Page Text
________________
(१२) अभिधान राजेन्द्रः ।
पच्छित
तदपि कृत्स्नं परिहाररूपति उद्यमाने श्ररोहयितव्य मातोषणाय स्पात् स्यादिश्वषयमत्राचारणे। आरोपितम्यं केवलं त कृत्स्नमारोहयितव्यमनुग्रहकृत्स्नेन निरनुग्रहकृत्स्नेन तस्य प्र. तिसेवितस्य गुरुसमकमालोचनायां चतुर्भङ्गी । तामेवाssढ- (पुपरिसेवियमित्यादि) पूर्वमिति पदैकदेशे पदसमुदायाप बारात पूर्वानुपूर्वेति ततोऽर्थः गुरुलघुप मायामानुपाऽऽदिक्रमेण प्रतिसेवितं पूर्वपूर्वानुपू वर्षा, प्रतिसेवमानुक्रमेणेति भावः आलोचितम् प्रथ भङ्गः तथा पूर्व गुरुलघुपर्यालोचना पूर्वानुमा #घुकाऽऽदि प्रतिसेवितं, तदनन्तर चतथाविधापप्रयोजनो पती गुरुला प्रतिसेवितम्।
तिम्
काऽऽद्यालोचितं पश्चात् लघुमासाऽऽदीति भावः । द्वितीनङ्गः तथा पचात् अनु प्रतिसेवितं गुरुलघुप नामन्तरेण पूर्वगुसमासादि प्रतिसेवितंत् पीति भावः श्रोचनायेायां तु पुर्वानु सोवितं पश्चात् गुरुमासाऽऽदीत्यर्थः । एष तृतीयो भङ्गः । तया पश्चानुपूर्या प्रतिसेवितं, गुरुन्नघुपर्य लोचनाविरहतो य थाकथन प्रतिसेवितमिति भावः । पश्चात् पश्चादनुपूर्व्या प्रतिमेण वायोचित
यथाकथञ्चनाप्यालोचितमित्यर्थः । एष चतुर्थो भ ङ्गा । इद्द प्रथमचरमभङ्गावप्रतिकुनायां द्वितीय तृतीय भङ्गौ प्रतिकृनाध्यतिकुडचीकृत मे अप सिउचिए पनि चियमित्यादि ) या अपराधानापन्न मा. लोचनाभिमुखतदेवं कथित संकल्पितवान् बचा स प्यपराधा मया श्रालोनीयाः । एवं पूर्व संकल्पका अ तिने आलोचनाने लायाम प्रतिकृति प प्रथमो भङ्ग तथा पूर्वे संकल्पका अप्रतिम 1
तु प्रतिकृतिमात्रोवनीयेष द्वितीया पुसंकल्पकाले केनाऽपि प्रतिकुचितं यथा मया सर्व उपधालोनीयाः एवं पूर्व संकल्पकाले प्रतिब समय
नाला
ति
एष तृतीयो भङ्गः । तथा पूर्व संकल्पकाले केनाऽपि प्र. तिकुञ्चितं यथा मया सर्वेऽपराधा आलोचनीयाः । तत एवं संपकाले प्रतिकुश्चित आलोचनावेलायामपि प्रतिकुचितमेवात एव चतुर्थो अङ्ग तथा प्रति
तिमालोचयतो बीप्सा कल्प्येन व्याप्ता जवति । ततोऽयमथैः-निरवशेषमालोचयतः सर्वमेतत् यदापन्नमपराधजातम्, यदि कथमपि प्रतिनाहता स्यात् ततः प्रतिकुना निष्पक्रम यच गुरुणा सहासनाला समासेनासननिष्पत्रं, या चाऽऽलोचनाकाले असमाचार) तम्निष्पन्नं च, सकल नेवर स्वयमात्मना अपराधकारिणा कृतं स्वकृतम । (मादणिया इति ) संहत्य एकत्र मीलयित्वा यदि संचायिनं प्रायसियानमापन्नस्ततः पाण्मासिकं प्रायश्चित्तं दद्यात्। यत्पुनः
मामातिरिकं नास कोष मासादिकं प्रायधि स्थानमापन्नस्ततस्तद्दे प्रमिति वाक्यशेषः । ( जे एयाए हत्यादि) या साघुरेतबारीदिनया पारामादिया या प्रस्थापनयः प्राक् कृतस्थापराधस्य विषये स्थापना प्रायनिदानप्रापना तया प्रस्थापितः प्रायश्चित करणे प्रवर्ति
Jain Education International
पति
तो निर्विशुमानस्त् प्राधिकुर्याय इत्यर्थः । यत् प्रमादतो विषयकायादिनियां प्रतिस् प्रतिसेवनायां यत्प्रायश्चित्तं सेवते, तदपि कृत्स्नमनुग्रह करने म निरनुग्रहकृत्स्नेन वा तथैव पूर्वप्रस्थापितातिथ्यं स्यात् । चापतिम्यमित्यर्थः । एष संपत सुत्रार्थः।
व्यासार्थे तु जायका रोवदत्-" -" जे भिक्खू " इत्यादिसूत्रावयवस्य व्याख्यामतिदेशत श्रद्द
जे चित्तविनामा, हेलियम्म बलिया एसा । सचिव इदं पिनेया, नातं ववपरिहारे ॥ २४ "जे निक्खु"यादिया एककद्विका संयोगोपन रोहित वर्णिता, सेवा अस्मिन्नपि सूत्रे वर्णव्या, यदि सैव वर्णयितव्या ततः को विशेषः ?| तत आद नानात्वं पूर्वसूत्राद्विशेषः स्थापनापरिहारे १५० १० २ प्रक० (परिहारपत्र )
(१४) ततः
एवं पीरमा अाईचिए । कोत्रिय पमिवेज्जा. मेत्रिय कसिणेऽऽरुद्देयत्रो ॥ ३८५ ॥ एवमपि ययागममनन्तरोदितेनापि प्रकारे अनुशिष्ट्या दौ त्रिवि वैयावृत्त्ये क्रियमाणे कोऽपि प्रतिसेवेत प्रायश्वि तस्थानमापद्येत इति भावः (सेविय कवि इति) लपि कृनमारोपाय करने नाम निरवशेषम्। तेन "ठांवर पहिलेदिता स विकसि तत्थेव श्ररुदियव्वे लिया। " इति सूत्रपदं व्याख्यातम् । स्वमित्युकम्। तत्र पणार्थमाहपरिणाय मंचय, भाग्य बोपचे घाय निरवसे, कसि पुणे व होड़ || ३८६|| पारंचिमासी छम्मासा रुवण दिए । कालगुरू निरंतर वा अणुमहियं जने छ ।। ३८७ ॥ अनयोगीधयोर्यथासंख्येन पत्र योजना । सा चैत्र-कृत्स्नं पुनः शब्द वाक्यमेवार्थः चम्वावेमा प्रतिस्तत् स्मारोपयेत् तत्पुनःि पकारं नयति या प्रतिसेवने प्रति एवं ममरोपम अनुग्रहकृनम् अनु
1
म निरवशेष कुनमिति । तत्र पराञ्चितं प्रतिसेवनाकृत्स्नम्, ततः परस्यान्यस्य प्रतिसेवनास्थानस्यासंभवात् । संचयकृत्स्नम् - श्राशीतं मासशतं, ततः परस्य संचयस्याभावात । श्रारोपणाकृत्स्नम् - पाएमासिकं, ततः परस्य भगवतो वर्षमानस्वामिनस्तीयें आरोपणस्याभावात् । अनुग्रहकृत्स्नम् यत् षषां मासानामारोपितानां षट् दिवसा गतास्तदनन्तरमन्यान् परामास नू आपन्नस्ततो यत् अब्यूढं तत्समस्तं जोषितं पश्चात् य दन्यत् षाएमानिकमापन्नस्तद्वहति । तथा चाऽऽह (ब्रद्दिजगपनि सूतीया मतम्यर्थे पूर्वषण्मास संबन्धि पद् सु दिनेषु गतेषु यदन्यत् पाण्मासिकमारोपितमुह्यते यत्र यस्मात् पचमासाविशतिदिवसाधारोपिता नद
1
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016045 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 5 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1652 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 60 MB |