Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 163

११६ शब्दरत्नमहोदधिः।
[अपान-अपावृत्ति અપાન પુ. (પાનયંતિ ૩પસારતિ મૂત્રાદિ ૩૫+ | ગપર ત્રિ. ૧. લાંબી મયદા-હદવાળું, અસીમ,
+ની+૭) શ્વાસ બહાર કાઢવો તે, પ્રાણ, | ૨. અગાધ, ૩. ઊંડું, ૪. સીમા વિનાનું, ૫. અત્યધિક, અપાનવાયુ–ગુદા, મહેરથોનાનાપાન – મળમૂત્રને | ૬. ન ઊતરી શકાય એવું –મિત્રપારે સંસારે સારું નીચે લઈ જવાના સ્વભાવવાળો વાયુ, બહાર ગયેલી
| सारङ्गलोचना-अमरचन्द्रसूरिः । પ્રાણવૃત્તિનું અંદર પ્રવેશન, ગુહ્ય પ્રદેશમાં રહેલો વાયુ..
કપાઈ ત્રિ. (નપ અવત) પાસેનું, નજીકનું, દૂરવર્તી.
અપાઈ ને. (મા મદ્ વત્ત) પાસે, સમીપ, દૂર. અપાનન ન. (અપ મન માવે ન્યુ) મુખ અને નાસિકાથી
પાર્થ ત્રિ. (પત: અર્થ: યW) ૧. નિરર્થક, નીકળતા પ્રાણવાયુને પાછા તે જ માર્ગે અંદર આકર્ષવો
૨. વ્યર્થ, ૩. પ્રયોજન વિનાનું ૪. અભિધેયશૂન્ય, તે, અથવા મળમૂત્રને નીચેના માર્ગમાં લઈ જવું તે.
| ૫. અલાભકર. મહાનતમસ પુ. (અપતમન્તર તમો યસ્થ) વેદના | અપાઈ ત્રિ. (મUતઃ અર્થ: ૫) ઉપરનો અર્થ
અર્થનો પ્રકાશક એક દેવપુત્ર, જેનો અજ્ઞાનરૂપ અંધકાર જુઓ. ગૌ. સૂ. પ્રમાણે–તે નામનું નિગ્રહ સ્થાનદૂર થયો હોય તે.
પર્વોપયો/વતિવાર્થ- (ગૌ. ૫. ૨–૧૦) જ્યાં પત્રિપાન (૬) શરીરની વચ્ચે અને આકાશની ! અનેક પદનો અથવા વાક્યનો પૂવપરનો અન્વયયોગ
ચ્ચે રેલો દેવતા. અગ્નિ અને સાવિત્રીની ઉપાધિ. | નથી હોતો એવું અસંબંધાર્થક કહેવું. પાપ ત્રિ. (નતિ પર્વ પSાર વા યW) પાપી | પાર્થવરVT (અપ અર્થ 9 ન્યુટ) દાવા વગેરેમાં નહિ તે નિષ્પાપ, વિશુદ્ધ.
ખોટી દલીલ. પાપવિદ્ધ ત્રિ. (પાપન વિદ્ધ) જે પાપથી કલંકિતા
મધવ ત્રિ. (ન પર્થિવ) જે પાર્થિવ–સાંસારિક ન નથી અથતું પુણ્ય-પાપથી રહિત છે તે આત્મા.
હોય તે, અલૌકિક.
આપા ત્રિ. (નાસિત પા: પાવો વચ્ચ) પાલકરહિત, -सपर्यगाच्छुक्रमकायमव्रणमास्नाविरं शुद्धमपापविद्धम्
રક્ષક વિનાનું, અરક્ષિત. ईशो० ८
પાત્ર સ્ત્રી. અપાલા નામની અત્રિમુનિની પુત્રી જે પપિન્ ત્રિ. (ન પાપી) પાપ શબ્દનો અર્થ જુઓ.
બ્રહ્મવાદિની હતી. अपामार्ग पु. (अपमृज्यते व्याधिरनेन मृज् करणे घञ्)
નવા પુ. (પ આ વ્ ઘ) ગાડાની પાછળનો અઘાડો.
ભાગ. મપાનાક્ષારસ્તંત્ર ને વૈદ્યકશાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ તે નામનું અપલ્લિ ત્રિ. ( પા) મધમાખીઓથી રહિત, જેના અઘાડાનું તેલ.
- કાનમાં પાણી ન હોય. સામાતિ ન. (પામ ) અઘાડાનું તેલ, અપાવર ન. (મપષ્ટમ્ શાવરણમ્) ૧. ઘેરાવો, જેનાથી કૃમિનો નાશ થાય છે.
ગુપ્ત સ્થળ, ૨. ઉદ્દઘાટન. અપામાર્નન ન. અપમૃતે ન ૩ પૃન ન્યુટ) સ્વચ્છ
અપાવર્તન ત્રિ. (1પ આ વૃત્ ન્યુ) ૧. પૃથ્વી ઉપર કરવું તે, ધોવું, રોગ અગર પાપને દૂર કરવું તે.
આળોટવું, ૨. પડીને લોટવું, દૂર કરવું, ૩. ખસેડવું, માય . ( રૂદ્ ) વિશ્લેષ કરનારી ક્રિયા,
૪. નિરાકરણ, ૫. પાછા નાસવું, પલાયન, ૬. ફરવું.
અપાવૃત ત્રિ. (નાતમકૃતિ યસ્માતું) મિથ્યાત્વથી રહિત, અપગમન-વિયોગ, હાનિ, ક્ષતિ, નાશ -
સત્ય. दुःख-जन्म-प्रवृत्ति-दोष-मिथ्याज्ञानानामुत्तरोत्तरापाये
અપાવૃત ત્રિ. (પ+મા+વૃ+ત્ત) ૧. ઉઘાડેલું, तदन्तरापायादपवर्गः-न्यायदर्शनम् ११२
૨. જેનું ઢાંકણ દૂર કરેલ હોય તે, ઢાંકેલ, ૩. સ્વતંત્ર, અપાય ત્રિ. (નપ રૂ નિ) વિયોગજનક ક્રિયાવાળું,
૪. ખોલેલું. યદચ્છા પન્ન વારનાશવંત, વિયોગી.
मपावृतम्-भग० २।३२ અપાર ત્રિ. (નાસ્તિ પર ચર્ચા) પાર વિનાનું, દુઃખથી | પવૃિત્તિ ત્રિ. (અપ મા ગૃ વિત) ૧. ઉઘાડવું, ઊતરી ન શકાય તેવું.
૨. ખોલવું, ૩. ઢાંકણ દૂર કરવું.