Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 490

अणाविलप्पण अन्निधानराजेन्द्रः।
प्रणाह "अभयंकरे भिक्खू भणाबिसप्पा " सूत्र०१ ध्रु० ७ ०। सूत्रत्रयम्-एतेषां तु प्राणियधधिरत्यादीनां समित्यादीनां चानाअणावुद्धि-अनावृष्टि--स्त्री०। वर्षणाऽभावे, स० ।
वहेतूनां (विवच्चासे त्ति) विपर्यासे प्राणियधादावशमिप्रणासंसि ( ण् )-अनाशंसिन--
पु ताश्रोतृत्यो वस्त्रा- तत्वादी च रागद्वेषाज्यां समार्जितमुणार्जितरागद्वेषसमार्जितं, धनाकाङिणि प्रवचनसारपरिकथनयोग्ये, वृ०१ उ० । प्राचा.
कर्मेति गम्यते, तन्मे कथयतेति शेषः। एकमेकत्र वस्तुनि अभिर्याचाराधनाशंसारहिते, सांसारिकफलानपेके वा,मालोचनाप्र
निवित्वेन मनो यस्याःसा एकमनाः,रिवति शिष्याभिमुखीदानयोग्ये, आशंशिनो हि सममातिचारालोचनासंजवात् पाश
करणम, सनिरुले पाल्यादिना निषेद्ध्ये, जलागमे जलप्रवेशे,(7साया पवातिचारत्वात् । धर्म० २ अधिः ।ग० । प्रव०। पश्चा०।
स्सिचणाए ति ) सूत्रत्वात्सेचनेनारघट्टघटीनिवहादिनिरुदअणासग-अनश्वक-त्रि। भश्वरहिते, ज०७ श०६ उ०।
श्चनेन (तवणाए त्ति) प्राग्वत्तपनेन रविकरनिकरसन्तापरूपेण
क्रमेण परिपाट्या शोषणा जलाभावरूपा भवेत् । पापकर्मनिरा. प्रणासच्छिन्न-अच्चिननाम-त्रि०। अकृत्तघ्राणे, नि०चू०४१०।
धवे पापकर्मणामाश्रवाजावे, भावकोटीसश्चितमित्यत्र कोटिनअणासम-अनासन्न-त्रि० । अनिकटवर्तिनि, उत्त० २० अ०। हणमतिबहुत्योपलकणम, कोटिनियमासंभवात,कर्म तपसानिअणासत्ति-अनासक्ति-स्त्री० । अप्रतिबद्धतायाम, स्वजनादिषु जर्जीयते आधिक्येन कयं नीयते,शेष स्पष्टमितिसूत्रत्रयार्थः । उत्त. नेहानावे, भ०१ श० उ०।
३० अ० । पञ्चत्रिंशे गौणप्राणातिपातविरमणे, तस्य कर्मबन्धनिश्रणासय-अनाशय-त्रि० । न विद्यते आशयः पूजाभिप्रायो रोधोपायत्वात् । प्रश्न०१ सम्ब० द्वा०। प्रा समन्तात एवन्ति यस्यासावनाशयः । अव्यतो विद्यमानेऽपि समवसरणादिके
गुरुवचनमाकर्णयन्तीति आश्रवाः । न तथा प्रतिनाषाविषयस्य जावतोऽनास्वादके तीर्थकृति , तद्गतगार्यानावात् । सूत्र. १
तस्याश्रवणादनाश्रवः । गुरुवचनेऽस्थिते, "अणासवा थूलवया श्रु० १५ अ०।
कुसीता, मिउंपि चंमं पकरेंति सीसा" इति दुर्विनीतसवणम् । मणासव-अनाश्रव-पुं० । न विद्यन्ते पाश्रवा हिंसादयो यस्य।
उत्त०१०। आश्रवः व्रतविशेषे , आचा० । ३४ पापकर्मबन्धरहिते हिंसाद्याश्रवद्वारविरते , क.प्र.।
श्रणासाइज्जमाण-अनास्वाद्यमान-त्रि० न०त० । केवलं रसउत्तः । प्राणातिपातादिरहिते, औ० । “अणासवे श्रममे अकि
नेन्ज्यिविषये, भ०१ श० १००। चणे" औ० । अविद्यमानपापकर्मबन्धे, श्री०। आश्रवति तानू२
अपासाएमाण-अनाशयमान-त्रि० । आशाविषयमकुर्वाणे , शोजनत्वेन अशोभनत्वेन वा गृहातात्याश्रवः, नाऽऽश्रवोऽना
उत्त० ए ० । भ्रवः । मध्यस्थे रागद्वेषरहिते, १०।।
अनास्वादयत-त्रि० । अभुजाने, उत्त० २६ अ० । सदाणि सोच्चा अदुजेरवाणि, अणासवे तेसु परिवएज्जा। अणासायणा-अनाशातना-स्त्री०म० त० । तीर्थकरादीनां शब्दान् वेणुवीणादिकान्मधुरान् श्रुतिपेशलान् , श्रुत्वा स- सर्वथाऽहीलनायाम, दश० ६ ० १ उ०। द्वा० । मनोवाकायैः माकर्य, अथ भैरवान् भयावहान्, कर्णकटूनाकर्य, तेष्वनुकू- प्रतीपवर्जने, उत्त० १ अ०। सेषु प्रतिकूलेषु श्रवणपथमुपागतेषु शब्देश नाश्रवो मध्यस्थो अणासायणाविणय-अनाशातनाविनय-प० । अनुचितक्रियारागद्वेपरहितो नूत्वा परि समन्ताद् व्रजेत्परिव्रजेत्, इति । वृ०३ | निवृत्तिरूपे दर्शनविनयभेदे, अयं च पञ्चदशविधः। आह चउ० । नवकर्मानुपादाने, प्रश्न १ श्राश्र0 द्वा० ।
"तित्थगरधम्मायरि अ-चायगे थेरकुलगणे संघे । संभोगिअनाश्रवणैव सर्वथा कर्मकय इति यथाऽसौ भवति तथाह- अकिरियाए, मश्नाणाईण य तहेव" सांभोगिका एकसमाचापाणवह मुसावायं, अदत्त मेहण परिग्गहाविरआ। रिका क्रिया आस्तिकता । अत्र भावना-तीर्थकराणामनाशातराईभोयण विरो, जीवो होई अणासवो ।।
नायां तीर्थकरप्राप्तधर्मस्यानाशातनायां च वर्तितव्यमित्यवं सपंचसमिओ तिगुत्तो, अकसानो जिइंदिओ।
वत्र व्यमिति । "कायवा पुण भत्ती, बहुमाणो तह य चमवा. आगारवो य निस्सहो, जीवो होइ प्रणासवो ॥
श्री य । अरहतमाश्याणं, केवलनाणावसाणाणं"॥२॥ स्था०
७० धाद सूत्रद्वयं प्रायः प्रतीतार्थमेव, नवरं, विरत इति प्राणवधादिभिः
अणासिय-अनाशित-त्रि० । बुभुक्किते, “अणासिया णाम मप्रत्येकमन्निसम्बध्यते । तथा नवत्यनाश्रव इति अविद्यमानकमोपादानहेतुः । द्वितीयसूत्रेऽप्यनाश्रवः समित्यादिविपर्ययाणां
हासियाला, या गम्भिको तत्थ सयासको वा" सूत्र० १ १० कोपादानहेतुत्वेनाथवरूपत्वात, तेषां चाविद्यमानत्वादिति
५ अ० २ उ०। सूत्रद्वयार्थः । एवंविधश्च तादृशं कर्म यथाऽसौ क्पयत्या
श्रणासेवणा-अनासेवना-स्त्री० । आसेवनाधिरहे, प्राचाo राधनाय ।
१ श्रु००अ०३० । पुनः शिष्यानिमुखीकरणपूर्वकं दृष्टान्तद्वारेण तदाह
अपह-अनाथ-त्रि०ा अशरणे, नि० चू०३ उ०। निःस्वामिनि. एपर्सि तु विवच्चासे, रागदोससमज्जियं ।
विपा० १७०७ अयोगमकारिविरहिते, प्रश्न० १ आश्र.
द्वा० रहे, शा०८० श्रात्मनोऽनाथत्वपरिनाचयितरिमखबई तवसा जिक्खू, मएगग्गमणो सुणो॥
निनेदे, पुं०। यथा मुनिना श्रेणिकं प्रति आस्मनोऽनाथतादर्शिजहा महातलायस्स, समिरुके जलागमे ।
ता-कोऽर्थः?, अनाथत्वसनाथत्वे च विचारिते। तथोक्तम्नस्सिचाणाए तवणाए, कम्मण सोसणा नवे ॥
मिकाणं नमो किच्चा, संजयाणं च भावो। एवं तु संजयस्सावि, पावकम्मनिरस्सयो ।
अत्यधम्मगई तत्यं, अणुसहि मुह मे ॥ १ ॥ जवकोमीसंचयं कम्म, तवमा णिज्जरिजइ ॥
जोः शिष्याः ! मे मम अनुशिष्टिं शिक्षा यूयं श्रुणुत । कि