટકમાં) અદ્રહ્મન્ ત્રિ. (નાસ્તિ બ્રહ્મા યસ્ય) બ્રાહ્મણોથી રહિત. અબ્રહ્મવિત્ ત્રિ. (ન બ્રહ્મ વેત્તિ) બ્રહ્મજ્ઞાન રહિત, બ્રહ્મને ન જાણનારો. मा ब्रह्मवित्कुले भवति । અબ્રાહ્મળ પુ. (ન બ્રાહ્મણ:) હલકો બ્રાહ્મણ, બ્રાહ્મણ નહિ તે.
*
અનુવત્ ત્રિ. (ઞ થ્રૂ શÇ) ન બોલનારો, જે બોલતો ન હોય, મૌન, શાંત.
અનૂભૃત ન. (ન ન્રુવે નૃતમ્) કાંઈ કહેવાને અટકાવનાર, થૂંક સહિત પાણીનો કોગળો.
અતિ ત્રિ. (માં હિડામ્ યત્ર) જળરૂપ અર્થનો પ્રકાશક, કોઈ મંત્ર સૂક્ત વગેરે. अभक्त त्रि. ( न भज् सेवायां विभागे च कर्त्तरि कर्मणि વા વત્ત) અસેવક, ભક્ત નહિ તે, નહિ વહેંચેલું, જુદું નહિ કરેલું.
[અન્ન
અમતિ શ્રી. (ન મક્તિ:) ભક્તિનો અભાવ, શ્રદ્ધા અગર વિશ્વાસનો અભાવ.
અમત્તિ ત્રિ. (ન ભક્તિ: યસ્ય) ભક્તિ રહિત. અમક્ષળ ન. (નમક્ષળ) ભક્ષણનો અભાવ, ખાવાનો અભાવ, ભક્ષણની નિવૃત્તિ. अभक्ष्य त्रि. ( न भक्ष्यः) ભક્ષણ કરવાને અયોગ્ય, ખાવા લાયક નહિ તે.
અમન ત્રિ. (નાસ્તિ મન: યસ્ય) અભાગિયો, નસીબ વિનાનો, દરિદ્ર.
5- अभयदान
ગમન ત્રિ. (નમન:) ભાંગેલું નહિ તે. અમલૢ પુ. (ન મન:) ભંગનો અભાવ, નહિ નાસવું તે, તે નામનો શબ્દાલંકાર.
સમદ્ર ત્રિ. (7 મો યસ્ય) ભંગ વગરનું, ભંગરહિત. અમન્નુર ત્રિ. (ન મત્તુર:) અભગ્ન, સ્થિર, દઢ. અભદ્ર ન. (ન મદ્રમ્) દુઃખ, અમંગળ, અકલ્યાણ, અશુભ. સમદ્ર ત્રિ. (નમત્રમ્) દુઃખ, અમંગળ, અકલ્યાણનું
સાધન, આશ્રય.
સમય ત્રિ. (ન મયં યસ્ય) ભય વગરનું, સર્વ પ્રકારનાં પરિગ્રહથી રહિત.
સમય પુ. (ન મયં યસ્મા) ૫રમાત્મા, આત્મનિષ્ઠ પુરુષ, જ્યોતિષશાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ એક યોગ, ‘ડરીશ મા’ એમ કહી ઊંચો કરેલો પહોળો હાથ, આત્મજ્ઞાન. અમય ન. (ન મયં યસ્માત્) ભયનો અભાવ, બચાવ,
સુગંધીવાળો, ખસ, રક્ષણ-વૈરાગ્યમેવામય—મ′૦ રૂારૂબ અમવત ત્રિ. (અમયં ોતિ . વિષપ્) રક્ષણ
કરનાર, અભય કરનાર, ભયંકર નહિ તે, સૌમ્ય. સમયદ્ર ત્રિ. (ન મયકૢ:) ભયંકર નહિ તે, સૌમ્ય. अभयङ्कृत् स्त्री. (अभयं करोति क्विप् वेद्रे मुम् )
અભય કરનાર.
સમયનાત પુ. (અમયાય નાત:) તે નામના એક મુનિ. अभयडिण्डिम पु. ( अभयाय स्वयोधमयाभावाय
લિન્તિમઃ) નિર્ભયતા માટે વગાડાતું રણસંગ્રામનું એક નગારું.
સમવન ત્રિ. (અમય દ્દતિ ા )રક્ષણ કરનાર, રક્ષા માટે વચન આપનાર.
अभयदक्षिणा स्त्री. (अभये त्राणे त्रातेन देया दक्षिणा ) અભયદાન, અભય પામેલાએ રક્ષણ કરનારાને અપાતી દક્ષિણા.
ગમવાન 7. (અમયસ્ય વાનસ્) કોઈને ભયથી મુક્ત કરવાનું વચન આપવું.