Abhidhan Rajendra kosha Part 6

SR No.: 016046
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1488
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 53 MB

Page 378

सरायगहणाती॥१७॥धकरणतणा,सावते दुविह त्ति-सारणीला तेण ति-सरीरो
(३५१) मूलगुणपडि. अभिधानराजेन्द्रः।
मूलगुणपडि. सोदकमेवमेव आमलकांजलीप्रमाणं, णवरं दुगुणा दुगुणण थलपहेण गम्मद, तं पुण थलपहं इमं णातिकतो परा वा चरताव णेयव्यं जाव पंच सता वारसुत्ता पच्छितं मासलहु- गो वा संडेवगो वा तेण दुजोयणिपण परिरएण गच्छतु । गादि । अभिक्खसेवाए दसहि सपदं । पमाणे ति दारं गये।
पवमाइणा चोदपण गच्छद । अह असर परिरयस्स जतो सर इदाणि गहणे त्ति दारं
वा इमेहि दोसेहिं जुत्तो परिरमो-दुविहा तेण ति-सरीरो. जति गहणे तति मासा, पक्खेवे चेव होति चतुभंगो।। वकरणतेणा,सावते दविहति-सारण, सीहा वा लेवो तेण वा कुदुंभगादिकरणा उ,लहुगा तसरायगहणाती॥१८७॥ थलपहेण भिक्य ण लम्भति वसही वा, तो दिवहजोयणगहणपक्खेवेसु चउभंगो कायब्वो, एके गहणपक्खवे-ह ।।
संघट्टेण गच्छउ मा य णावाए । अह तत्थ वि पते चेव दोसा जत्तिया गहणपक्खेवा पत्तेयं तसिया मासलहुगा | तो जोयणे लेवेण गच्छतु मा यणावाए। अहणऽस्थि लेबो सति भवंति ; गहणे त्ति दारं गतं ॥ इदाणि करणे त्ति दारं । कुदु ।
वा दोसजुत्तो तो अद्धजोयणे लेवोवरिएण गच्छउ मा य भगादिकरणे य त्ति-कुर्दुभगो-जलमंडश्रो भएणति, श्रा
णावाए। अह तं पिणऽस्थि दोसलं वा तदा णावाए गच्छतु । दिसहाश्रो मुखगणतरं वा सई करेति । कुर्दुभगादि सचि-| एवं दुजोयणहाणीए णावं पत्तो। त्तोदके करेंतस्स-चउलहुयं , अभिक्खसेवाए अहिं
संघट्टलेवउवरीण य वक्खाणं कज्जतिसपदं, मीसाउकाए कुटुंभगादि करेंतस्स मासलहु, अभि- संघट्टासंघट्टो, णाभीलेवोपरेण लेवुवरि । क्खसेवाए दसहि सपदं । कुदुभगादि वा करतो पूयरगादि | एगो जले थलेगो, णिप्पगलणतीरमुस्सग्गो ॥१६५॥ तसं विराहेजा, तत्थ तसकायणिप्फरणं । रायगहणादि त्ति |
पुब्बद्ध कंठं । संघट्टे गमणजतणा भरणति-एगं पायं जले सुदरं कुदुंभग करेसि त्ति में पि सिक्खावेहि त्ति गेराहेज्जा।
काउंएगं थले,थलमिहागासं भराणति सामाइगसपणाए, पतेण आदिग्गहणतो उन्निक्खमावेउ पासे धरेज्जा । करणे त्ति
विहाणेण वक्खमाणेण य जयणामत्तिलो जया भवति तदा दारं गय । गता पाउकायस्स दप्पिया पडिसेवणा।
णिप्पगलिते उदगे तीरे इरियावहियाए उस्सग्गं करेति । इदाणि पाउकायस्स कप्पिया पडिसेवणा भरणति
संघट्टजयणा भणिया। श्रद्धाणकज्जसंभम-सागारिय-पडिपहे य फिडिते य । __इयाणि लेवलवोवरिं च भएणति जयणादीहादी य गिलाणे, ओमे जतणा य जा जत्थ ॥१८॥ णिन्भय गारथीणं , तु मग्गतो चोलपट्टमुस्सारे । पते श्रद्धाणादी नवाऽववायदारा । एतेसु ससणिद्धादी दस सभए अद्धद्धे वा, उत्तिमेसु घणं पढें ।। १६६॥ वि दारा जहासंभवं अववदियब्वा ।
णिभयं-जत्थ, चोरभयं णऽस्थि तत्थ गारथीणं तु-मग्गतो पत्थ पुण श्रद्धाणदारे इमे दारा पुढविसरिसा
गारथी-गिहत्था, तेषु जलमवतिराणेसु मंगगतो पच्छतो जल ससिणि उदउल्ले, पुरपच्छामाणगहणणिक्खित्ते ।
उयरइ त्ति भणियं होइापच्छितोय ठिता जहा जहा जलमवत. गमणे य सहिय जाव, तहेव अाउंमि बितियपदं।। १८६॥ रंति तहा तहा उवरुवरि चोलपट्टमुस्सारैति,मा बहु उदगघा. कंठा।
तो भविस्सति । जत्थ पुण सभयं चोराकुलेत्यर्थः । श्रद्धद्धे गमणदारस्स जइ वि पुढवीए अतिदेसो कतो जत्थ घणे तिं तत्थ । उत्तिरणसुं ति जलं अद्धेसु गिहत्थेसु तहावि शेषप्रतिपादनार्थमुच्यते
अवतिराणेसु घणं भायण पट्टे चोलपट्टे बंधिउ मध्ये अवतरतीउवरिमसिएहाकप्पे, हेडिल्लीए उ तलियमवणेत्ता।
त्यर्थः।
जत्थ संतरणे चोलपट्टो उदउल्लेज्ज तत्थ इमाएमेव दुविधमुदए, धुवणमगीएसु गुलियादि ॥१०॥
जतणाउबरिमसिण्हाए पडंतीए वासाकप्पे सुपाउयं काउं गंत
दगतीरे ता चिद्वे, णिप्पगलो जाव चोलपट्टो तु । व्वं, अहो सिराहाए पुण तलियाश्रो श्रवणे ता गंतव्वं । एसा कारणे जयणा । जहा-सिरहाए विहि घुत्तो एमेव य दुवि
सभए पलंबमाणं, गच्छति कारण अफुसंतो॥१७॥ हमुदए वि-भोमे अंतलिक्खे य । गमणे त्ति दारं गतं ॥ इदा- दगं-पानीयं, तीरं-पर्यंतं, तत्थ ताव चिट्ठ-जाव णिप्पगणि धोवणे त्ति दारं अववतिज्जति-धुवणमगीएसु गुलि
लो चोलपट्टो । तुसद्दो निर्भयाऽवधारणे। अह पुण सभयं तो यादी-गिलाणादिकारणे जत्थ सचित्तोदगेण धुवणं कायव्वं हत्थेण गेहेउं पलंबमाणं चोपलपट्टयं गच्छति । डंडगे वा काउं तथिमा जयणा-अगीयत्थ त्ति अपरिणामगा, अतिपरिणा- गच्छति । ण य तं पलंबमाणं दंडाऽग्रे वावस्थितं कायेन मगा य । तेसिं पञ्चयणिमित्तं अतिप्पसंगणिवारणत्थं च गु. स्पृशतीत्यर्थः । एसा गिहिसहियम्मि दगुत्तरणे जयणा लियाउ धुविउमाणिज्जति । दगंगुलिया पुण यक्को भरणति ।। भणिया। उदगम्मि भावियपोत्ता वा आदिसद्दाश्रो छगणादि घेत्तब्वं ।
गिहिअसती पुण इमा जयणाधुवणे त्ति दारं गयं । नि० चू०१ उ०। (नदीसंतरणविषयः
असति गिहिणालियाए,आणक्खेउं पुणो वि परियरणं । ‘णईसंतार' शब्दे चतुर्थभागे १७३८ पृष्ठे गतः)
एगा भोगपडिग्गह,केई सव्वाणि ण य पुरतो ॥१६॥ इमं जयणमतिकतो
असति सथिल्ले य गिहत्थाणं जतो पाडिवाहिया उत्तरमाअसति तप्परिरयस्स, दुविधा तेणा य सावए दुविधे। ।
णा दीसंति तो उसरियब्ध । असति वा तेसिं गालियाते, संघट्टणलेवुवरिं, दुजोयणा हाणि जाणावा ॥१६४॥ आणक्खेउ पुणो पुणों पडियरणं पायप्पमाणातो चउरंगुजत्थ णावातारिमं ततो पदेसानो दोहिं जोयणेहिं गओ। लाहिगो दंडोणालिया भएणति, तीए प्राणक्खेउं उबघेनूख