Page Text
________________
समुग्धाय
संजगुणा म रतिसमुग्धाएणं समोहया असंखेअगुणा वेदणासमुग्धारणं समं हया असंखेखगुणा कसायसमुग्धाएवं समेोहया संखेजगुणा अमोहया असंखेजगुया वाणमंतर जोइसियवे मागिया जहा असुरकुमारा । ( ० ३३८ )
9
'एएस ' मित्यादि. पंतयां प्राक् समवहताऽसमयहनत्थन निरूपितानां भदन्त ! सामान्यतो जीवानां दासमुद्रान यावत् केलिसांसमानामसमयहतानां मध्ये कतरे कतरेभ्योऽल्पाः कतर कतरेभ्यो बहुका:- संख्येयाऽसंयादिगुणतया प्रभूताः, कतर कतरैस्तुल्याः समसंख्याकाः । अत्रायें सूत्र विमतिपरिणामः स्वयं योजनीयः फर कर्तरभ्य विशेषाधिका-मनागधिकाः पादाः सर्वेऽ पिविकल्पार्थाः भगवानाह गीतम ! सस्तोका जीवा आहारकसमुद्धानेन समुद्धताः आहारशरीरियो हि कदाचिदिहला के परमासान् यावन्न भवन्त्यपि यद्वापि भवन्ति तदापि जघन्यत एको द्वौ त्रयो वा उत्कर्षतः सहस्रवत्वं केवलमाहारसमुद्यान आहारकशरीरप्रारम्भकाले न शेषकालं ततः स्तोका एव युगपदाहारकसमुद्घानाः प्राप्यन्ते इति सर्वस्ताका श्राहारकसमुद्घातेन समुद्धताः तेभ्यः केवलिसमुद्घांतन समुद्धताः संख्ययगुणाः तेषामेककालं शतपृथकत्वेन प्राप्यमाणत्वात्, यद्यध्याहारकशरीरिणः सत्तया समकालम् ए वा त्रयो वा उत्कर्षतः सहस्रपृथक्त्वमानाः प्राप्यन्ते तथाप्या ( पिस्ताकानामा) हारकसमुद्घातसम्भवात् एककालमतिलोकाः प्राप्य इति न तेभ्यः केवलसमुद्रघातसमुद्धतानां संख्यविरोधः , केलिसमुद्रपातसमुदयः तैजससमान समपहताः संख्येयगुणाः पञ्चद्रियग्योनिनां मनुष्याणां देवानामपि च तैजससमुद्घातसम्भवात् तेभ्याऽपि वैकियसमा समुद्धताः असंख्येयगुणागारकपातका यिकानामपि वैकियसमुद्घातसम्भवात् वातकायिकाश्च वैक्रियलब्धिमन्ता न स्तोकाः किन्तु देवेभ्योऽप्यसंख्येयगुणाः । कथमेतदिति चेत्, उच्यंत-इह बादरपर्याप्तवाकायिकाः स्थलचरपञ्चेन्द्रियेभ्यो ऽसंख्येय गुणाः, महादण्डके तथा उत् स्थलचरपञ्चेन्द्रियाथ देवेभ्योऽप्यसं संयगुणाः तती यद्यपि वादरपर्याप्तवायुकायिकानां सेसंययभागमात्रस्य वैक्रियलब्धिसम्भवः । यत उक्तम्- "तिराह ताव रासी वडब्बियलद्धी चव नत्थि, वायरपज
9
अ
"
संभागमा ति तथापि संख्येयभागमात्रा वैफियलब्धिमन्ता देवेभ्योऽप्यसंख्येयगुणा भवन्ति,
( ४४६ ) अभिधानगजेन्द्रः ।
7
Jain Education International
मेरा काकानां च समधान सम्भवादुपपद्यन्त तैजससमुद्घातसमुद्धतेभ्यो वैक्रियसमुद्घांतेन समुद्धताः असंख्येयगुणाः तेभ्योऽपि मारणान्तिकसमुद्घातेन समुद्धता अनन्तगुणाः कथम् ?, उदीवानामनामी भागः सदा विग्रहगती वर्त्तमानः प्राप्यते ते च प्रायो मारणान्तिसमुद्घातसमुद्धता इति पूर्वेभ्योऽनन्तगुसा, भ्योऽपि
3
ममुग्धाय कषायसमुद्घातसमुद्धता असंख्येयगुणाः, निगोदजीवानामेवानरतानां विग्रहगत्यापत्रेभ्यो ऽसंवयं यगुणानां कषायसमुमासांत समुद्धता विशेषाधिका वातसमुद्रतानां सदा प्राप्यमाणत्वात्, तेभ्योऽपि वेद
,
3
जीयानामनाम रूपायसमुत्पातसमुतभ्या मना विशेषाधिकानां सदा दान समुतनयाया यमानत्वात् तभ्योऽपि एकेनापि समुद्यानासा श्रसंख्ययगुणाः बेदनाकपापमरणसमुधात समु निगोदजीवानामेवासंख्येयगुणानामसमवद्दतानां सदा लभ्यमानन्यात् । सम्प्रत्येतदेवास्पबहुत्वं जीवविशेषेषु कादिषु चतुर्विंशतितमेव यथायोगं विधिराह - नेरइयाण मित्यादि प्रश्नसूत्रं भगवानाह - सर्वानैरयिका मारणान्तिकसमुद्घातेन समुदामारात्रिको समुद्घातां मरणकाले भवति मच शेपजीपचारकश्यपाय तितका न च सर्वेषां प्रियमाणानामविशेषेण मारणान्तिकसमुद्घातः किन्तु कतिपयानाम्, 'समाइया वि मरंति श्रसमाहया वि मरती ' ति वचनात्। अतः सर्वस्तांका मारणान्तिकसमुद्घातसमुद्धताः, तेभ्योऽपि बैंकियसमुद्घातेन समुद्धताः असंख्येयगुणाः सतत्वगि पृथियषु प्रत्येकंप रस्परवेश्रणाय निरन्तरमुत्तरबैंकियसमारम्भात् तेपि कषायसमुद्धा समुखता से पेयगुणा, कृतात्तरबैंकियसामकृतकियाणां च सर्वसंख्ययो गुणानां पायसमुद्घातसमु तत्प्राप्यमाणत्वात् तेभ्योऽपि चेदमासान स मुदताः संख्यगुणाः यथायोगं क्षेत्रजपरमाधार्मिकोदीरितपरस्परादीरितबेदनाभिः प्रायो बहूनां सदा समुद्धत त्वेन प्राप्यमाणत्वात् तभ्योऽप्येकमापि समुद्घातेनासमवहताः संख्येयगुणाः, वेदनासमुद्घातमन्तरेणाप्यतियइन सामान्यतो वेदनामनुभवन सम्भवात्यरकुमाराणामल्पबहुत्वमाह एएसि ए मित्यादि प्रश्नसूत्रं सुगमं भगवानाह - गौतम ! सर्वस्ताकाः असुरकुमारास्तैजससमुद्घांतन समुद्रताः तैजसो हि समुद्वातो महति कोपवश कचित् कदाचित्केषाञ्चिद्भवति, ततस्तेनसान समृद्धताः सर्वलोकामारातिसमुद्घातेन समुजताः असंख्येयगुणाः तेभ्यो
समुद्रता असंख्येयः परस्परं गुछात्र पहना वेदनास समुजता प्राप्यमाणस्वात् पावसाने समताः संख्यगुणाः, येन तेन वा कारन बहूनां कपायसमुद्धातगमनसम्भवात् तेभ्योऽपि वैकियसमुद्धांतन समुद्धता संसंयगुला परिवार सायंनकनिमित्त महिनामन्तरकि यकरणारम्भसम्भवात् तेभ्योऽप्यसमवहता असंख्येयगुणाः यहून जातीनां सुखागरावगाडानां पूर्वोक्लेभ्योऽव गुणानां केनापि समुद्धतिनासमवहतानां सदा लभ्यमानत्वात् । एव' मित्यादि, यथा असुरकुमाराणामल्पबहुत्व
सर्वेषां भयवतीनां यावत् स्तनितकुमा राणामिति ॥ सम्प्रति पृथिवीकादिकगतमल्पबहुत्वमाह'एएस ए मित्यादि, अत्र कपायसमुद्घातसमद्धतानां
,
"
9
For Private & Personal Use Only
"
2
9
"
,
,
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016047 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 7 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1280 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 46 MB |