Page Text
________________
(३३०) अणिसिट्ट अभिधानराजेन्दः ।
अणिस्सियावहाण ददातीति रुपः सन् कदाचिद् मिएवं स्वाधिकारादू चंशयति, | तत्तथेति क्रियाविशेषणम् । सर्वथा पक्कपातरहितत्वेन यथावादिततो मिएतस्य वृत्तिच्छेदः साधुनिमित्त इति साधोरान्तरायि- त्यर्थः । इह पूज्यव्याख्या-"रागो य हो निम्सा, उवस्सिओ कं कल्पते । तथा (अदिन्नं ति) अदत्तादानदोषः, राजाऽननुशा- दोससंजुत्तो । अहवण आहाराई, दाही मऊं तु एस निस्सातत्वात् । तथा मुम्बस्य मिपठेन स्वयं दीयमानेऽभीक्ष्णं प्रति।। श्रो ॥१॥ सो सो पडिच्चए वा, होश उवस्साकुलादी यत्ति।" दिवसं यदि साधुस्तं पिएकं गजस्य पश्यतो गृह्णाति, तदा मदी-। भ. ८ श० ० ० । यकवसमध्यादनेन मुरमेन पिएको गृह्यते इत्येवं कदाचित रुष्टः | अणिसिसोवहाण-अनिधितोपधान-न। न निश्रितमनिधित सन् यथायोगं मार्गे परिभ्रमन् उपाश्रये साधुंद्रष्टा तंसुण्डं प्र- अव्योपधानम्-उपधानकमेव, भावोपधानं तपः। श्राव०४ अ० । सार्य स्फोटेत साधं च कथमपि प्राप्य मारयेत्, तस्मान गज
आ०० । शुजयोगसनहाय परसाहाय्याऽनपेके तपसि, स० स्य पश्यतो मिपस्यापि सत्कं गृह्णीयात्, तदेषमुक्तमनिसृष्टद्वा
३२ सम। ऐहिकफलाउनपेक्षतपःकारितायाम्, एष चतुर्थी रम । पि०। प्रव० । आचा०। जीत०। पं० २०ा 'अणिसिटे चउ
योगसङ्ग्रहः। सहुँ' पं० चू० । वृ० । सूत्रः । ( अनिसृष्टं रजोहरणादि शब्देवेष दृश्यम् )"प्रणिसिटुं ण कप्पति अण्णायं " नि०चू०
इह परत्र च केन कृत इत्यत्रोदाहरणम्१४ उ०। शय्यातरेणाननुशातप्रवेशे, निसृष्टो नाम यस्य शय्या
"पामलिपुत्त महागिरि, अजमहत्थी अ सेट्ठि वसुई। तरेण प्रवेशोऽनुशातः, तदितरोऽनिसृष्टः । वृ०२ उ० ।
च दिसि सज्जेणीप, जिणपडिमा एलकच्छं च" ॥१॥ अणि सिक-अनिषिद्ध-त्रि० । अनुमते, कल्प० । सायद्यानु
शिष्यो द्वौ स्थूलनजस्य, महागिरिसुहस्तिनौ। छानानिवृत्ते, पश्चा० १२ विष०।
महागिरिमहासत्त्वो, गणं दत्त्वा सुहस्तिनः ॥१॥ अणिसीह-अनिशीथ-न० । प्रकाशपागत्प्रकाशोपदेशाद् वा
जिनकल्पे व्यवचिन्न-ऽप्यभ्यासे तस्य वर्तते ।
विहारेणान्यदाऽगातां, पाटलीपुत्रपत्तनम् ॥२॥ निशीथमिति श्रुतभेदे, प्रा० म०।
तत्र श्रेष्ठी वसुतिः, सुहस्तिप्रतिबोधितः। सांप्रतमनिशीथनिशीथयोरेव स्वरूपप्रतिपादनार्थमाह
श्रावकोऽनूदथावादी-दोध्यन्तां स्वजना मम ॥ ३ ॥ नूआपरिणयविगयं, सद्दकरणं तहेव मानिसीहं।
ततः सुहस्ती तोडे, गत्वा धर्ममुपादिशत् । पच्छन्नं तु निसीहं, निसीहनामं जयज्जयणं ॥
महागिरिस्तदा तत्रा-यासीदिक्षाकृतेऽथ तान् ॥४॥ नूतमुत्पन्नम्, अपरिणत नित्यं, विगंतं विनष्ट, नूतापरिणतवि- दृष्ट्वोत्तस्थौ सुहस्ती दाग, वसुजूतिरथाब्रवीत् । गतम्, समाहारत्वादेकवचनम्। किमुक्तं भवति ?-'उप्परणेश् वा गुरवो वोऽप्यमी तेऽथ, चकुस्तद्गुणसंस्तवम् ॥५॥ विगमेह पा धुवेश्वा' इत्यादि । किविशिष्टम् ?-शब्दकरणं- पवमावेद्य तेषां ते, प्रदायाणुव्रतान्यगुः । शब्दः क्रियते यस्मिन् तत् शब्दकरणम् । नक्तं च-"उत्तील स. वसुत्तूतिर्वितीयेऽह्नि, स्वजनानूचिवानिति ॥६॥ हकरणं, पगासपा व सरविसेसोवा" स निशीथो भयति । तदोकका भवेताने, दृष्ट्वाऽऽयान्तं महागिरिम् । श्यमत्र भावना-यदुत्पादाद्यर्थप्रतिपादकः, तथा महताऽपि शब्देन दृष्ट्वा तमुज्झनारम्भ, महागिरिरथागतः ॥ ७॥ प्रतिपाय, तत् प्रकाशपागत प्रकाशोपदेशाद्वा निशीथ इति । तद गुरुमिति ज्ञात्वा, बलित्वोचे सुहस्तिनम् । आ० म०वि०॥
अन्युत्थानगुणाख्यान-रशुद्धिर्विदधे त्वया ॥ ८॥ अणिस्तकम-अनिश्राकृत-न0 । सर्वगच्छसाधारणे चैत्ये, "णि
अथ द्वावपि वैदेशी, सगच्छौ जम्मतुर्गुरुम् । स्सकम जं गच्छ, संति अतदिअरं अस्सिक । सिद्धाययणं
तत्राजितप्रतिनिधि, वन्दित्वा श्रीमहागिरिः ॥६॥ चश्म, चेश्यपणग विणिदि।" ध० २ अधिः । ये रजो
गजाप्रपदवन्दारु-रेलकच्छपुरे ययौ । हरणादिवेषधारिणो मत्पितृतुल्यास्तेच्यो दास्यामीति संकल्प
तइशार्णपुरं पूर्व-मासीत् त्वस्मिन्नुपासिका ॥ १० ॥ विनैवाऽवढौकनाय, वलिनिष्पादने, स्वपित्रादिनक्तिमात्रकृते
चक्रे वैकालिकं नित्यं, प्रत्याख्याति स्म चाथ सा। भक्ते च । पिं० ।
सपाहसत्पतिस्तस्याः, सायं नुक्तपरोऽपि किम् ? ॥ ११ ॥ अणिस्सिोवस्सिय--अनिश्रितोणाश्रित--पुं० । निश्रितं रागः, |
निश्यद्यात् सोऽपि तुक्त्वाऽऽह, प्रत्याख्याम्यहमप्यतः । उपाश्रित द्वेषः। अथवा-निश्रितमाहारादिलिप्सा, उपाश्रितं शि-|
भक्ष्यसि त्वं तयेत्यूचे, न नयामीति सोऽवदत् ॥ १२॥
देवताऽचिन्तयच्छ्राद्धा-मसावुपहसत्यदः। ध्यकुलाद्यपेक्का, तवर्जितो यःसोनिश्रितोपाश्रितः।रागद्वषव-1 जैनेन, आहारशिष्यकुमाद्यपेकाराहित्येन च मध्यस्थजावं गते,
निशीथे स्वसृरूपणाऽऽ-न्यागादादाय लाभनम् ॥ १३ ॥ "साहम्मियाणं अहिगरणंसि उपमंसि तत्थ अणिस्सिो
खादन्निषिकः पत्न्योचे, किमेतलिजालकैः ।। पस्सिओ अपक्लगाही" स्था० ग०।।
देवता तं प्रहत्याथ, हम्गोलौ च व्यपातयत् ॥१४॥
मा नून्ममायशः श्राद्धाः, कायोत्सर्गेऽथ सा स्थिता । अणिस्सिओपस्सियं, सम्म ववहरमाणे समणे णिग्गंथे,
देवता स्माह तां श्राद्धाऽ-प्युवाचैवं ममायशः ॥ १५ ॥ प्राणाए आराहए जवइ ।
साऽथानीयादधौ सद्यो, मारितैमस्य चकुषी । अनिशितैःसर्वाशंसारहितैरपाभितोऽजीकृतोऽनिधितोपाश्रित- एडकाकस्ततः ख्यातः, स श्रारा प्रत्ययादनत् ॥१६॥ स्तम् । अथवा-निश्रितश्च शिष्यत्वादिप्रतिपना, उपाश्रितश्च स लोकः समेति तं ष्टु-मेरकादं कुतूहलात् । पष वैयावृस्यकरत्वादिना प्रत्यासन्नतरस्तौ । अथवा-निधितं एकादं पुरमपि, तन्नाम्ना तदतूत् ततः ॥ १७ ॥ रागः, उपाश्रितश्च द्वेषस्तम् । अथवा-निश्रितश्चाहारादिलि- गजानपदतोत्पत्तिः, शैक्षस्यैवमनूत् पुनः। प्सा, उपाश्रितं च शिध्यप्रतीच्छुककुलाचपेक्षा, ते न स्तो पत्र गर्व दशार्णजस्य, हर्नु शकः समागतः ॥१८॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |