________________
(८१७) वरुणप्पभा अभिधानराजेन्द्रः।
बसणवर चरुणप्पभा-वरुणप्रभा-स्त्री० । वरुणप्रभवीपस्य दक्षिणरा
मवग्वेयापरिक्खित्तानो पासाइयानो दरिसणिज्जाओ अजधान्याम् , दी। (अत्रत्या गाथाः 'रायहाशी' शब्देऽस्मि भिरूवाश्रो पडिरूवाओं' इति पाठसिद्धम् 'तिसोवाणतोरला' नेव भागे ५५६ पृष्ठे गताः।)
इति तासां त्रिसोपानानि तोरणानि च प्रत्येक वक्तव्यानि वरुणवर-वरुणवर--पुं०। पुष्करोदसमुद्रस्य सर्वतोद्वीपे, जी। तानि चैवम्-" तासि णं खुड्डाखुड़ियाणं वावीणं पुक्खरिणी पुक्खरोदे ण समुद्दे वरुणवरे णामं दीवे वट्टे वलयागारे |
रण दोहियाणं गुजालियाणं सरसियाणं सरपंतियाणं सरस
रतियाण विलपंतियाणं पत्तेयं पत्तेयं चउदिशि चत्तारि जाव चिट्ठति, तहेव समचक्कवालसंठिते केवइयं चकवाल
तिसोवाणपडिरूवगा परमत्ता,तेसि णं तिसोवाणपडिरूवविखंभेणं केवइयं परिक्खेवेणं १, परमत्ता, गोयमा! संखे
गाणं इमे एयारुवे वसावासे पलते, तं जहा-बारामया जाई जोयणसयसहस्साई चक्कवालविक्खंभेणं संखेजाई जो- नेमा रिटामया पाटाणा वेरुलियामया खंभा सुवमरुप्पमया यणसयसहस्साई परिक्खेवेणं परमत्ते, पउमवरवेइया वणसं- फलगा बहरामया संधी लोहियक्षमाओ त्रिो नाणा
मर्माणमया अवलम्बणा अवलंबणवाहापो पासाईया दरिडवमओ दारंतरं पदेसा जीवा तहेव सव्वं । (सू०-१८०)
सणिजा अभिरुवा पडिरूवा, तेसि ण तिसोवाणपडिरू'पुक्खरोदे ण' मिति पूर्ववत् , समुद्रं वरुणवरो नाम द्वी
वगाणं पुरतो पत्तेयं पत्तेयं तोरणा पत्ता, ते ण तोरणा पो वृत्तो बलयाकारसंस्थानसंस्थितः सर्वतः समन्तात्संप
नाणामणिमया नाणामणिमयेसु खमेसु उवनिविट्ठा विधिरिक्षेप्य तिष्ठति । अत्रापि पुष्करोदसमुद्रवत् , चक्रवालविष्क
हमुसंतरोवचिया विविहतारारूवोववेया ईहामिगउसम्भपरिक्षेपवेदिकावनखण्डद्वारतदन्तरप्रदेशजीवोपपातवक्क
भतुरगनरमगरविहगवालगकिन्नरहरुसरभचमरकुंजरवणलव्यता वक्तव्या।
यपउमलयभत्तिचित्ता खंभुग्गयवरवड्यापरिगयाभिरामा वि. संप्रति नामान्वर्थमभिधित्सुराह
जाहरजमलजुयलजंतजुत्ता विव अच्चीसहस्समालिणीया रूसे केणऽद्वेणं भंते ! एवं वुच्चइ वरुणवरे दीवे वरुणवरे वगसहस्सकलिया भिसमाणा भिम्भिसमाणा चक्खुल्लोयणदीवे ?, गोयमा ! वारुणवरे णं दीवे तत्थ तत्थ देसे
लेसा सुहफासा सस्सिरीया पासाईया दरिसणिज्जा अभि
रूवा पडिरूवा , तेसि गं तोरणाणं उरि अट्टमंगलगा तहिं तहिं बहवे खुडा खुडियाओ • जाव बिलपंतियाश्रो
पन्नत्ता, तं जहा-सोत्थियसिरिवच्छनंदियावत्तवद्धमाणगमअच्छाओ पत्तेयं पत्तेय पउमवरवेइयापरिक्खवेणं वणसंडप
हासणकलसमच्छदप्पणा सब्बरयणामया अच्छा जाव - रिक्खेवणं वारुणिवरोदगपडिहत्थाओ पासाइयाश्रो, तासु डिरूवा । तेसि ग तोरणाणं उवरि बहवे किएहचामरज्मणं खुड्डाखुडियासु० जाव विलपंतियासु बहवे उप्पायप-| या नीलचामरज्झया लोहियचामरज्भया हालिदचामर
ज्झया सुकिल्लचामरज्या अच्छा सण्हा रुप्पपट्टा बाराब्बया • जाव खडहडगा सव्वफलिहामया अच्छा, तहेव |
मयदंडा जलयामलगन्धिया सुरम्मा पासाईया दरिसणिवरुणवरुणप्पभा एत्थ दो देवा महिड्डिया • जाव परिव
जा अभिरूवा पडिरूवा तेसि णं तोरणाणं उपर बह छसंति, से तेणऽद्वेणं • जाव णिच्चे । जोइसं सव्वं संखेज- त्ताइछत्ता पडागाइपडागा घंटाजुयला उप्पलहत्थगा कुमुगुणं • जाव तारागणकोडिकोडीओ। (सू०-१८० )
यहत्थगा नलिणहत्थगा सुभगहत्थगा सोगंघियहत्थगा पों'सेकेण्डेण' मित्यादि, अथ केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्य
डरीयहत्थगा महापोडरीयहत्थगा सतपत्तहत्थगा सहस्स
पत्तहत्थगा सयसहस्सपत्तहत्थगा सव्वरयणामया अच्छा ते वरुणवरो द्वीपो वरुणवरो द्वीपः ? , भग़वानाहगौतम ! वरुणवरस्य द्वीपस्य तत्र तत्र देशे तस्य तस्य
सरहा लराहा घट्ठा मट्ठा नीरया निम्मला निप्पंका निर्कदेशस्य तत्र तत्र प्रदेशे बहवो ‘खुट्टाखुडियाओ. जाव
कडच्छाया सप्पभा सस्सिरीया सउज्जोया पासाईया -
रिसणिज्जा अभिरुवा पडिरूवा" अस्य व्याख्या पूर्ववत् । विलपंतिओ' यावत्करणात् -'पुष्करिणीनो गुंजालियानो
"तासि ण खुडाखुडियाणं वावीणं पुक्खरिणीण जाव विदीहियाश्रो सराश्रो सरपंतियाो सरसरपंतियाओ०
लपंतियाणं तत्थ तरथ देसे तहि तहिं बहवे उप्पायपधजाव महुररसणिचयाओ' 'विलपंतीनो अच्छाओ' इति,
गा निययपव्वगा जगतीपव्वयगा दारुपब्वयगा मंडवगा दगयावत्करणात्-“साहाओ रयणमयकुलाओ समतीराओ
मंडवगा दकमालगा दगपासाया उसडगा खरवडगा बारामयपासाणाश्रो तवणिज्जतलाओ सुवरणसुज्झर- अंदोलगा पक्खंदोलगा सम्वरयणामया अच्छा० जाव परिययवालुयाश्रो वेरुलियमणिफालियपडलपच्चोयडाभो सु- रूवा" इत्यपि प्राग्वत्। तेसुणं पब्वयगेसु जाव पक्वंदोलगेमु होयारामओ सुहत्ताराओ नाणामणितित्थसुबद्धाओ वाउको- बहवे हंसासणाई उन्नयासणाई पणयासणाई दीहासणाई णाओ आणुपुब्वसुजायवप्पगंभीरसीयलजलाओ संछनपत्त- भद्दासणाई पक्खासणाई मगरासणाई पउमासणाई सीभिसमुणालाओ बहुउप्पलकुमुयनलिणसुभगसोगंधियाओ हासणाई दिसासोवत्थियासणाईसव्वफालियामयाअच्छा पुंडरीयसयपत्तसहस्सपत्तकेसरफुल्लोवचियाओ छप्पयपरिभु ई०जाव पडिरूवाई धरुणवरस्स एं दीवस्स तत्थ तत्थ देसे जमाणकमलाओ अच्छविमलसलिलपडिपुन्नाओ पडिहत्थ-| तहिं तर्हि बहवे बालीघरगा मालीघरगा कोयघरगा अच्छगभमतमच्छकच्छभत्रणेगसउणगणमिणविचरियसदुम- राघरगा पेच्छणघरगा मज्जणघरगा मंडराघरगा पसाहलइयमहरसरनायाभो" अस्य व्याख्यानं प्राग्वत् । 'वाणि- घरगा गत्तघरगा मोहणघरगा वित्तघरगा मालघरगा जावरोदगपडिहत्थाश्रो' इत्यादि, वारुणिवरे च बरवारुणीव | लघरगा कुसुमघरगा सव्वफालियामया अच्छा० जाव पयत् उदकं तेन 'पडिहत्थाश्रो' प्रतिपूर्णाः ‘पत्तेयं पत्तेयं पउ--डिसवा । तेसु णं आलीघरएसु० जाष कुसुमघरपसुबह
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org