________________
(२१४) अभिधानराजेन्डः ।
पज्जव
पज्जव
ततो द्विशतपरिमाणकृष्णवर्णपर्यायो नारकः परिपूर्णक- ज्जवेहिं कसायरमपज्जवेहिं अंविनरमपज्जवेहिं महुररसपरणवर्णपर्यायनारकापेक्तया असंख्येयगुणहीनः, तदपेक्या स्वि. ज्जवेहिं कक्खडफासपज्जवेहिं मउयफासपज्जवे हिं गरुयफातरोऽसंख्येयगुणाभ्यधिकः ५, तथैकस्य किन नारकस्य कृष्णवर्णपर्यायपरिमाणं शतमपरस्य दशसहस्त्राणि शते च
सपज्जवहिं लहुयफासपज्जवेहिं सीतफासपज्जवहिं उसिसर्बजीबानन्तकपरिकल्पिोन गुणकारेण गुणिते जायन्ते एएफासपमवेहिं निकफासपज्जवे हि लुक्खफासपज्जवेहिं दश सहस्राणि, ततः शतपरिमाणकृष्णवर्णपर्यायो नारकः श्रानिणिबोहियनाणपज्जवेहिं सुयनाणपज्जवहिं ओहिनापरिपूर्णकृष्णवर्णपर्यायनारकापेक्वयानन्तगुणहीनः, इतरस्तु त
पज्जवोहि मअन्नाणपज्जवेहिं सुयअन्नापज्जवेहि विदपेनयाऽनन्तगुणात्यधिकः । यथा कृष्णवर्णपर्यायानधिकृत्य हानी वृक्षौ च षट्स्थानपतितस्वमुक्तमेवं शेषवर्णगन्धरसस्प
भंगनाणपज्जवेहिं चक्रवदसण पज्जवेहिं अचखुदंसणपज्जशैरपि प्रत्येक षट्स्थानपतितत्वं भावनीयम् । तदेवं पुलविपा. वेहि श्रोहिदसणपज्जवहि य छठाणवमिए । से तेणढे णं के नामकर्मोदयजनित जीवौदायकभावाऽऽश्रयेण षट्स्थानपति. गोयमा! एवं वुच्च-असुरकुमाराणं अता पज्जवा पमतत्वमुपदर्शितम् । इदानीं जीवविपाकिज्ञानाऽऽबरणीयाऽऽदिक.
त्ता । एतं जहा परइया जहा असुरकुमारा तहा नागकुमारा मक्कयोपशमभावाऽऽश्रयेण तदुपदर्शयति "प्राभिणिबोहियपज. वर्दि"इत्यादि पूर्ववत् । प्रत्येकमाभिनिबोधिकादिषु षट्स्थान
विजाव थणियकुमारा। पुढविकाझ्याणं भंते ! केवड़या प. पतितत्वं भावनीयम् । श्ह द्रन्यतस्तुल्यत्वं बदता सम्मूछिमस.
जवा पत्ता । गोयमा ! अणंता पज्जवा पमत्ता । मे प्रभेदनिर्भदवीजं मसूराएमकरसबदनभिव्यक्तदेशकाल क्रम- केणढे ए एवं बुच्च-पुढविकाझ्याणं अणंता पज्जवा पमप्रत्यवबद्धविशेषानेदपरिणतयोग्य व्यमित्यावेदितम् । अवगा..
चा। गोयमा! पुढविकाइए पुढविकाझ्यस्स दबट्टयाए तु. हनया चतु:स्थानपतितत्वमनिवहता क्षेत्रतः सङ्कोचधिकोच.
वे, पदेसट्टयाए तुझे, ओगाहणहयाए सिय हीणे सिय तुल्ले धमा आत्मा, न तु जव्यप्रदेशसङ्ख्याया ति दर्शितम् । उक्तं चैतदन्यत्रापि-विकसनसोचनयोर्न स्तो व्यप्रदेशसङ्ख्याया
सिय अभहिए । जइ होणे असंखेज्जनागहीणे वा संखेवृहिहासौ स्तः,केत्रतस्तु तावान्मनः,तस्मात स्थित्या चतु:स्थानप- जभागहीणे वा संखज्जगुणहोणे वा असंखिज्जगुणहीणे तितत्वं बदता आयुःकर्मस्थितिनिर्वर्तकानामध्यवसायस्थाना. वा । अह अब्भहिए असंखेज्जाभागअन्नहिए वा संखनामुत्कर्षांपकर्षवृत्तिरुपदर्शिता , अन्यथा स्थित्या चतुःस्थान:
ज्जइभाग अनहिए वा संखेनगुणमब्भहिए वा असंखिपतितत्वायोगात् । प्रायुःकर्म चोपलकणं, तेन च सर्वकर्मस्थितिनिर्वतकेवध्यवसायोत्कर्षापकर्षवृत्तिरवसातव्या। कृष्णा
जगुणमन्नहिए वा। विईए सिय हीणे सिय तो मिय अ. दिपर्यायैः षट्स्थानपतितत्वमुपदर्शयता एकस्यापि नारक- महिए। जड होणे असंखिज्जभागहीणे वा संखज्जभाग. स्य पर्याया अनन्ताः किं पुनः सर्वेषां नारकाणामिति दर्शि. हीणे वा संखज्जगुपहीणे वा । अह अमहिए असंखेतम् । अथ नारकाणां पर्यायाऽऽनन्त्यं पृष्टेन जगवता तदेव पर्या
ज्जइनागअनहिए वा संखज्जइनागअन्नहिए वा संखेयाऽऽनन्त्यं वक्तव्यं, न त्वन्यतू, ततः किमर्थ द्रव्यक्केत्रकालभा. वाभिधानमिति । तदयुक्तम् । अभिप्रायापरिज्ञानात् । इह न सर्वे.
जगुणमब्भहिए वा बाहिं गंधेहिं रसेहिं फासेहिं मइअन्नाणपां सर्वे स्वपर्यायाः समसंख्याः किं तु षट्स्थानपतिताः। एतच्चा- पज्जवेहिं सुय प्रमाणपज्जवेहिं अचखुदंसणपज्जनेहिं छनन्तरमेव दर्शितम, तच्च षट्स्थानपतितत्वं परिणामित्वमा हाण वडिए । अाउकाझ्याणं भंते ! केवड्या पज्जवा पणस्तरेण न भवति, तच्च परिणामित्वं यथोक्तरक्षणस्य द्रव्य. ता। गोयमा! आता पज्जा पामुत्ता। से केण भंते ! स्येति व्यतस्तुल्यत्वमन्निहितम् । तथा न कृष्णाऽऽदिपर्यायरेव
एवं वुच्च-आउकाझ्या अर्णता पज्जा पत्ता ?। गोयपर्यायवान् जीवः, किं तु तत्तत्क्षेत्रसङ्कोचविको वधर्मतयाऽपि । तथा तत्तदध्यवसायस्थानयुक्ततयाऽपीति स्थापनार्थ केत्रकामा.
मा! आनकाइए आनकाइयस्स दबट्टयाए तुझे, पदेसहज्यां चतःस्थानपतितस्वमुक्तमिति कृतं प्रसङ्गेन, तदेवमवसितं याए तुझे, जग्गाहणट्ठयाए चट्टाणवामिए,लिईए तिट्ठाणनैरयिकाणां पर्यायाऽऽनन्त्यम् ।
वभिए बन्नगंधरसफासमइअप्माण सुयअम्माण अचवखुदं. इदानीमसुरकुमारेषु पर्यायाग्रं पिच्चिषुराह
साण पन्जदेहि य छट्ठाणवडिए । तेउकाइयाणं पुच्चा? गोयमा! असुरकुमाराणं जंते ! केवड्या पज्जवा पत्पत्ता ? । गोय
अणंता पज्जवा पाप्मत्ता। सेकेण्डेणं भंते! एवं बुच्च-तेनुमा! अणंता पज्जवा पामत्ता । सेकेणढे णं नंते ! एवं
काइयाणं अनंता पज्जवा पमत्ता । गोयमा! ते नकाइए तेनबुच्चइ-असुरकुमारााणं अणंता पज्जवा पाता । गोयमा:
काइयस्त दबट्टयाए तुल्ले,पएमच्याए तुझे, ओगाहणट्ठयाए असुरकुमारे असुरकुमारस्स दमट्टयाए तुल्ले, पदेसट्टयाए
चनहाण व डिए । ठिईए तिहामिए वमगंधरसफासमइअ. तुझे,ओगाहणहाए चउहाणवमिए, ठिईए चनहारणवमिए,
माणसुभअन्नाणअचचुदंसा पन्जवेहि य छट्ठाणवमिए। कानवनपजवहिं छाणवमिए । एवं नीलवन्नपज्जवे हि नो.
वानकाइयाणं पुच्चा । गोयमा ! बाउकाझ्याप एंता हिब्बहालिहवामपज्जवेहिं सुकिचवमपज्जवेहि सुब्जिगंधप
पज वा पत्ता । से केण नंते ! एवं बुच्चइ-वाउकाउजवेहिं ब्जिगंधपज्जवेहिं तित्तरसपज्जवहिं कसुपरसप- इयाणं अणंता पन्जना पमत्ता ।। गोयमा ! वानकाइए
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org