Abhidhan Rajendra kosha Part 6

SR No.: 016046
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1488
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 53 MB

Page 361

( ३३४ ) अभिधानराजेन्द्रः ।
मुहवण
सरिसधम्मेहिं पसंसति श्रम्ह वि तुम्हा वि सब्वे वया, अ हे वि तुम्हे वि श्रहिंसा, श्रम्ह वि तुम्ह वि श्रदिनादा वजं, श्रम्ह वि तुम्ह वि श्रत्थियया, दव्वत्तेण वा जहा तुम्हं निच्चो, तहा श्रम्ह वि निच्ची, जहा श्रम्ह कि - ता सुहासु कम्मं करेति, तहा तुम्ह वि ।
गाहा
एवं ता सव्वाssदी, भोज वेतूलिकेसिमं बूया ।
हवि सव्वभावा, इतरेतरभावतो सव्वै ॥ ७७ ॥ सत्-शोभूना, वादी - सद्वादी, श्रात्मास्तित्ववादीत्यर्थः । जे पुरा चेतुलियातीस इमं ब्रूताविगयं तुल्लभाचे वेतुलिया नास्तिस्ववादिनइत्यर्थः सव्वभावा इतरतेरभावतो । गुत्थि ति नित्यत्वं श्रनित्यत्वे नास्ति, एवं श्रात्मा, अनात्मा कर्तृत्वमकतृत्वं, मूर्त्तत्वममूर्त्तत्वं, सर्वगतत्वमसर्वगतत्वम्, घटत्वं पटत्वं परमाणुत्वं द्विपदेसिकत्वं, कृष्णत्वं नीलत्वं, गोत्वमश्वत्वं च एवमादि । नि० खू० ११ उ० । वहवास- मुखवास-पुं० । कर्पूरादिभिर्मुखस्य सौरभ्यापादने, बृ० १ उ० ३ प्रक० । “ तयागंतरं च गं मुहवासविहिपरिमाणं करेइ, गराणत्थ पंच सोगंधिएं। तंबोलेगं श्रवसेसं मुहवासविह पच्चक्खामि " एलालवङ्गकर्पूरकक्कोलजातीफललक्षणैः सुगन्धिभिर्द्रव्यैः श्रभिसंस्कृतं पञ्चसौगन्धिकम् । उपा० १ ०
मुहवीणिया-मुखवीणिका स्त्री० । मुखशब्दकरणे, नि० चू० ।
जे भिक्खू मुहवीणियं करेइ करतं वा साहजइ ॥ ३६ ॥ मुहवीणियातिर्हि वादित्रशब्दकरणं, वितियसुत्ते मुहीलियं करैतो मोहा दिक्खे सद्दे करेति श्रश्नतरग्रहणात् संयोगमवेक्खति तं पगारमावरणाणि तह पगाराणि ततविततप्रकारमित्यर्थः ।
गाहा
मुगादिवीणिया खलु, जत्तियमेत्ता य श्रहिया सुत्ते । स अदि वा उदीरए तम्मि आणादी ।। ११४ ॥ अणुदिर जो मोहं जगति उवसंतं वा उदीरति ।
गाहा
सविकार असामत्थ- मोहस्स उदीरणा य उभयो वि । पुरावत्ती दोसा, य वणिगाओ य सद्देसु ।। ११५ ।। सविगारता भवति, लोगो य भगति श्रहो इमो सविकारो पच्चतितो, मज्झत्थो रागदोस विजुत्तो सो पुण अभज्झत्थो अप्पणो परस्स य मोहमुईरेति पुणरावती णाम- कोई भुत्तभोगी पवतितो, सो वितेति अम्ह· वि महिलाओं एवं करैति, तस्स पुणरावत्ती भवति, असि वा साह सुखेता पडिगनादयो दोसा भवंति, वीणियासु वीणियासदेसु य एते दोसा भवंति ।
|
गाहा
इत्थि परियारस, रागे दोसे तहेव कंदपे । गुरुगा गुरुगा गुरुगा, लहुगा लहुगो कमेण भवे ।। ११६|| इत्थिसदे च गुरु, परियारसदे चउगुरु, श्रन्नतरसदं रागेण करेति चउगुरु, एतेसु तिसु चउगुरुगा, दोसे करेति चउलहगा, कंदपेय करेति मासल ।
मुहुत
गाहा
वितियपदमणप्पज्झे, करिज अवि कोविओ व अप्पज्झे । जागते वावि पुणो, सरया सागारमादीसु ।। ११७ ॥
४० ॥
पो करतेति श्रविकोवितो वा सेहो करेति, दिया गतो वा श्रद्धा गिलाणऽट्ठा सण्णासदं करेति, भावसागरिrusवद्धा वा वसहीप सद्दं करेति जहा तं सुर्णेति । जे भिक्खू दंतवीणियं करेइ करतं वा साइजइ ॥ ३६ ॥ जे भिक्खु उद्ववीशियं करेइ करतं वा साइजइ जे भिक्खू खासावीणियं करेइ करंतं वा साइजइ ॥। ४१॥ जे भिक्खु कक्खवीणियं करें करंतं वा साइजइ ॥४२॥ जे भिक्खु हत्थवीणियं करेइ करंतं वा साइजइ ||४३|| जे भिक्खु नक्खवीणियं करेइ करंतं वा साइजइ ॥४४॥ जे भिक्खू पत्तवणियं करेइ करतं वा साइज ॥ ४५ ॥ जे भिक्खू पुप्फवीणियं करेइ करंतं वा साइअह ||४६ || जे भिक्खु फलवीणियं करेइ करतं वा साइजइ ||४७|| जे भिक्खू वीवीणियं करेइ करंतं वा साइज || ४८ ॥ जे भिक्खु हरियवीणियं करेइ करतं वा साइज ॥४६॥ जे भिक्खू मुहवीशियं वाएइ वार्यतं वा साइजह ||५० || जे भिक्खू तवीणियं वाएइ वार्यतं वा साइजइ ॥ ५१ ॥ जे भिक्खू उडवीणियं वाएइ वार्यतं वा साइज ॥ ५२ ॥ जे भिक्खू खासावीशियं वाएड वार्यतं वा साइजइ ॥ ५३ ॥ जे भिक्खू कक्खवीणियं वाएइ वार्यतं वा साइजइ ॥ ५४ ॥ जे भिक्खु हत्थवीणियं वाएइ वार्यतं वा साइजड़ || ५५|| जे भिक्खू हवीणियं वाएड वार्यतं वा साइजइ ॥ ५६ ॥ जे भिक्खू पत्तवणियं वाएइ वार्यतं वा साइज ||२७|| जे भिक्खू पुष्पवीणियं वाएइ वार्यतं वा साइजइ || ५८ || जे भिक्खु फलवणियं वाएइ वार्यतं वा साइजइ ॥ ५६ ॥ जे भिक्खू वीवीशियं वाएड वार्यतं वा साइजइ ॥ ५६ ॥ जे भिक्खु हरियवीणियं वाएइ वार्यतं वा साइज ||६० || जे भिक्खू एवं पराणि तहप्पगाराणि वा अणुदिइ सद्दाई उदीरे उदीरंतं वा साइजइ ||६१|| नि० चू० ५३० । मुहा- मुधा - अव्य० । व्यर्थे, “ एमेय मुहा मुहिया " पाइ०
ना० १६६ गाथा ।
मुहिश्र - देशी - पंवमेव करणे, दे० ना० ६ वर्ग १३४ गाथा । मुहिया - मुधिका - अव्य० । व्यर्थे, “पमेय मुद्दा मुहिश्रा
पाइ० ना० १६६ गाथा ।
मुहिया - मुधिका - स्त्री० । श्रवज्ञायाम् जी० ३ प्रति० १ - धि०२ उ० ।
मुहु-मुहुर् अव्य० । वारंवारमित्यर्थे, प्रति० ॥ श्र० । उत्तः । मुहुत्त - मुहूर्त्त - पुं० । र्तस्याधूर्त्तादौ ||८||३०|| इति धूर्त्तादिपfararata car | प्रा० । मीयत इति मुहूर्तः । मुहुरियतीति वा मुहूर्तः । पृषोदरादित्वादिरूपसिद्धिः । कर्म० ५ कर्म० ।