Page Text
________________
४५४
अभिधानचिन्तामणिनाममाला [तिर्यक्काण्डः-४, पृथ्वीकायः निःश्रेणिस्त्वधिरोहणी ॥१०१३॥ लेप्यमयी त्वञ्जलिकारिका ॥१०१४॥ ३० १ निश्चयेन श्रयन्ति प्राकारादिकमनयेति निःश्रेणिः,
१ लेप्यनिर्मिता पुत्रिका लेप्यमयी। अञ्जलिं करोति स्त्रीलिङ्गः । निर्पूर्वात् 'श्रिञ् सेवायाम्'(भ्वा.उ.से.), अस्माद् अञ्जलिकारिका । ण्वल । एक लेप्यमय्याः ॥१०१४॥ 'वहिश्रिञ् (श्रि)युस्तुग्लै (ग्ला)हात्वरिभ्यो नित् '(उणा४९१)इति सत्रेण निप्रत्ययः । "अविसर्जनीयनिशब्दाद नियता नन्द्यावर्त्तप्रभृतयो विच्छन्दा आढ्यवेश्मनाम् । श्रेणिः पङ्क्तिरत्र''[]इति तु स्वामी । ङीषि 'निश्रेणी वा। १ आढ्यवेश्मनां धनिनां गृहिणां नन्द्यावर्त्तप्रभृतयो २ अधिरुह्यते ऽनयेति अधिरोही । 'रुह आरोहे'(भ्वा.- विच्छन्दा रचनाविशेषाः । नन्दयतीति नन्दी, नन्दी आवा प.अ.), करणे ल्युट , ङीप् । दारुवेण्वादिकृताधिरोहण- यस्य स नन्द्यावर्त्तः । नन्द्याविव आवर्तोऽस्येति वा । २
मार्गस्य द्वे । 'नीसरणी' इति भाषा ॥१०१३॥ विशिष्टं छन्दोऽभिप्रायोऽत्रेति विच्छन्दः। "विशिष्टेच्छा१० स्थूणा स्तम्भः
निर्मितो विच्छन्दक:'"["] इति सर्वधरः । "[उ] शैदिर् १ तिष्ठत्यनया धाम इति स्थूणा, स्त्रीलिङ्गः । दीप्तिदेवनयोः'(रु.उ.से.), ण्वुल्, विच्छर्दकः" इत्यन्ये" 'ष्ठा गतिनिवृत्तौ'(भ्वा.प.अ.), 'रास्नासास्नास्थणावीणाः' [ ]इति भट्टः । प्रभृतिग्रहणात् स्वस्तिकसर्वतोभद्राद्याः । ४० (उणा-२९५)इति सूत्रेण निपातः । २ स्तम्भ्यते स्तम्भः ।
"स्वस्तिको वर्धमानश्च नन्द्यावर्तादयोऽपि च ।। 'स्तम्भ॑ रोधने' [सौत्रः], कर्मणि घञ् । द्वे स्तम्भस्य ॥
विच्छन्दकविशेषाः स्युरमी भूपतिवेश्मनाम् ॥१॥"
[हलायुधकोशः २।३०५॥] इति हलायुधः । “विच्छन्दकेन सालभञ्जी पाञ्चालिका च पुत्रिका ।
सह स्वस्तिकादयो राज्ञां गृहभेदा भवन्ति''[ ] इति तट्टीका। काष्ठादिघटिता
विच्छन्दकमपि राज्ञो गृहविशेषमाह१ सालं वृक्षं भनक्ति तनिर्मितत्वात् सालभञ्जी । "स्वस्तिकः सर्वतोभद्रो रुचको वर्धमानकः । 'भन्जू (भन्जो) आमर्दने'(रु.प.अ.), अच्, गौरादिः । २
नन्द्यावर्तादयश्चाऽन्ये द्वाराऽलिन्दादिभेदतः ॥२॥'["] इत्यन्ये ॥
। पञ्च्यते पञ्चाली । 'पचि विस्तारे (चु.आ.से.), काल२० न्प्रत्ययः, गौरादिः । स्वार्थे कनि पञ्चालिका । प्रज्ञाद्यणि समुद्ग सम्पुटः पाञ्चालिका । पञ्चालदेशे भवा वा । ३ कृत्रिमा पुत्री
१ समुद्गम्यते समुद्गच्छति वा समुद्गः। 'क्वपुत्रिका । 'पुत्रात् कुत्रिमे(पुत्र कुत्रिमे) (गणसू-५।४। चिड:'( )इति डः । २ सम्पुट्यते श्लिष्यते सम्पुटः । ५० २९॥) इति कन् । त्रीणि 'पूतली' इति ख्यातायाः । 'पुट संश्लेषे'(तु.प.से.), 'घञर्थे कविधानम्'(वा-३।३। काष्ठादिघटिता काष्ठदन्तादिमयी ठूलाठूलीनामान्यप्यमूनि । ५८॥) इति कः। भूषणाद्यावपनम्। पुटोऽपि । द्वे 'दाबडा' "पाञ्चालिका पुत्रिका च वस्त्रदन्तादिभिः कृता''[अमरकोषः इति ख्यातस्य ॥ २।१०।२९॥] इत्यमरः । "यया बालाः खेलन्ति''[अम.
पेटा स्यान्मञ्जूषा क्षीर.२।१०।२९॥] इति क्षीरस्वामी । आदेः चर्मादिमय्यपि। "पाञ्चालीमिथुनं व्यधायि विधिना गौरीगिरीशावपि"[] इति १ पेटति पेटा । 'पिट संहतौ (भ्वा.प.से.), 'इगुखण्डप्रशस्तिः ॥
पध-'३।१।१३५ ॥ इति कः । " 'पीङ् पाने ' (दि.आ.अ.),
१. 'निपू-' इति १.३.५ ॥ २. 'नि:-' इति३॥ ३. द्र. पदचन्द्रिका, भा-२, पुरवर्गः, शो-३६, पृ.५३॥ ४ अम.क्षीरस्वामिकृतटीकायाम्-"निश्रयति भित्तिं नियता श्रेणिः सोपानपङ्क्तिर्वात्र निश्रेणिः।" इति दृश्यते, २।२।१८॥, पृ.७७॥ ५. 'निः श्रे- ' इति१.३॥ ६. '-न्ते' इति१ ॥ ७ -हिणी' इति१.३.५ ॥ ८. 'रुह बीजजन्मनि' इति स्वामी, 'रुह जन्मनि प्रादुर्भावे' इति मैत्रेयः, 'रुह बीजजन्मनि प्रादुर्भावे च' इति सायणः ॥ ९. 'ङीपि' इति४, 'ङीषि' इति३.५॥ १०. 'स्तभ्यते' इति३, ४प्रतौ नास्ति ॥ ११. '-म्भ' इति१ ॥ १२. 'तु' इति३॥ १३. 'भंजु' इति१.२ ।। १४. चुरादौ 'पचि विस्तारवचने' इति स्वामिसायणी, 'पचि विस्तारे वचने' इति मैत्रेयः ॥ १५. ५प्रतौ नास्ति ॥ १६. 'चत्वारि' इति१.३॥ १७. 'स्याद्' इत्यमरकोषे । १८. ४प्रतौ नास्ति ॥ १९. द्र. पदचन्द्रिका, भा-२, पुरवर्गः, श्री-२९, पृ.४२ ॥ २०. '-र्छिकः' इति३ ।। २१. '-नाद्याश्च' इति१॥ २२. '-यस्तथा' इति हलायुधकोशे, पृ.३६ ॥ २३. द्र. टीकासर्वस्वम्, भा-२, २।२।११॥, पृ.३२ ॥, तत्र-'श्चान्ये' इत्यस्य स्थाने '--श्चापि' इति दृश्यते ॥ २४. 'पिट शब्दसङ्घातयोः' इति क्षीरतरङ्गिण्यादयः ॥ २५. 'पीडने' इति३ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016065 |
| Book Title | Vyutapatti Ratnakarakalita Abhidhan Chintamani Nammala |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | |
| Publisher | Rander Road Jain Sangh |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 1098 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |