________________
(२८२) अभिधानराजेन्द्रः ।
कम्म
नाम्तो जघन्यतः सागरोपमस्य सप्ताष्टाविंशतिज्ञागाः पल्योपमासंपेनागीना उत्कर्षतः साः सप्तदशसागरोपमकोटी कोटयः सार्क सप्तदशशतान्याबाधा । तिक्तरसनाम्नो जघन्यतः सागरोपमस्य ही सहभागी पस्योपमासंध्यभागी उक तो विशयायाचा अवाकादीना कर्मदनिकनि येकः इति । स्पर्शा द्विविधास्तद्यथा प्रशस्ता अप्रशस्तान । प्रशस्ता मृलघुस्निग्धोष्णरूपा अप्रशस्ताः कर्कशगुरुशीतरूपाः । प्रशस्तानां जघन्यतः स्थितिरेकः सागरोपमस्य सप्तभागः पल्योपमासंख्येयभागहीन उत्कर्षतो दशसागरोपमकोटाकोटयो दशवर्षशतान्याबाधा अबाचाकालहीना कर्मस्थितिः कर्मलिकमिषेकः । अप्रशस्ता जघन्यतो ही सागरोपल्य
!
नागी पोपमासंस्वेयनागहीनी उत्कर्षतो विशाम रोपमकोटीको विवशतान्यायापाकालीन कर्मस्थिति कमंदलिक निषेकः । तथाचार "फासा जे असत्या तेसिं जड़ा सेवरस से पत्तेजिननामस्सेति" ॥ निरादीनामा पुच्छा गोयमा जहन्ने सागरी-मस्त दो सनजागा, पलिओमरस दाखेज्जभागऊणया उको पीसं सागरोचमकोडाकोमीओ वीसवाससयाई अवाडा तिरियापुत्रीए पुच्छा गोषमा ज नेणं सागरोपमस्स दो सचजागा पनि ओस्खेज्जभागेणं कणता उकोसेबी सागरोषमकोकाकोडीओ बीसवासमा प्रवाहा मणुषानृपुच्चीए पुच्छा ? गोमा ! जहन्ने सागरोत्रमस्स दिव सत्तजागं पलिओमस्स असंभाग कागं उकोसेणं पन्नरससागरोमोडाकोमीओ पन्नरस व वाससाई अवादा। देवाणुपुनए पुच्छ गोमा जम्ने सागरोवमसहस्सगं सत्त जागं पलिओ मस्त असंखेज्जभागेणं ऊपगं उक्कोसेणं दसागरोवमकोडाकोमीओ दस य वासराबाई अवाहा॥ नरकानुपूर्वीनाम्नो जघन्यतः सागरोपमसह सस्य द्वौ सप्तनागी डी सागरोपमस्य सहभागी सदस्यताविति नायः । भावना नरकगतिवद्भागिता मनुष्यानुपूर्वीनाम" दत्रेण सागरोबमस्स दिवकुं सत्तनागं पलिश्रवमस्त असंखेजभागेणं ऊणगति । तदुत्कृष्टस्थिति पञ्चदशसागरोपमकोटोकोटिप्रमाणत्वात् "ती कोकाकोडी - साधनावरण अंतरायाणं । मिच्छेसयरी इत्थी मणदुगसयागुपनरस " देवानुपूर्वीनाम्दोऽपि जघन्यत एकसागरोपमस्य ससभागासहस्वगुणिताः पत्योपमासंख्येयजागनाः कर्षतो हि तत्स्थितिदेश सागरोपमकोटी कोटी प्रमाणत्वात् । तथाचोक्तम् “पुंहासरई बच्चे, सुभखगइत्थिराइबकदेव पुगे । दस सेसाणंवीसा, एवइयाबाहावामसया बन्धश्चास्य जघन्यतोऽसंशिपञ्चे ये इति ॥
33
33
उस्सासनामाए पुच्छा ? गोपमा ! जहा तिरियाणुपुब्बीए आयवनामाए वि एवं देव जोपनामा चि । सस्यहायोगतिनामा पुच्छा ? गोयमा ! जहन्नं सागरोत्रमस्स
सभा को दससागरोत्रमकोकाकोटीओ दस य बसाई अवाहा । अप्य सत्यविहायोगतिनामस्स पुच्छा !
Jain Education International
कम्म
गोषमा ! जहन्न सागरोपमस्स दोसि सरना पस मस्त असंखेजमागेणं कणता उसेणं बीस मागरोदयकोटाकोमीओ बीस य वाससाई थाहा नसनामाए थाबरनामा य एवं चैत्र । सुडुमनामाए पुच्छा ? गोगमा ! जम्नेणं सागरोवमस्स नवपतीसहजागा पक्षिओमस्स प्रसंखेनागेणं ऊणता उकोसेणं मडारससागरोत्रमका माकोडी अहारसवाससयाई अवाहा । बादरनामाए जहा अप्यसत्यविद्ययोगतिनामस्स एवं पचननामाए त्रि । अपज्जत्तनामाए जहा मुहुमनामस्स पत्तेगसरीरनामाए वि दो सजनागा साधारणसरीरनामाए जहा म स्स थिरनामाए एवं सतना अधिरनामार दो मुननामाए एगो अशुननामाए दो सुनगनामाए एगो -दुजगनामाए दो सुस्सरनामाए एगो दुस्सरनामाए दो आदेज्जनामाए एगो अनादेज्जनामाए दो जसोकित्तीनामाए जन्ने मुद्दत्ता उक्कोसेणं दमसागरोनमकोकाको
दसवाससा प्रवाहा । अजसो कित्तिनामाए जहा प्पसत्य विहायोग तिनामस्स एवं निम्माणनामाए त्रि । नित्यगरनामाए पुच्छा गोषमा ! जहन्नं अंतोसागरोत्रम - कोमाकोमीए उक्को से वि अंतोसागरोवमकोकाकोमीए एवं जत्य एगो सचजागो सत्य कोसे दस सागरोचमकोडाकोमीओ दस वाससयाई अवाहा । जत्य दो सत्तनागा तत्थ वीसं उक्कोसेणं सागरोवमकोडाकोमीओ बीस य वाससचाई अवाहा ।।
तथा सूक्ष्मा नाम सूत्रे जघन्यतो नवसागरोपमस्य पञ्चत्रिंशद्भागाः पल्योपमासंख्यंयभागहीना द्वीन्द्रियजातिनाम्न इव जावनीयाः । सूक्ष्मनाम्नो हत्कर्षतः स्थितेराशसागरोपमकोटीको"अङ्गारस सुमविगलतिग " इति वचनात् एवमपर्याप्तसाधारणनाम्नोरपि भावनीथम्। बादरपर्याप्तप्रत्येकानां तु जघन्यतो ही सागरोपमस्या पल्योपमासं
नागांनी तो विशतिसागरोपमको कोपस्तथा 'बायरनामाए जड़ा अप्पसत्यविढायोगश्नामाए एवं पज्जसनामापविइत्यादि" स्थिरगसुस्वरादेय पण चानां नाम्नां जघन्यतः स्थितिरेकः सागरोपमस्य सप्त भागाः पत्योषमासंख्येयनागोना । यशः कीर्त्तिनाम्नस्तु जघन्यतोऽष्टौ मुहर्त्ताः मुहुत्ता जसु गोय " मिति वचनात् उत्कृष्टाः पुनः पक्षामपि दशसागर पमकोट कोटयः “चिरा देवडुगे" इति वच नात् । अस्थिरामदुर्भगः स्वरानादेयायशः कीर्त्तिनाम्नां तु जघन्यतो ही सागरोपमस्य सप्तभागौ पत्योपमासंपेषभागहोगी तो विशतिसागरोपमकोटी कोटयः पयं निर्माणा मनोऽपि वक्तव्यं तीर्थकर नाम्नो जयन्तोऽप्यन्तः सागरोपम टीकोटी उत्कर्षतो यन्तः सागरोपमकोटीकोटी । ननु यदि जघन्यतोऽपि सार्थकरनाम्नो ऽन्तः सागरोपमकोटी कोटी प्रमाणा स्थितिस्तारं तावत्याः स्थितेस्तिर्यग्यभ्रमणमन्तरेण रचितु मशक्यत्वात् कियन्तं कालं तीर्थकरनामसत्कर्माऽपि तियेग् नवेत् । स चागमे निपिकस्तथा चोकम" तिरिषसु नत्थि
66
66
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org