Page Text
________________
અપ્રતિમપ્રભાવ-પ્રતીત]
अप्रतिमप्रभाव त्रि. ( नास्ति प्रतिमः प्रभावः यस्य ) અતુલ્ય પ્રભાવશાળી.. –૬ ~ત્તમોઽસ્ત્યધિ: कुतोऽन्यः । लोकत्रयेऽप्यप्रतिमप्रभावः - गीता ११ । ४३. અપ્રતિમા સ્ત્રી. (ન પ્રતિમા) લજ્જાશીલતા, કાયરતા, ભીરુતા, મંદતા.
अप्रतियोगिन् त्रि. ( नास्ति प्रतियोगी तुल्यरूपः यस्य ) ૧. અનુપમ ૨. અભાવ સંબંધી જે પ્રતિયોગી તેથી ભિન્ન.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
અપ્રતિયોધિક્ ત્રિ. (નાસ્તિ પ્રતિયોથી યસ્ય) અપ્રતિરોધ્ય, જેને રોકવો શક્ય નથી તે.
અપ્રતિરથ ત્રિ. (નાસ્તિ પ્રતિરથો યસ્ય) લડવામાં જેને સામાવાળો કોઈ નથી એવો યોદ્ધો. अप्रतिरथ पु. ( नास्ति प्रतिरथोऽस्य ) ૧. યાત્રા, ૨. કોઈ સ્થળે પ્રયાણ સમયે મંગળ માટે ભણાતું એક સમગાન, વિષ્ણુ,
अप्रतिरव त्रि. (प्रतिकूलो रवः प्रतिरवः स नास्ति यत्र ) જેમાં આ મારું દ્રવ્ય છે તારે ભોગવવું નહિ એવો વિરુદ્ધ શબ્દ નથી તેવો ભોગ, વૈભવ, વિવાદ રહિત, તર્કશૂન્ય.
अप्रतिरूप त्रि. ( न प्रतिरूपः यस्य ) ૧. અસદેશ, ૨. અતુલ્ય, અનુપમ.
પ્રતિરૂપ થા સ્ત્રી. (ન પ્રતિરૂપા થા યસ્યાઃ) ઉત્તર વાક્ય ૨૨ વાણી, અથવા જેનો ઉત્તર ન દઈ શકાય તેવી વાણી. અપ્રતિષિદ્ધ ત્રિ. (ન પ્રતિષિદ્ધ:) નહિ નિષેધેલ, નિષિદ્ધ નહિ તે.
અપ્રતિવીર્થં ત્રિ. (ન પ્રતિરુદ્ધ વીર્ય યસ્ય જેનું પરાક્રમ બીજાઓ ન રોકી શક્યા હોય તે.
ગપ્રતિત ત્રિ. (ન પ્રતિ સ્વ વૃત્ત) જેની સામે શબ્દ ન થયેલ હોય તે, સામે નહિ ગયેલ. અપ્રતિષ્ઠ 7. (નાસ્તિ પ્રતિષ્ઠા યસ્ય) બીજાના આધાર વિના કેવળ પોતાના સ્થાનમાં જ સ્થિતિ કરી રહેલ
પરબ્રહ્મ.
અપ્રતિષ્ઠ ત્રિ. (નાસ્તિ પ્રતિષ્ઠા યસ્ય) પ્રતિષ્ઠા વગરનું, આશ્રયરહિત, નિષ્ફળ, પ્રશંસા—આબરૂશૂન્ય, આધાર રહિત, નિરાશ્રય, અસ્થાયી, નશ્વર. પ્રતિષ્ઠા સ્રી. (ન પ્રતિષ્ઠા) પ્રતિષ્ઠાનો અભાવ, પ્રશંસાનો અભાવ, અસ્થિરતા, નશ્વરતા, નિંદા.
Jain Education International
१२३
અપ્રતિષ્ઠિત ત્રિ. (ન પ્રતિષ્ઠિતમ્) પ્રતિષ્ઠા નહિ પામેલ, પ્રશંસા નહિ પામેલ, અસંમાનિત.
ત્રપ્રતિષ્ઠિત પુ. (ન પ્રતિષ્ઠિત:) વિષ્ણુ, નિર્ધન.
(મિતાક્ષરા—અ. ૨. શ્લોક ૧૧૭) અપ્રતિષ્ઠિત ત્રિ. પ્રતિષ્ઠાન રહિત નિમિત્ત વિના, સ્વભાવે
ઉદ્ભવેલ, પ્રતિબંધ રહિત, અપત્ય રહિત અશરીરી. (મિતાક્ષરા—અ. ૨. શ્લોક ૧૪૫)
અપ્રતિષ્ઠાન પુ. સાતમી નરકના પાંચ નરકવાસમાંનો એક નરકાવાસ, પ્રૌઢતા, દઢતાનો અભાવ. अप्रतिसंख्य त्रि. (न प्रतीता सङ्ख्या यस्य उत्तरपदलोपः) જેની સંખ્યાની ખાતરી કરી નથી તે, જેની સંખ્યા ન મળી શકે તેવી વસ્તુ.
અપ્રતિસંસ્થા સ્ત્રી. (ન પ્રતિસંધ્યા) વિશેષ બુદ્ધિનો અભાવ. પ્રતિસંજ્ઞાનિરોધ પુ. (ન પ્રતિસંયા બુઠ્યા નિરોધઃ)
બૌદ્ધવિશેષ કલ્પિત અબુદ્ધિપૂર્વક ભાવ વિનાશ. અપ્રતિશ્રુત ત્રિ. (ન પ્રતિશ્રુત:) નહિ સ્વીકારેલ, પ્રતિજ્ઞા નહિ કરેલ.
અપ્રતિજ્ઞત ત્રિ. (ન પ્રતિહૃત:) બીજાઓથી પરાભવ નહિ
પામેલ, નહિ રોકેલ, પ્રતિઘાત રહિત, અખંડિત, ક્યાંય પણ સ્કૂલના પામેલ નહિ તે, જેને કોઈ અટકાવી ન શકે કે કોઈ તેનું ઉલ્લંઘન ન કરી શકે તેવું, દેવતાઓનો એક પ્રકાર.
અપ્રતિતાતિ ત્રિ. (અપ્રતિહતા તિર્થસ્ય) અપ્રતિબદ્ધ
વિહારી, અસ્ખલિત ગતિવાળું.
અપ્રતિદતનેત્ર ત્રિ. (ન પ્રતિહતાનિ નેત્રાણિ યસ્ય) જેનાં નેત્રો નિર્મળ છે તે, જે ક્ષીણ દષ્ટિવાળો નથી. અપ્રતિજ્ઞાર્ય ત્રિ. (ન પ્રતિહાર્ય:) જેનું નિવારણ ન કરી શકાય તે, અનિવાર્ય.
અપ્રતીજ ત્રિ. (નાસ્તિ પ્રતિજ્મદેશો યસ્ય) સંપૂર્ણ. અપ્રતીજ ન. (નાસ્તિ પ્રતિમે દેશો યસ્ય) પરબ્રહ્મ. અપ્રતીòાર ત્રિ. (ન પ્રતીષ્ઠાર:) પ્રતીકાર રહિત, બદલો ન લેનારો.
અપ્રતીક્ષા સ્ત્રી. (ન પ્રતીક્ષા) ૧. બીજાની અપેક્ષાએ કાળ નહિ ગુમાવવો, ૨. બીજાની અપેક્ષાએ ઉતાવળથી કરવું.
અપ્રતીત ત્રિ. (પ્રતિ રૂ વત્ત) ૧. નહિ જાણેલ, ૨. નહિ સામે ગયેલ, ૩. નહિ નાસી ગયેલ, અવિશ્વસ્ત,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016067 |
| Book Title | Shabdaratnamahodadhi Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muktivijay, Ambalal P Shah |
| Publisher | Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 23 MB |