Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 117

७०
અનિષેતન પુ. (નાસ્તિ નિòતનં યસ્ય) ઉ૫૨નો અર્થ. અનિન્નુ ન. (7 સુ;) શેરડી જેવો એક જાતનો કાસડો, તે નામનું એક ઘાસ.
અનિન્જીર્ન ત્રિ. (ન નિોળું:) નહિ ગળેલ, નહિ છુપાવેલ, ગુપ્ત ન હોય તે.
અનિચ્છા સ્ત્રી. (ન ફચ્છા) ઇચ્છાનો અભાવ. ગનિષ્ઠુ ત્રિ. (ન છુ:) ન ઇચ્છનાર, ઇચ્છા વિનાનું. અનિચ્છુ વિ. (ન ફછુઃ) ઇચ્છા વગરનું, પસંદગી વિનાનું. - અનિચ્છિત્
અનિત્ય ત્રિ. (ન નિત્ય:) ૧. નશ્વર, નિત્ય નહિ તે, જન્ય, અસ્થિર, અવ્યવસ્થિત, ઉત્પત્તિવાળી હરકોઈ વસ્તુ ક્ષણભંગુર, ૨. ક્ષણસ્થાયી, ૩. અસાધારણ, ૪. સંદિગ્ધ, અનિશ્ચિત.
અનિત્ય (ત્રિ. વિ.) અકસ્માત્, કદાચિત્. અનિત્યર્મન્ ન. (7 નિત્યં ર્મ) કોઈ નિમિત્તથી અકસ્માત્ કરાતું કાર્ય, પૂજન યજ્ઞ વગેરે. અનિત્યતા શ્રી. (અનિત્યસ્ય માવ: તર્જી) અનિત્યપણું. અનિત્યત્વ ન. (અનિત્યસ્ય ભાવ: ત્ય) ઉપરનો અર્થ જુઓ.
અનિત્યત્તન ત્રિ. (ન નિત્ય: વત્ત:) અસ્થાયીરૂપે માતા-પિતાએ દીધેલો પુત્ર.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
અનિત્યમાવ પુ. ક્ષણભંગુર અવસ્થા, ક્ષણભંગુરતા. અનિત્યસમાસ પુ. જે હરેક સ્થિતિમાં જરૂરી ન હોય એવો સમાસ.
અનિન્વિત ત્રિ. (ન નિન્વિત:) નહીં નિંદાયલું, નિંદારહિત. અનિદ્ર ત્રિ. (નાસ્તિ નિદ્રા યસ્ય) ઊંઘના અભાવવાળું,
ઉંઘણસી નહિ તે, આળસુ નહિ તે, જાગરૂક. અનિન્દ્ર ત્રિ. (ન ન્દ્રો યાખ્યોસ્ક) ઇંદ્રની ઉપાસના નહિ કરનાર.
અનિદ્રા સ્ત્રી. (ન નિદ્રા) ઊંઘનો અભાવ, નિદ્રાનો અભાવ. અનિન્દ્રિય ન. (ન રંન્દ્રિયમ્) ૧. જે ઇન્દ્રિયનો – મનનો વિષય ન હોય, ૨. તર્ક.
અનિન્ય ત્રિ. (ન નિર્દેઃ) નિંદવાલાયક નહીં તે. અનિપુન ત્રિ. (ન નિપુન:) નિપુણ નહિ તે. अनिबद्ध त्रि. ( न निबद्धः ) ૧. નહિ બંધાયેલ,
૨. પરાધીન નહિ તે, ૩. નહિ ગૂંથેલ. અનિવાય ત્રિ. (નાસ્તિ નિવાષઃ સંવાધા યક્ષ) પીડા વિનાનું, દુઃખ વિનાનું.
[ગનિષેતન-ગનિયતવૃત્તિ
અનિવૃત્ત ત્રિ. (ન નિવૃતઃ) ૧. ચંચળ, અસ્થિર, અદૃઢ, ૨. સાર્વજનિક, પ્રકાશિત, જે છૂપું નથી, ૩. સાહસી, ધૃષ્ટ.
અનિસૃષ્ટ ત્રિ. (ન નિશ્રૃષ્ટ:) અબાધિત, અદુઃખિત. अनिमक पु. ( अन् जीवने शब्दे च इमन्- अनिमः - નીવન તેન જાતિ જૈ+) દેડકો, કોયલ, ભમરો, મધમાખી, કમળના કેસરો, મહુડાનું ઝાડ. અનિમાન ત્રિ. (નિ+મા-માવે ત્યુ) અમાપ, માપ વિનાનું. अनिमित्त न. (न निमित्तम्) નિમિત્તનો અભાવ, પર્યાપ્ત કારણનો અભાવ, કારણશૂન્ય, આકસ્મિક, નિરાધાર. ઞક્ષ્મવન્તમુત્ઝાનનિમિત્તહાસે: -૪૦ ૭/ ૧૭. ૨. અપશુકન- નમનિમિત્તાનિ ત્તિ જીન્તિ
मृच्छ० १०
અનિમિત્તતમ્ (વિ॰) હેતુ વગરનું, અકારણ, અનિમિત્તનિરાળિયા સ્રો. અપશુકનોનું નિરાકરણ. અનિમિપ્ ત્રિ. (નિ મિલ્ માટે વિપ્) નિશ્ચળદર્શન, સ્પન્દરહિત જોવું, એક સ્થાને સ્થિર બની ટકટકીને જોવું તે. અનિમિષ ત્રિ. (નાસ્તિ નિમિઃ યસ્ય) આંખના પલકારા વિનાનું, ક્રિયાશૂન્ય.
અનિમિષ પુ. (નાસ્તિ નિમિષઃ યસ્ય) ૧. દેવ, ૨.
માછલું. અનિમિષાચાર્ય પુ. (નિમિષાળામાચાર્ય:) બૃહસ્પતિ. અનિમેષ પુ. (નાસ્તિ નિમેષો યસ્ય) ૧. દેવ ૨. માછલું. અનિમેષ ત્રિ. (૧ નિમેષઃ) સ્પંદનશૂન્ય, दृष्दवा
भवन्तमनिमेषविलोकनीयम् - મત્તા ૨૨ અનિમેષદૃષ્ટિ ત્રિ. (અનિમેષા દૃષ્ટિર્યસ્ય) સ્થિર દૃષ્ટિથી જોનારો.
અનિમેષાચાર્ય પુ. (નિમેષામાચાર્ય:) દેવોનો ગુરુ બૃહસ્પતિ.
अनियत त्रि. (न नियतः ) ૧. નિયમ વિનાનું, ૨. અવ્યવસ્થિત, ૩. અનિત્ય, ૪. અસ્થાયી, પ. બંધનરહિત.
अनियतपुंस्का स्त्री. (न नियतः पुंस्कः यस्याः) વ્યભિચારિણી, દુરાચારિણી સ્ત્રી.
અનિયતવૃત્તિ ત્રિ. (ન નિયતા વૃત્તિર્યસ્ય) ૧. જેની આવક નિશ્ચિત નથી તે, ૨. બાંધેલું કામ કરનાર, ૩. જે શબ્દનો પ્રયોગ નિશ્ચિત ન હોય તે.