Page Text
________________
(१५) अच्चिय अंभिधानराजेन्द्रः।
अच्छ वेतप्रत्यय इति चिन्त्यम, भावप्रत्यये सिङ्गविशेषणानुपपत्तेः। गेबामरायदुवो, वेरज्जविरुफरोहमदाणे । व्य० १० । “अर्चितं यत् तत् पूर्व निपतति। यथा-मातापितरौ, वासुदेवार्जुनाविति" नि० चू० १००।
उवमुज्कावाणणिक्रवम-णुवएसकजसत्येसु विय ॥२०॥ अच्चिसहस्समाणिज-अर्चिःसहसमाननीय-त्रिका भर्चि- एतेहिं कारणेहिं, अच्चीकरणं तु होति कातन्वं । षां किरणानां सहस्रैर्माननीय परिवारणीयम् । का० १ ०।
रायाराक्खियणागर-पोगमसव्वे वि एस गमा ॥ १ ।। रा० । मणिरत्नप्रभावामानां सहस्रैः परिवारणीये, किमुक्त । नि० चू० ५ उ०। भवति। एवं नाम अत्यन्तैमणिरत्नप्रभाजाराकलितमवभा
| अच्चुक्कम-अत्युत्कट-त्रि०ा अत्यन्त उत्कटः। मत्यन्तोग्रे, वाचा ति, यथा-नूनमिदं न स्वानाविकं किन्तु विशिष्टविद्याशक्ति
अन्युन्नते, प्रा० म०प्र। मत्पुरुषप्रपश्चप्रभावितमिति ।"अचिसहस्समालणिजं स्वगसहस्सकलिय भिसमाणं भिभिंसमाणं चक्षुहोयणलेस्सं "
अच्चुग्गकम्म-अत्युग्रकर्मन्-नाकर्कशवेदनीये कर्मणि, प्रव० प्रा०म० प्र०ारा। जी।
२२४ द्वा०। अच्चिसहस्समाला-अचिःसहस्त्रमाला-स्त्री०। दीप्तिसहस्राणा
अच्चुग्गकम्ममहण-अत्युग्रकर्मदहन-त्रिका प्रत्युग्रं कर्कशवेद
नीयं यत्कर्म तस्य दहनोऽपनायकः। कर्कशवेदनीयस्य कर्मणोमावलीषु, ज०१० २०५२० ।
उपनायके, “संकेपान्निरपेक्वाणां, यतीनां धर्म ईरितः । मत्युअञ्चिमहस्समालिणीया-अर्चिःमहस्नमालिनका-सोनामाचा प्रकर्मदहनो, गहनोप्रविहारतः" ॥१॥ध०४ अधि०। सहस्रमाला दीप्तिसहस्राणामावल्यः सन्ति यस्यां सा तथा ।
अच्चुचिय-अत्युचित-त्रिका लोकानामतिश्लाघनाये, "गर्भयोगेस्वार्थिककप्रत्यये च अर्चिःसहनमालिनिका।दीप्तिसहस्रपरिवारात अयोध्यमिता फ्रिया"
दादा ।। तायाम, न०१० श०५०। अच्चीकरण-अर्चीकरण-ना अकर्तव्या अर्चा अनर्चा, अनचाया-|
अचट्टिय-अत्युत्थित-त्रि० । अतीवाकार्यकरणं प्रत्युस्थिते, सीकरणमर्चीकरणम् । अनूततद्भावे चिः । राजादीनां
"दासीन्येनाऽत्यन्तमुस्थिता" इति ।दास्या अपि दास्याम, स्त्री गुणवर्णन, नि चू० ४ ० ।
"अच्चुहियाए घम्दासिए वा अगारिणं वा समयाणुसिम्गि"
सूत्र० १७० १४ अ०। । जे जिक्खू रायरक्खियं अच्चीकरे अच्चीकरतं
अच्चुण्ड-प्रत्युषाग-वि०। अतीवोष्ण उष्णधर्मो यत्र सोऽत्युवा साइज जे भिक्खू णगररक्खियं अच्चीकरे अच्छी
पणः। श्रतिशयितोष्णस्वभावे, स्था०५ ग० ३ १०।। करतं वा साइजइ ।। जे भिक्खू णिगमरक्खियं अच्चीकरे | अच्चदय-अत्यदक-न०। महामहति वर्षे, “सभए वा सत्ताणं, अच्चीकरतं वा साइज । जे भिक्खू सव्वारक्खियं - अच्चुदय सुक्खतरण वाणे" प्रोगप्रतजले,जी०३ प्रति च्चीकरे अच्चीकरतं वा साइज।६।(नि० चू०) जे भिक्खू अच्चुय-अच्चुत-पुं०। सौधर्मावतंसकादिसकअविमानप्रधानागापर क्खियं अञ्चीकरेइ अच्चीकरतं वा साइज्ज। जे भि- |
च्युतावतंसकानिधानविमानविशेषोपलविते हादशे देवलोके, . क्व देमरक्खियं अच्चीकरे। अच्चीकरतं वा साइज्जइ । जे |
अनु० । दर्श० । निचू० । प्रवास०। श्रारणाच्युतयोरेका
दशद्वादशयोः कल्पयोरिन्द्र च । स्था०२० ३००। भिक्खू सीमरविखयं अच्चीकरे अच्चीकरतं वा साज्जा।
अच्चुया-अच्युता-स्त्री० । श्रीपप्रजस्य शासनदेव्याम् , सा जे निवस्व रमो रक्खियं अच्चीकरेइ अच्चीकरतं वा सा
च मतान्तरेण श्यामा ( नाम्नी) देवी श्यामवर्णा नरवाहना इज्ज जे जिक्खू रनोरक्खियं अत्यीकरेइ अत्यीकरतं वा चतरंजा वरदवाणान्वितदक्विणकरद्वया कार्मुकाजययुतवामपासाज्जा । नि० चू०५ उ०।
णिद्वया च । श्रीकुन्धोः शासनदेव्यां च, सा च मतान्तरण अच्चीकरणं रम्लो, गुणवयणं तं समासओ दुविधं ।
बलानिधाना कनकच्चविर्मयूरवाहना चतुर्तुजा बीजपूरकशमा
न्वितदविणपाणिवया भुशुएिकपचान्वितवामपाणिघ्या च । संतमसंतं च तड़ा, पञ्चक्खपरोक्खमेकेकं ।। १५॥
प्रव०२७ द्वा० । रमो अच्चीकरणं किं गुणवपवणं सौन्दर्यादितं दुविधं संतं अच्चम्चाय-अत्यात-त्रि०। अतीवोद्वातः परिधान्तः । तृश असंतं च पक्केक पच्चक्खं परोक्खं ।
भान्ते, "अच्चवाया वसुर्वेत्ति" वृ०३० । नि००। एत्तो एगतरेणं, अच्चीकरणेण जो तु रायाणं ।
अच्चुसिण-अत्युष्ण-त्रिका अतीव तप्तेश्रोदनादिके, "अच्चुअच्चीकरेति भिक्खू, सो पावति प्राणमादीणि ॥१६॥ सिणं सप्पेण वा जाव फुमाहि वा" प्राचा० २७०१ ०७७०। श्म गुणवयणं
अच्छ-पास-धा० उपवशने । अदादि०, प्रा०, अक०, सेट् । एकत्तो हिमवंतो, अस्मतमो साझवाहणो राया। प्राकृते "गमिध्यमासाः "८।४। १४ । इति प्राकृतसूत्रेण समभारतरोकंता, तेण ण वस्हत्थए पुहरे ॥ १७ ॥
अन्त्यस्य सः। अच्चक, प्रास्ते। प्रा०।"अच्चति अवलोएति य गया रायसुद्दी वा, रायामित्ता अमित्तमुहिणो वा ।
लहुगा"। अच्चतित्ति) प्रतीकते। व्य०१3०1"अच्छेज बाचि
ज्ज वा" आसीत सामान्यतः। तं० । भ०ा अधिपूर्वः अधिरोहणे, भिकास व संबंधी, मबंधे सही तवं सोच्चा ॥ १८ ॥
सक० । गगनमध्यमध्यास्ते, वाच । संजमविग्यकरे वा, मरी रवाधाकरे व निक्खुस्स ।
अच्च-अव्य०। न उयति इटिं, सम्मुखत्वात् । छो-क । न०. अणुनोमे पडिलोमे, कुज्जा दुविधे व नवसग्गो ॥१६॥ अभिमखे, "अच्च गत्यर्थवदेषु" वा६९ । इति पाणिनिसूत्रे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |