Page Text
________________
७०६
( १.२प्रतिपाठः ) १ ‘“ अन्तर्बाष्प: ''[ मेघदूतम्, पूर्वमेघः, श्लो- ३] । २ 'अन्तरेण' इति तृतीयाप्रतिरूपकम् । “भवन्तमन्तरेणाऽन्यथाभूपतिग्रहित: "[], भवमध्य इत्यर्थः । ३ 'अन्तरे' सप्तम्यन्तप्रतिरूपकम् । " आवयोरन्तरे पर्वतः (पर्वताः) सरितो द्रुमाः " [महानाटक. ५.२५] । ४ " अन्तरा त्वां च मां च भगवान्' [ सर. कण्ठा. पृ. ५८ ] । एते मध्यार्थाः ॥
( ३.४.५ प्रतिपाठः ) २ 'अन्तरेण' इति तृतीयान्तप्रतिरूपकम् । ३ 'अन्तरे' इति सप्तम्यन्तप्रतिरूपकम् । १० मध्यनामानि चत्वारि ॥१५३८ ॥
३०
अभिधानचिन्तामणिनाममाला
"
प्रादुराविः प्रकाशे स्यात्
( १.२प्रतिपाठः ) 'प्रादुरासीत् "[ रघुवंशम्, सर्ग: - १५, श्रो-८३]। २ " आविर्भूत - "[ मेघदूतम्, पूर्वमेघः, श्री - २१]। एतौ प्रकाशे ॥
( ३.४.५ प्रतिपाठः) १ प्रादुस् उसन्तः । २ आविस् इसन्तः । प्रकाशे प्रकटे । द्वे प्रकटस्य ॥ अभावे त्वं नेनो नहि ।
11
( १.२ प्रतिपाठः ) १ " अविप्र इव भाषसे "[], विप्रवन्न ब्रूष इत्यर्थः । २ " नैकः सुप्तेषु जागृयात् ' २० []। ३ "नो जानीमः "[] । ४ " नहि प्रेम प्रयोजनापेक्षम्''[] । अव्ययसमुदायो वा । एतेऽभावेऽव्ययाः ॥ ( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ अभावेऽसत्तायाम्, अ आद्यस्वरः । यथा- "अविप्र इव भाषसे " [] विप्रवन्न भाषस इत्यर्थः । ३ नो त्रयोदशस्वरान्तः । यथा- "नो जानीमः किमत्र विधास्यति'[] ४ नहि इत्यखण्डद्वयक्षरम् । 'नहीं'' इति भाषायाश्चत्वारि ॥
हठे प्रसह्य
( १.२प्रतिपाठः ) १ "प्रसह्य वित्तानि हरन्ति चौरा: "[नी. श. २-५४] ।
( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ एकं हठस्य ॥
Jain Education International
[ सामान्यकाण्डः-६, अव्ययानि ( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ द्वे वारणस्य । २ 'मास्म' इत्यखण्डद्व्यक्षरम् ॥
( १.२प्रतिपाठः ) १ " अस्तंगतः " [ ] ॥
( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ एकमदर्शनस्य ॥ १५३९ ॥ ४०
अमानु
( १.२ प्रतिपाठः ) १ " कामं करोमि "[] | आदावनिच्छायाम्, पश्चादङ्गीकारेऽव्ययम् ॥
( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ आदावनिच्छायां पश्चादङ्गीकार इत्यर्थः । 'कामम्' इति मकारान्तम् । एकमनिच्छाङ्गीकारस्य ॥
यादों
परमं ते ।
( १.२ प्रतिपाठः ) १ "ओं कुरु"[] । २ " आं कुर्मः []। ३ परमं विभक्त्यन्तप्रतिरूपकम् । “परमं तत्राऽवसन्" []। एवं च । " एवं कुरु " [ ] | मतमङ्गीकारः, ५० तत्रैतेऽव्ययाः ॥
( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ ओम् त्रयोदशस्वरादिः, मान्तम् । २ आम् द्वितीयस्वरादि, मकारान्तम् । 3 'परमम्' इति विभक्त्यन्तप्रतिरूपकम् । मतमभ्युपगमः, तत्र । त्रीणि अङ्गीकारस्य ॥ कच्चिदिष्टपरिप्रश्ने
( १.२प्रतिपाठः ) १
पिता [] ॥
अस्तमदर्शने ॥ १५३९॥
( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ एकम् ॥
मी मास्म वारणे
( १.२ प्रतिपाठः ) १ " मा कार्षीत् कोऽपि पापानि " [] । २ 'मास्म' इत्यव्ययसमुदायः । "मास्म करोत् "[]। अलं च । "अलं बाले ! रोदनेन " [] ।
एते ( एतौ ) वारणार्थे ॥
१. ' इरान्तः' इति४.५ ॥ २. 'ण्डः ' इति४ ॥ ३ ' - हीं' इति४ ॥ ४ ' -ण्डं' इति३ ॥ ५ ' -दि:' इति४ ॥
बहिर्बहिर्भवे
अवश्यं नूनं च निश्चये ॥१५४० ॥ ६० ( १. २ प्रतिपाठः ) १ " अवश्यं धर्मतः सौख्यम्"
[]। २ " नूनं पापात् सुदुःखं स्यात् " []। एतौ निश्चयार्थी ॥ ( ३.४.५ प्रतिपाठः ) १ उभावपि मान्तौ । द्वे निश्चयस्य ॥१५४० ॥
नामैकम् ॥
कच्चिद् जीवति ते
( १.२प्रतिपाठः ) १ “बहिर्भूतः''[] ॥ (३.४.५ प्रतिपाठः) १ बहिः इसन्तः । बाहिर
For Private Personal Use Only
ह्येः स्यादतीतेऽह्नि
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016065 |
| Book Title | Vyutapatti Ratnakarakalita Abhidhan Chintamani Nammala |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | |
| Publisher | Rander Road Jain Sangh |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 1098 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |