Abhidhan Rajendra kosha Part 4

SR No.: 016044
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1458
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 53 MB

Page 121

46
जाइ
सम्यक्त्वं देशविरतिश्व प्राप्यत इति आवश्यकादावस्तीति । १२९ प्र० । सेन० २ उल्ला० । जाइअंतर-जात्यन्तरन० नरसिंइत्यादिके विजाती नरस्य सिंहरूपत्वा-न सिंहो नररूपतः । शब्द विज्ञान कार्या णां भेदाञ्जात्यन्तरं हि सः ॥ १ ॥ " सुत्र० १ ० १२० । नाइच-जात्यप० जन्मकामादरम्यान विपा
64
'केर पुरिस जाइयंधे जाइअंधारूवे " जातेरारभ्यान्धो जात्मधः। विपा० १ ० १ ० । जाइ आजीवणा नात्याजीवना श्री० जीवनाले पिं० जामाभीनय जात्याजीवक० जाति ब्रह्मणादिकामाजीवति उपजीवति तजातीयमात्मानं सुखादिनपश्यं ततो भकादिकं गृहातीति जात्याजीवकः । श्राजीवकनेदे, स्था० ५ बा० १ ४० । यथा कञ्चन भिल्लमालादिजातयमीश्वरं डा माहाऽहमपि ममालादिजातयः स चेकजातिसंबन्धाद तस्य भिचादानादिकां प्रतिपति करोति । इति जात्युपजीवी ।
(TUR) अभिधानराजेन्ड
प्रब० २ द्वार ।
माइमारियमात्यार्थ पुं० जातिमका पहाता अपापा निर्दोष जात्यार्या विशुरू मातृके ( स्था० ) छव्हिा जाइमारिया मस्सा पद्मत्ता । तं जहा"बडा य कलंदा य, विदेहा वेदिगाइया । हरियाणा चैत्र, उपेया इन्जाइम्रो " ॥ १ ॥ अम्बद्धेत्यादि अनुपतिकृतिः मध्येता इज्यजातय इति । इभमर्हन्तीति इज्याः यद् " द्रव्यस्तूपान्तरित कदमकीदएको हस्ती न दृश्यते ते रम्याः” इति श्रुतिः। तेषां जातव इज्यजातबस्ता पता इति । खा० ६ ० । चारभासी बिस जात्याशं विष ५० भाइयो दंद्राः सासु विषं येषां ते प्राशीविषाः । जातित श्राशीविषा जास्याशीविषाः । बृश्चिकादिके, स्था० ४ ० ४ ० । ('प्रासीविस' शब्दे द्वितीय जागे ४६ पृष्ठे विशेषवतव्यता)
।
नाइकहा- जातिकथा-श्री० । विकथाप्रेदे, नि० ०१ ४० । माइकल जातिकुल १० संकुले
भंते! जीवा का आइकुल कोडीजोणिव्यमुदसय सहस्सा प बणा"। जातिरिति किल तिर्यग्जातिस्तस्याः कुलानि क मिकीटकादीनि जी०३ प्रति
माश्चक- नातिचतुष्क० केन्द्रिय रिजातक, ०२ कर्म
नापार वि० [वस्थेव दर्शनमस्य द्राकि बा । बत्सदृशे यथाविधे, टान्तात्सु स्त्रियां ङीप् । वाच01 भाविकपपरिणामे ०१ अि
"
माइ
पारच्छिक शि० भागतः । बधेया प्राप्ते, वाच० अतर्कितोपस्थिते काकतालीयादिकल्पे वस्तुनि तथा च बच्छावादिनः। श्राचा० १३०१०१० अनर्थके कित्यादिनानि न० । स्था० २ ० ४ ० । कदम
'वज्ञस्तुनोऽनिधानं स्थितमन्यार्थे तदर्थनिरपेक्रम | पर्यायानभिधेयं च नाम वाह्निकं च तथा ॥ १ ॥ "
जाइणाम विवादार्थमेतद्वाक्यातुन इन्द्रादिभिधानमिन्द्र इत्यादि वर्णमामिदमेव आवश्यकरुणवर्णचतुवा बीमात्रं यत्तदोर्निस्याभिसंबन्धात् तथामेति संटङ्कः। अथ प्रकारान्तरेण नाम्रो लक्षणमाड- (स्थितमन्यार्थे तदर्थनिरपेक्ष पर्यायाननिवं चेति तदपि नाम यत्तमित्याह-अन्यश्चासावर्थआभ्यार्थी गोपालदारकादिलक्षणः। तत्र स्थितम अन्यत्रेन्द्रादावर्थे यथार्थत्वेन प्रसिद्धं तदन्यत्र गोपालदारकादो पदारोपित मित्यर्थः वातदर्थनिरपेक्षम इति तस्येन्द्रादिः परमैश्वर्यादिरूपस्तदर्थः स चासावर्थश्चेति वा तदर्थस्तस्य नि
गोपी तथा तदर्थस्यामाबाद पुनः किं इत्याह-पर्यायामधेयमिति पर्यायाणां शकपुरन्दरानामन भिधेयमवाच्यं गोपालदारकादयो हीन्द्रादिशब्दैरुज्यमाना अपि स्यादिविशुन्दरादिशब्देन तन्नामापि नाम-तोप पर्यायान
कयते । चशब्दान्नास्न पत्र लकखान्तरसुचकं शचीपस्यादौ प्र सिर्फ सन्नामाच्या अन्यत्र गोपालदारको बहारोपितं नामेति तात्पर्यम् भीमप्रकारेणापि माद-बह किं च तचेति ) तथाविधन्त्वमित्यपिचादि रूपं किं नाम नामीर्थः ॥ १ ॥ अनु० । जाजरामरणसोगपणासन- जातिजरामरखशोकप्रशाशनजिमि जरा प्राणनाथः शोको मानसी विशेषतान् प्रत्ययति जियाशनः । जातिजरामरणापनयनसमर्थ, घ०२ अधि०० माइजुत-जातियुक्त - त्रि० । मातृपक्षयुते, जातिर्माकी तथा युतो विनयादिगुणवान् प्रयतीति । प्रब० ६४ द्वार जाइत यात्यमान- वि० आइडि - जातेष्टि - ०
कमाने प्रश्न० १ ० द्वार । कदर्थ्यमाने, । यज - किन जातस्य संस्कारार्थे कर्तकर्म संस्कारमेवे वाचन स० । सहित्य
दृष्टिः। बागभेदः नाइड-पर-त्रि
बध
सदस्यस्य जाइनि । जश् रबसि, जाइडिअपरिश्रमासुरूसहाव। लोहे कुट्टणरण जिम्बघणासहेसह ताव" । प्रा०४ पाद । जाइयाम-जातिनामन्नमने कर्म०) एकेन्द्र दीनामेकेन्द्रियत्वादिरूप समानपरिणतिलक्षणम् केन्द्रवाद शब्दव्यपदेशमापत्सामा जातिकर्म प्रकृतिरपि जातिः । इदमत्र तात्पर्यम्-व्यरूपमिन्द्रियमांपा केन्द्रियपर्याप्तिनामकर्मसामर्थ्यात सिकं, प्रारूपं तु स्पर्शनादीन्द्रियावरणोपमसामर्थ्यात "कायोपशमिकानि
"इतिचानरे केन्द्रियादिनिधनं तथा रूपसमान परिणतिलकणं सामान्यं तदव्यभिचार साध्यत्वाज्जातिनामसाध्यम् । उक्तं च-अव्यभिचारिणा सारश्येन एकीतो जाति जातिनाम कर्म कर्म प्रज्ञा० | पं० सं० ।
पधा
जातिनामे भंते! कम्बे पुच्छा है। गोयमा ! पंचविप ते । तं जहा एगिदियजातिनामे बेइंदियजातिनामे तेदिपजातिनामे परिंदयजातिनामे पंचिदियजातिनामे ||