________________
(0%) अभिधानराजेन्ऊः ।
उवघायमाण
स्वयं कृतो इन्धन भैरवप्रपातादिभिस्तपातनाम पं० सं० कर्म० । स० । श्रा० । प्रव० ॥ उपपायशस्विनःउप
श्रितमाश्रितम् । दशमे मृषाभेदे, स्था० १० ० । पुं० उपवेदोपकरणे एक
-
दे, नि० च० एन० । अथोपघातपएककमाहपुचि कम्मा-अनफलविभागेण ।
नो वटुम्ब वेयो, जीवाणं पावकम्माणं ॥
पूर्व पृथ्वीनां दुराचारसमाचरणेनार्जितानां कर्मणामफलो विपाक उदयो यद्भवति ततो जीवानां पापकर्मणां वेद उपहन्यते । तत्र चायं दृष्टान्तः
जह हेमोउ कुमारो दम यानिमित्ताणं ।
मुच्छ्रिय गोयम, वेो वि य उवहओ तस्स ॥ यथा हेमो नाम कुमार इन्द्रमहे समागता यास्तुशिका वालिकास्तासां निमित्तेन मूर्हितो गृद्धोऽत्यन्तमासक्तः सन् मृतः पश्यत्यमुपगतो ऽपि च तस्योपहतः संज्ञात परार्थः । भावार्थः कथानकादवसेयः तचैवं हेमपुरे नगरे हेमकको राया हेमसंज्ञावा जारिया तस्स पुत्तो वरतवियहेमसंनिजो हेमा नाम कुमारो सो य पतजोव्वणो अन्नया इंदमहे इन्दट्टाएग पेय तत्थ नगरायणं प पूर्वपदस्य ताम्रद सेयर भइ फिमेया था रायान किंवा अभिल्लसति । नेहिबहिंदियं इदं मम्ांति वरंनितिनाणिया रोग सेवापुरा अमेि दे वरो दत्तो नेपयान अंतउरस्मि । तेहि ताओ घेत्तुं सवाओ अंतेवरे स्थूढाओ तादे नागरजणे रायाणं उवडिओ मोपवेत्ति तत्र रन्ना जणियं किं मज्ऊ पुतो न रोयति तु जामाओउतओ नागरा तुहि कढिया एयं रन्नो सम्मतंति अंविसप्पगया नागरा कुमारेण नायव्वा परिणीया सो एसु अतीव पत्तो पत्तरस य तस्स सञ्चवीयनगालो जाओ तम्रो तस्स वेओवया व जाओ य अन्ने भणति ताहि चेव अप्पमसे रोगोन्ति रुवियादि अदादि मारिओ यावदपघातक ०४ छत्रचय-उपचय- पुं०उपचीयते उपय
य
उपचयः । प्रायोग्यपुत्र संग्रहणसम्पतिइन्द्रियपर्याप्तौ प्रज्ञा०१५ पद । इन्द्रियशब्दे तदुपचय उक्तः ।। शरीरे, आव०५ श्र० पिएमे, निकाये, समूह, पिं० । ० । वृद्धौ, भ० । अत्र दारुकःकिंवा मानया सोचा निर वचया निरवच्या गोयमा ! जीवा नो सोवचया नो साव चयानो सोवचयमावचया निस्वचया निरवचया । एगिंदिया तयपदे सेसा जीवा चहहिं परहिं जागच्या जंते पुच्छा गोयमा मिका सोचचचयानी सापचयानो सोचयसायचया निरुवचय निरचया जीवाणं ते! ये का लं निरुचयनिरवचया ? गोयमा सबके नैरख्याणं नंते
इयं का सोपचया गोषमा जहां एवं समयं को सेवनिया खेलना केप का सारचया एवं वासोवचयसावचया एवं का निरवचनरचया ? गोयमा ! जहां एकं समयं उको
Jain Education International
उवचय
संबारसमुदुत्ता एगिंदिया सव्वे सोवच्या सावच्या सव्वधं । सेसा सच्चे सोवचया वि सोवचयसावच्या वि । जहएणं एक समयं उपसिया असे जागे अडिएहिं वर्कति य कालो जाणियच्वो सिकाएं जंते का सोवचपा गोपमा ! जहणं एवं समयं कोर्स समया केन्यं निरुवचयनिरवच्या अहम् एकं नकोसे उम्मासा मे जंते जंतेत्ति ।
सोपच्याः समृयः प्राक्तनेष्यन्येषामुपादात सापययाः प्रा तनेयः केषाञ्चिदुद्धर्त्तनात्सहानयोः सोपचयसापचया उत्पादो नाभ्यां वृद्धियोगपायात विरुयचयनिरपचया उत्पा दोनो भवत्। ननुपत्रयां किरपनय
स्तु हानिर्युगपद्वयमद्वयं चावस्थिततत्वमेवं च शब्दभेदव्यतिरेकेण कोsनयोः सूत्रयोर्भेदः ? उच्यते पूर्वत्र परिमाणमनिप्रेतमिह तु तदनमुनामात्रं ततोह तृतीयनङ्गकेयादिविकल्पानां त्रयमपि स्यात्तथादि पता
यहानिः । समेोत्पादन खायस्थितत्यमित्येवं ज्ञे इि तत्पत्ति सोपचयापचया इत्यर्थः युगपदु त्पादन वृद्धिदानिभावात शेपनङ्ग नसत प्रत्येकमुत्पादोद्वर्तनयोस्तद्विरहस्य चाभावादिति । ( अवट्टिएहिंति ) निरुपचयनिरपचयेषु । ( वक्कति कालो प्राणियव्वोति ) विरहकालो वाच्यः ॥
वयस्यओएच जीवानां कर्मापचयः ।
I
त्यसणं जंते ! पोरगलोवचये किं पयोगसा वीससा ? गोपमा ! योगसा विमा जहा तक्त्यस्स णं पोलो पयोगमा वि दीसमा वि तहाणं जीवाण कम्मोच किं पयोगसा वीससा ? गोयमा ! पयोगसा नो वीससा । सेकेणं ? गोयमा ! जीवाणं तिविहे पओगे पण तं जहा मागे कापण्यओगे इसे तेणं तिवियोगेणं जीवा कम्मोवचये पयोगसा नो वीससा एवं सव्वेसि पंचिंदियाणं तिविद्धे पयोगे जायिव्वे । पुचिकाया एगविपओगे एवं जान वणस्मइकाइया । नादियागे जहा योगे य कायपगेय । इयेतेषां विणं प्रयोगेणं कम्मोवचये पयोगसा नो बीससा से एवं द्वेणं जाव नो वीससा एवं जस्म जो पभोगो नाव वाणिया । त्यस्ते ! पोरगaaee किं सादीए सपज्जवमिए सादीए अपज्जवसिए अादीए सपज्जवसिए आाणादीए अपज्जवसिए ? गोयमा ! त्यस्स पोलोपचए सादीए सपज्जबसिए नो सादीए प्रज्जवसिए नो प्रणादीए सपज्जबसिए नो अणादीए पज्जवसिए । जहां जंते ! वत्थस्स पोग्गलोवचए सादीप सपज्जवसिए नो सादीए अपज्जवसिए नो अणादीए सपज्जवसिए नो अणादीए अपज्जनसिए तहाणं जीवाणं कम्पोच्छागोमा अत्याएं जीणं कम्मोचचए सादीए सपज्जबसिए अत्येगइए प्रणादीए
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org