Abhidhan Rajendra kosha Part 5

SR No.: 016045
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1652
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 60 MB

Page 580

(५५७) श्रभिधानराजेन्द्रः ।
परिहणिविदु
मीकारः, तत्र निविष्टः । परिग्रहेषु ममत्वाभिनिविष्टे, सूत्र० १ ० ६ ० ।
परिग्गहरु परिग्रहरुचि - त्रि० । परिग्रहो रोचते यस्य सः । परिग्रह विषय करुचिशालिनि, प्रश्न० १ सम्ब० द्वार | परिग्गहविरह - परिग्रहविरति स्त्री० । परिग्रहादू विरमणे, “परिग्गहfare पंचिदियनिग्गहं विद्दिणा उजमियन्वं । " म. हा० १ चू० ।
परिग्गहविरयाविरय परिग्रहविरताविरत - पुं० । श्रनन्तात्परिग्रहाद् चिरते यावत् आकारस्ततोऽविरते, श्रा००६ श्र० परिग्गहवेरमण - परिग्रहविरमण - न० । परिग्रहाद् विरती,
परिग्रहस्य शपरिज्ञया ज्ञानेन प्रत्याख्यान परिक्षया त्यागे, तथाणुमहद्भेदेन द्विविधम् । तत्र श्रणु श्रावकाणाम् इच्छापरिमाणाSSख्यम् | पं० व० ४ द्वार । ( इच्छापरिमाण' शब्दे द्वितीयभागे ५७७ पृष्ठादारभ्य सातिचारं व्याख्यातम् ) " एगे परिग्गहवेरमणे ।" स्था० १ ठा० ॥ श्र०चू० । ध०र० । था० । श्राव० |
तयाऽंतरं च णं इच्छापरिमाणं करे, हिरम्मसुवष्मविहिपरिमाणं करेs | सरथ चउहिं हिरसकोडीहिं खिहाणपचाहिं चउहिं बुद्धिं पत्ताहिं, चउहिं वित्वरमाणं पत्ताहिं, अवसेसं सव्वं हिरसुविहिं पञ्चक्खामि । तयाांतरं च ं चउप्पयत्रीहिपरिमाणं करेइ । मत्थ चउहिं वएहिं दसगोसास्सिएणं वयं श्रवसेसं सव्वं चउप्पयविहिं पच्चक्खामि । तयाऽंतरं च गं खेत्तवत्परिमाणं करेइ
त्थ पंचहिं हलस एहिं शियत्तणसइएहिं हं श्रवसेसं सव्वं खेत्तवत्युं पच्चक्खामि । तयाऽयंतरं च णं सगडविहि परिमाणं करे | मत्थ पंचहिं सगडसएहिं दिसाजत्तिएहिं पंचहिं सगडीसएहिं संवहणिएहिं अवसेस सव्वं सगडविहिं पच्चक्खामि । तयाऽयतरं च गं वाहणविहिपरिमाणं करे | sत् चहिं वाहणेहिं दिसाजत्तिएहिं चउहिं वाहणेहिं संवाहणिrit अवसेस सव्वं वाहणविहिं पञ्चक्खामि । उपा० १ अ० ।
महन्महाव्रतिनां साधूनां सर्वस्मात् परिग्रहाद् विरमणम् । स्था० १० ठा० । “ परिग्रहस्य सर्वस्य सर्वथा परिवर्जनम् । श्राञ्चित्यवतं प्रोक्त-मर्हद्भिर्हितकाङ्क्षिभिः ॥ १ ॥ " धः २ श्रधि० । दश । पा० ।
श्रस्य प्रश्नव्याकरणोक्तदशानां पञ्चमेऽध्ययने इत्थं प्रतिपादनम्जंबू ! अपरिम्यहं संबुडे य समणे आरंभपरिग्गहाओ विरते, विरते कोहमाणमाया लोभा ।
जम्बूरित्यामन्त्रणे, अपरिग्रहो धर्मोपकरणवर्जपरिग्राह्यवस्तुधर्मेपकरण मूर्च्छ परिवर्जितं तथा संवृतश्चेन्द्रियकबायसम्वरणे यः स तथा स च श्रमणो भवति । चकाराद् ब्रह्मवर्याssदिगुणयुक्तश्चेति । एतदेव प्रपञ्चयन्नाहआरम्भः पृथिव्याद्युपमईः । परिग्रहो द्विधा बाह्यः श्रभ्यन्तर१५०
For Private
परिग्राहवेरमण
"
च
श्च । तत्र बाह्यो - धर्मसाधनवज्र्ज्यो. धर्मोपकरणमूर्च्छा च । श्रान्तरस्तु - मिथ्यात्वाविरतिकषायप्रमाददुष्टयोगरूपः । श्राह 'पुढवाइस आरम्भो, परिग्गह। धम्मलाहणं मोतुं । मुच्छा य तत्थ बज्भो, इयरो मिच्छत्तमाईश्रो ॥ १ ॥ इति । श्रनयोश्ध समाहारद्वन्द्वः । श्रतः तस्माद्विरतो निवृत्तो यः सः, श्रमण इति वर्तते तथा विरतो निवृत्तः क्रोधमानमायालोभात् । इह समाहारद्वन्द्वत्वादेकवचनम् ।
י,
अथ मिथ्यात्वलक्षणाऽऽन्तरपरिग्रहावेरतत्वं प्रपञ्चयन्नाह - एगे असंजमे, दो चैव रागदोसा, तिष्टिय दंडा, गारवा य, गुत्ती तिथि, तिरिय य विराहणाओ, चत्तारि कसाया, भासणा विगहा तहा य हुंति चउरो, पंच किरियाओ समितिइदियमहव्वयाई य ५, छञ्जीवनिकाया छच्च लेसाओ, सत्त भया. अट्ठ मया नव चैव य बंभचेरगुत्ती, दसपकारे य मम्मे, एक्कारस उवासमा गं, वारस
भिक्खुपडिमा तेरस किरियाहागाए, चउदस भूयशामा १४, पारस परमामिया १५, सोलस गाहासोलसा य १६, असंजम १७ अरंभ १८ गाय १६ असमाहिट्ठाणा २० सवला य २१ परीसहा य २२ सूयगडज्झयणा २३ देव २४ भावणा २५ उद्देस २६ गुण २७ कप्प २८ पात्रस्य २६ मोहणिजे ३० सिद्धातिगुणा य ३१ जोगसंगह ३२ विधीसाssसायया ३३ सुरिंदा, आदि एकाइयं करेता एरिया बुड्डिएस वीसा जाव य भवे तिकाहिका वरतीय क्रिती य अधेसु य एवमादिएसु बसु ठाणे जिपसत्थेस अतिसु सासयभावेसु - arry संकं खं निराकरिता सद्दहति सासणं भगवंतो
दा अगार अलद्धे श्रमूढे मणवयणकायगुत्ते । अपरिग्रह संवृतः श्रमण इत्युक्रम्। अधुनाऽपरिग्रहत्वमेव प्रक्रान्ताध्ययनाभिधेयं वर्णयन्नाह
जो सो वीरवर तिपबित्थरबहुवि पगारो सम्पत्तविद्धमूलो धिविदो वियवेो निग्गयतेल्लोक विपुल जसनिचियभी पीवर सुजायखंध पंचमहव्वयविसालसाला भावणातयंतज्झाणसुभगजोगनाथपल्लववरंकुरधरो बहुगुणकुसुमसमिद्धो सीलसुगंध हवफलो पुणो य मोक्खवरवीयसारो मंदरगिरिसिहरचूलिया इव इमस्स मोक्खवरमुत्तिमम्णस्स सिहरभूय संवरवरपायवो चरिमं संवरदारं ।
( जो सोत्ति ) योऽयं वक्ष्यमाण विशेषणः सम्वरवरपादपः, चरम संवरद्वारमिति योगः । किंभूतः सम्बरवरपादपः १, इ त्या वीरवरस्य श्रीमन्महावीरस्य यद्वचनमाज्ञा ततः स काशाद्या विरतिः परिग्रहान्निवृत्तिः सैव प्रविस्तारी यस्य सम्बरपादपस्य स तथा बहुविधोऽनेकप्रकारः स्वरूपविशेपो यस्य स तथा तत्र सम्बरपक्षे बहुविधप्रकारत्वं विधि
Personal Use Only