Page Text
________________
(७७८ ) अभिधानराजेन्द्रः ।
ग
लडुवइ तिपद्येत्यर्थे "अदास्यं बंदिस्वामि जदा से समने नगवं उ डायसंखाए" श्राचा० १० ८ अ० १३० ।
उच्च-प्रष्ठच्छिन्नक - शि० ६ ० खरितोष्ठे श्र० । उट्ठा उडा उत्थाखी० नृत्यानमुत्या वर्तने, “बट्टार उद्वेद" मि० । रा०वि० ॥ उत्थानमुत्थानाभि ति । इह उडे इत्युक्ते क्रियारम्नमात्रमपि प्रतीयेत तथा वक्तुमुसिठत इति ततस्तद्यवच्छेदार्यमुक्तमुत्यायेति उपागच्छती तरक्रियापेक्षया उत्थानक्रियायाः पूर्वकालाभिधानायोत्यायो त्यायेति क्त्वाप्रत्ययेन निर्दिशति । यद्यपि द्वयोः क्रिययोः । पूर्वोत रनिर्देशाच्या पूर्वकाल आपसज्य एव तथापि शुब्जानो वजत स्वादीयोः क्रिययोगपद्यदर्शनादानन्तर्थस्वनार्थमित्यमुपन्या सः उत्थानक्रियासव्यपे कवाडुपागमनकियाया इति जं०१ व ० उडाण - उत्थान- न० उद्०स्था०ल्युट् । ऊर्ध्वोजवने, प्र० । ७०७४० भ्रयणाय गुरुं प्रत्यभिमुखगमने ००२०पा० 1 सू० प्र० । गुरुमागच्छन्तं दृष्ड्डा ऊर्ध्वजवने, वृ० ३ ० । सस्थान
उडि (प) उत्थित० उ० स्था० ० उदयप्राध रा० । "पि रे" युक्ते आदित्ये अनु० सोड द्वितो चिंते" आ० म० द्वि० । समुपजाते, प्रश्न०२द्वा० । औ० नायोत्थानेन संचमानुष्ठानरूपेण उत्चत्ये स्थितवत्तः। आचा० १ ० ६ अ० ५ ० । धर्मचरणायोद्यतेषु ज्ञानदर्शनसारित्रोद्योगवत्सु, आचा० १ ० ४ ०१० । “अह पास विवेगमुडिए अवि तिन्ने श्ड भास धुवं" सूत्र० १० २ अ० । मि० चू० । सिते ०३४० ओ० वृद्धि, उत्थानके, अनुपविषे त्पन्ने च । वाच० ॥ "एओ वि उट्टिभ संता दारगं च संववंति धाई वा " सूत्र ०१श्रु० ४ ० ॥ उडिसा हत्या उत्थानं कृत्य "संका भीओ न गच्छेज्जा उडित्ता असमास " ॥ उत० २० अ० । (य) मस्तिद ० ६ ०
,
कौ, उट्टियको साहू अचिरेण उवेति सासयं णं । पच्छि पार्थ जयति तदा विसुरुचरणो मुख पा यति० नि०यू० २० उ० ॥
सन् जयति पा० ६० औ०देश विशेषे, प्रज्ञा० २३ पद । स्था० । उत्पत्ती, ज्ञा० १४ अ० । इसने नं० 1 प्रथममुमने, उत्त० ११ अ० । चित्तदोषे, उरयाने निदान करणमकरोदयं सवास्याः ० १ विच० । करणे उत्सादे पद अधिकरणे ह राज्यचिन्तनरूपे तन्त्रे, प्राङ्गणे वैत्ये प्रबोधे च । वाच० । उठा कम्बलवी रियपुरिसक्कारपरक्कम - उत्थानकमेव प्रवीर्यपुरुकारपराक्रम - उत्थानं चेष्टाविशेषः कर्म च भ्रमणादिक्रिया वधुं च शरीरसामर्थ्यं वीर्ये च जीवभवं पुरुषकारश्चानिमानविशेषः
जत्ति - उत्याय- अव्य० उद्- स्था० ल्यप्० । उत्थानं कृत्वेत्यथे, उति सपरिवारो " पं० ब० । लडुनहता अष्ठीय
निष्पत्त्य उडुता सावत्थीए जयरीप सिंघारग जाव पसु श्राकटुवि कार्ड करेमाणे० ० १५ श० ७ ० ।
पराक्रम पुरुषकार एव नित्यादिस्वविषय इति विम-१० आयोवचैन्य शिष्य वेदनामय मुनेः शिष्यभेदे कबभावः । पीयन्तराय कृषयोपशमसमुत्यजीयपरिणामविशेषाणामुत्यानां समु० तेषु प्रत्येकशब्दो योजनीयो वर्षान्तरायोपशमः प्रत्येक जघन्यादिभेरैरनेक स्वेषामेकजीवका कृषयोपशममात्राया एकविधत्वादेक एव जघन्यादिरेतद्विशेषो भवति कारणमात्राधीनत्वात्कार्यमात्राया इति सूत्रज्ञावार्थः । शेषं प्राग्वदिति । स्था० १ ० ॥ उट्ठालपारियावणिय उत्थानपारियापनिक - न० परियानं विविधव्यतिकरपरिगमनं तदेव पारियापनिरितमुख्यमन भार ज्य पारियापनिकमुत्थानपारियापनिकम् । न० १५० १७० । उत्यानं चोत्पत्तिः पारियापनिका च कालान्तरं यावत्स्थतिरिति उत्पानपारिया पनि जरिये जीवनचरित्रे, "सज्यं च से उडापारियात्रयिं परिकरेह" झा० १७ अ० । गोसानस्ल मंत्रलिपुत्तस्स उठाणपारियाबणियं परिकहियं' । भ० १५० १४० । उद्वाणसुय - उत्थानश्रुत- न० उत्थानमुहसनं तकेतुः श्रुतमुत्थानश्रुतम कालिकत भेदे नं० "परिवस्तिर दियं वाणसुर्य तु तत्थ उद्देश्” ॥ यत्र प्रणिधाय उत्थानश्रुतं परावर्त्यते तत्र कुलग्रामदेशादिति उब जयतीत्यर्थः तच दशवर्षपर्यायस्य दीयते व्य० ६० १ ० । तच्च शृङ्गनादिते कार्ये उपयुज्यते
चूर्णिकारकृता भावना सज्जेस्सेगस्स कुलस्स वा गामस्स वा नगरस्स वा रायहाणीए वा समये कय संकप्पे आसुरुते चमकिए अप्पासन्ते अप्पसत्तमे से वि समा सुहाणत्थे तव उत्ते समाडायमणं परिषद तं च प दो यातिथि या वारे ताहे से कुल्ले वा गामे वा जाव रायहाथी वा ओह यमएसकप्पे वित्रयं यं यं पहावेंति । ते उकेश चव्यत्ति नणियं होति । नं० । पा० ।
उट्ठाय - उत्थाय - अव्य०७० स्था० ल्यप्० । उद्यतविहारं प्र
Jain Education International
--
भार्गवे गौतमस्य शिष्यभेदे च वाच० । “इंदे वरंकारसिपतीरुववती दिडाए समं अधिगमं गतो सो तत्र णिग्गंडतो - केण दि. नि०० १२ ४० । रुपजायते जन क पत्रादिनिर्मितशालायाम्, वाच० ॥ तापसाश्रमे, नि० जी० । स्था० । “जेणेव सर उमए तेणेव उवागच्छति किदिएसंकाश्यं वेति" नि० "जम दिया राय हृणामि महखप्पिस ते मे दडो, जायं सरणओ जयं” नि० चू० १३० । उ-उ-स्त्री. न. सम्-वा०कु० । नकुत्रे, उत्त० ११ अ० । जने च । स्त्रीत्वे वा ऊङ् । कौ० । वाच० ।
ऋतु-पुं० प्रादादी०प्र० (उ प्रकरणे सर्वेभ्यो दर्शिताः) उज्माण - पोह्यमान- त्रि० नियमने, पंर्कसि या पण स् वा चक्कसमार्णि वा उरुज्जमाणि वा अपोह्यमानां वा पङ्केन उदकेन वा नीयमानाम् । वृ० ६ ० ।
वा (म्) पति-पुं०] उरुन नाणां पतिः प्र रुपतिः चन्द्रे, उत्त० ११ अ० प्रश्न० । जं०] । तं० श्री० । “चन्द्रः शशी निशाको रजनिकर उपतिरित्येवमादयचन्द्रः अ० म० द्वि० ।
जहा से मुबई चंदे, नक्खत्तयपरिवारिए ।
परिपु पुप्रमासीए, एवं हवइ बहुस्सुए || २५ ॥ यथा स चकूनां नत्राणां पतिः प्रभुरुरुपतिः । कइत्याह चन्द्रः शशी नक्कत्रैरश्विन्यादिनिरुपलक्षणत्वाद् प्रहस्तारानिश्च परिवारः परिकरः संजातोऽस्येति परिवारितो नक्कत्रपरिवारितः प्रतिपूर्णसमस्तकाशोपेतः । स चेटक कदा भवत्यत
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016042 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1246 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 47 MB |