Abhidhan Rajendra kosha Part 5

SR No.: 016045
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1652
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 60 MB

Page 842

( ८१६ ) अन्निधान राजेन्
पाउस
णलक्षणे प्रथमऋतौ स्था० ५ ० २ ० । ० | सू० प्र० । प्र० । ज्यो०] । बं० प्र० । श्रावणाद्रमासयुगे, बृ० १
०३ प्रक० ।
पाउसागमप्रावृषागम-पुं० । वर्षाप्रारम्भे, "पावसागमा जं. का।" पा३० २३२ गाथा ।
पाउसियकाल - प्रावृट्काल- पुं० । वर्षाकाले, "मदुगए जयरीए एगो साहू पाउलियकालं घेतुं श्रइकंताए ।" नि० चू० १ ३० । पाउसिया प्रादेषिकी श्री प्रषासरश्तेन
01
विकी | स०५ सम० भ० । प्रद्वेषो मत्स्वरस्तत्र भवा तेन घा निर्वृत्ता सा पत्र वा प्राद्वेषिक । भ० ३ ० ३ उ० । मत्लरिक्यां क्रियायाम्, स्था० २ ठा० १० भाव० ०० । पाए प्राक् भव्य०।" जतो पाए खेसे, गया परिणा ततो पाए । यतः प्राग् यतो दिनादारभ्येत्यर्थे वृ०१ उ०२ प्रक० । पारसया-पात्रेपणा स्त्री०कादिपात्रायेणखामा चार्यम्, भाचा० २ ० ६ ० । ( 'पत्त' शब्देऽस्मिन् एव भागे ३६२ पृष्ठे उक्का )
पाचोकरण- प्रादुष्करण - न० पाउक्करण' शब्दार्थे, पिं० । पायोगिथ प्रायोगिक थि० प्रयोगपरिणामपरिणामले सु म्भरागाऽऽदी, आ० म० १ भ० ।
1
पात्रोपगम- पादोपगम- न० 'पाओगमण' शब्दार्थे, ००१०३० पाश्रवगमण - पादपोपगमन-२० पाइयो वृक्ष उपयो पमेयेऽपि समुपगच्छति सा दृश्येन प्राप्नोतीति पादपोपगमनम् । पाद पनि ध० ३ अधि० | इश० | नि० चू० । प्र० । कप० । सर्वथा परिस्पन्दवर्जि ते चतुर्विधाऽऽद्दारस्यागनिष्य को ऽनशन भेद, पञ्चा०१६ विष० सं०] । औ० | पं० ० संथा० । स्था० ॥ भ० | प्रब० । पादपोपगममविचार
से किं तं पाभोगमये । पाश्चोपगमये दुबिहे पते । तं जहा-गीहारिमे व अशीहारिमे व शियमा अपदिकमे । सेतं पावगमये । भ० २५ श० ७ उ० । (पागमति पादयेोपगमनमरूपन्द तथा उपस्थानं पादपोपगमनम् । श्वं च चतुर्विधाऽऽद्वारपरिहारनियमेष भ निहारिने निहोरेश नि प अतस्तत्त्वस्य निरणाइति प्रा० २०१० ता मलिना यथा पादपोपगमनं प्रतिपेदे तथा 'तामलि' शब्दे ५५२२ पृष्ठे क्रम् अधुना पा
त् सुत्राऽऽनि तोलयित्वा च प्रतिपद्यते । तत्र नियमतो नियति कनिका या उपवेशन प न चाम्येन वा येन स्थानेन स्थितः स यावज्जीवमपि तेन स्थाने रम्यायोगे
1
सेयर नाम प्रामादीनामन्तः प्रतिपद्यते, ततांहि मृतस्य स तस्तस्य शरीरं निष्काशन भवति परिम' शब्दे चतुर्थभागे २९५६ व्याख्या गता ) । अनिद्वारिमं नाम यत् प्रामाऽऽदीनां बहिः प्रतिपद्यते (अणीदार शब्दे प्रथमभागे ३४० पृष्ठे व्यावया
पाचोवगमगा
संप्रतिपादन निमि
I
"
पापगमं भणियं समविसमे पायवी जहा पडितो नवरं परप्पयोगा, कंपेल जहा चल तरु व्व ॥ ५४४ ॥ पादपोपगमं नाम भणित यथा समे विषमे वा पादपः पतितस्तथैवाऽवतिष्ठते, तथा यो यथा समे विपमे वा पतितः स यावज्जीवं तथा तिष्ठति, नवरं परप्रयोगात् कम्पेत, य० था तरुः परप्रयोगाचलः । पादपस्ये बोपगमो ऽभ्युपगमः पतनस्य यत्र तत्तथेति व्युत्पत्तिः ।
शुके स्थrna निर्दोषत्वमेवाsssतसपायनीयरहिए, बित्यिपियारे डिलविद्धे । निदोसा निद्दोसे, उवेंति अन्भुज्जयामरणं ।। ५४५ ॥
प्राणी जर विस्तारे विचारे पत्र कृष् माणस्वाध्यस्थ रिमलगमनदोषो न प्रति तत्र निर्दोष सा vaisyaमरणं पादपोपगमनमरणमुपयन्ति प्रतिपद्यन्ते । पुण्यभवियचेरेणं, देवो साहरति कोऽवि पायाले। मा सो चरमसरीरेण वेययं किंचि पाविहिति ।। ५४६ ॥ पूर्वकामैरे कोऽपि देयस्तं प्रतिपक्षपादपोपगमनं पाया ले पाताल कलशेषु संहरेत् । माऽसौ बरमंशरीरेण काश्चिदपि वेदनां प्राप्स्यतीति कृत्वा स तथा हृतः सम्यक तमुपसंगै सहते न केवलमेमानपि।
तथा बाऽऽहू
उप्पन्ने उपसग्गे, दिब्बे माणुस्सर तिरिच्छेय।
सब्बे पराइणित्ता, पायोवगया परिहरति ।। ५४७ ॥ उत्पन्नान् उपसर्गान् दिव्यान्मानुषान् तैरश्वांश्व सर्वाम्पराजि स्य पादपोपगताः प्ररिहरन्ति ।
जह नाम असी कोसे, अछो कोसे असी वि खलु भो । इयमे अओ देहो, अभो जीवो त्ति मांति ।। ५४८ ॥ यथा नाम असिः खड्गं कोशे प्रत्याकारे बर्त्तते तथान्यः पृथक खलु कोशोऽन्यः भसिरिति । एवममुना वृान्तप्रकारेण मान्यो देोऽन्यो जीवः परश्च भवति । देहो न जीव इति न काचिन्मे कृतिरिति मन्यते, तथा मननाब्य सम्यग् प्रसं गान् सहते ।
पुव्यावरदाहिण - सरेहि वाहिँ आक्तहिं ।
जह न विकंप मेरू, तह ते भाया न चलति ॥ ४४६॥ यथा मे पूर्वपक्षिय सति तथा
ते पादपोपगता उपसर्गनिपातेऽगि ध्यानाश चलन्ति । पदमस्मि य संघ, वहंतो सेलकुडसामाणा ।
सिपि यच्छेदो, चोपुथ्वी बुच्छेए ||५५० || प्रथमे च ऋषभनाराच संहमने वर्तमाना धृत्या शैल कुड्यमानाः पादपगमनं प्रतिपादितेषामपि पादयोपगमनप्रति पूर्वपच्छे
ऽभवत् ।
दिव्य मया दुग तिग, अस्से पक्रखेव सिया कृजा । वोसचदेहो, हाउयं कोइ पालेखा ।। ५५१ ॥ देवा मनुष्या वा अनुमानित
"