Abhidhan Rajendra kosha Part 1

SR No.: 016041
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1064
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 38 MB

Page 171

प्रदिय प्राभिधानराजेन्धः।
भश्चरा झायेरन् हेतुवादेन, पदार्था यद्यतीन्धियाः।
माचा०१७०७०ासपातबिनाशे,प्राचा०११०२० साघुकिकालेनैतावता माझैः, कृतः स्यात्तेषु निश्चयः॥४॥
योहाने, आव०म०। यदि यावता कानातीन्छिया छियागोचराः पदार्या धर्मा
भतिक्रमव्यतिक्रमादयः साधुक्रियोलानरूपास्तत्रातिक्रम
स्याधाकर्माश्रित्य स्वरूपमित्थम् । स्तिकायादयः हेतुवादेन युक्तिप्रमाणसमूहेन शायरन् एतावता कालेन परमात्मभावश्रवणचिन्तननिदिध्यासनादिना स्वात्म
श्राहाकम्म निमंतण, पडिमुणमाणो अतिक्कमो होई। स्वरूपे उपयोगोऽनुभवः कृतः स्यात् तदा तेषु धर्मास्तिकायादि. पयनेयाइवइक्कम-गहिए तइनो तरो गिलिए॥ पुगुकात्मनि च निश्चयः कृतः स्यात् प्राः इत्यनेन परजन्यचि. कोऽपि भाको नानप्रतियको कातिप्रतिबद्धो गुणानुरको वा न्तनकालमात्रेणात्मखरूपचिन्तने स्वपरावबोधो भवति तेन सद्भिः प्राधाकर्म निष्पाद्य निमन्त्रयति । यथा प्रगवन्युप्मचिमित्तमस्वस्वनावभावने मतिः कार्या येन निष्प्रयासतः स्वपरा "जे स्मकहे सिरूमचमास्ते ति समागत्य प्रतिगृह्यतामित्यादि । पगं जाणा से सव्वं जाणति" इति वचनात बोधपरित्यागपरि
तत्प्रतिशृण्वति भन्युपगच्छति भतिकमो नाम दोषो भवति । स णतिर्नधति ॥४॥ अष्ट०॥ (ननु अतीन्छिया अर्थान सन्त्येवेति व तावद्यावदुपयोगपरिसमाप्तिः । किमुक्तं प्रवति । यत्पतिखेन। मकभ्रमणोपासकेनाऽन्ययथिकान्प्रतिवातघ्राणसहगत- पोति प्रतिश्रवणानन्तरं योचिष्ठति पात्राएयुजाति उच्य च पुझारूपादेरतीन्छियार्थस्य सत्वप्रसाधनात् । मडग मंडग
गुरोःसमीपमागत्योपयोगकरोति।एष समस्तोपिण्यापारोऽतिशमे त कष्टव्यम् ) अतीन्द्रियार्थकानं घेदवाक्येज्य ए.
क्रमः । उपयोगपरिसमाप्यनन्तरं च यदाधाकर्मग्रहणाय पदवेति जैमिनीयाः । साकादतीन्द्रियार्थदर्शिनस्तन्मतेऽभावात य.
भेदं करोति प्राविशदान्मार्गे गच्छति गृहं प्रविशति प्राधाकउक्तम्" भतीन्द्रियाणामर्थानां, साकाद द्रथम विचते । नि-1
मर्मग्रहणाय पात्रं प्रसारयति न चाद्यपि प्रतिद्वाति एव सर्वोत्येच्यो वेदवाक्येन्यो, यथार्थत्वविनिश्चयः॥१॥ गा० (सम्भ- ऽपि व्यापारो व्यतिक्रमः (गहिए तश्मोक्ति) प्राधाकर्मणि गुवत्यतीकियार्यकानं सर्वकस्येति सव्वय शब्दे उपपादयिष्यते)। होते उपलकणमेतत् । यावसतीसमानीते गुरुसमकमासोचिअकंडुइय-अतिकरमूयित-न० अत्या० स०अतिशयिते नर्स- ते भोजनार्थमुपस्थापिते मुखे प्रतिप्यमाणेऽपि च यावाद्यापि बिलेखने, सून. १ ० ३ ० ३ उ०।
गिमति तावतृतीयोऽतिचारसवणो दोषः । गिसिते त्वाधाकम्मेअति ] कंत-प्रतिकान्त-त्रि० अस्या० स० अतिकमनीये, एयनाचारः । एवं सर्वेष्यप्यौदेशिकादिषु प्रावनीयम् । पि०।
प्रश्न.१ अध०६०४० समुन्नेदाधिपतौ च पुं०डी०।। धर्म० । व्या स्था०।०२०। आतु। एवं भावना मझगुणेषु अइकाय-अतिकाय-पुं० प्रतिक्रान्तः कायात प्रत्या० स० उत्तरगुणेषु च कार्या । भत्रायं विवेकः । मूसगुणेषु अतिक्रमामदोरगविशेष, प्रका० १ पद । महोरगेन्द्रे च स्था०२ ग.।।
दिनिखिनिश्चारित्रस्य मालिन्यं तस्य चासोचनप्रतिक्रमणादिभिः (अप्रमहिन्यादयः स्वस्वस्थाने)वृहचरीरे, त्रि० "उम्मविसे
शुचितुर्थे तु प्रत एव तथा सति पुनरुपस्थापनैव युज्यते। चमघोरविसे महाधिसे प्रश्काये महाकाए" (सर्पवर्षक:)का-| उत्तरगुणवु चतानपि चरित्रस्य मासिन्यं न पुनर्भङ्ग इत्युक्ता यान् शरीराणि शेषाहीनामतिकान्तोऽतिकायः मत एष महाका-1
मूलोचरगुणातिचाराः। घ०३अधि० (कानदर्शनचारित्रन्नेदरयः। का०६०। अथवाप्रतिकायानां मध्ये महाकायोऽतिकाय- दातकमादीनां विध्यमिति संकिसेस शरदे) महाकायःन०१५ श०१०० प्रत्युत्कटः कायोऽस्य । विक- | अइकमण-अतिक्रमण-न• अति-क्रम ल्युद-सहने, विराधने, टदेहे, त्रि० रावणपुत्र राकसनेदे, पुं० । वाच॥
घ०२ अधि०। भाव। प्रतित-प्रतिक्रान्त-त्रि० भति-क्रम्-क-अतीते, अश्कमणिज-अतिक्रमणीय-त्रि०अतिलहनीये,सूत्र२७०७० आचा०१७०४ अ० १ उ० "जेय बुद्धा अतिकता" सूत्र०१ प्राइक्कमित्त-अतिक्रम्य-श्रव्य प्रति क्रम-स्वा-ल्यप्-छायेअ० ११५०ातीणे, विशे० प्रा० म०प्र० । पयेन्तवतिनि, त्य."तं अश्कमिन न पधिसे" दश०५०। जी०३ प्रति। ०। त्यक्तवति, "सश्वसिणेहाकता" औ०।।
अइगंजीर-अतिगम्नीर-त्रिप्रतीवातुच्याशये, पंचा०२ विय। अ(ति) कंतजोवण-अतिक्रान्तयौवन-त्रि० प्रत्या० स०
भइगच्छमाण-प्रतिगच्छत- वि० प्रति-गम+शतृ प्रविशति, प्रतीततारुण्ये,“अपत्तजोवणा अकंतजोश्यणा" स्था०५ ग०। (ति) कंतपञ्चक्रवाण-प्रतिक्रान्तप्रत्याख्यान-न०अति
नि० चू०एस०का। क्रान्ते पर्वणि यत् क्रियते तदतिक्रान्तं तच्च तत्प्रत्याख्यानम् ।
अग (य)त अतिगत-त्रि० अति-गम् त-प्रविऐ, "जे भिप्रत्याख्यानन्नेदे, ध० १ अधि० । आव पथमेवातीते पर्युष
क्खू गाहावाकुलं प्रतिगते" नि०० ३३० । प्राप्ते च । २० । णादौ करणादतिक्रान्तमाहच 'पज्जोसवणाए तवं,जो खलुन
प्राइगम-अतिगम--पुं० प्रवेशे, प्रा०म०प्र०। करेछ कारणज्जाए । गुरुवेयायश्चेणं, तवरिसंगम एणयाए व अगमण-अतिगमन-न० प्रवेशमार्गे, का०१०। ।१॥सो दाई तवोकम्मं, पमियज्जातं अच्चिए कासे । एवं
अश्गुरु-अतिगुरु-प्रतिशयितो गुरुः पूज्यतमत्वात् प्रा०स० चक्खाणं, अइतं होइ मायग्वति" ॥२॥ स्था०१०म०। "अतिकंतं णाम पजोसवणाए तवं तेहि कारणेहिं ण कीरति
"त्रयः पुरुषस्यातिगुरयो भवन्ति पिता माताऽऽचार्यश्वेति"याचा गुरुतवस्सिगिबाणकारणेहिं सो प्रतिकतं करेति तहेव विभा-| अइचंद-अतिचन्छ-पुं० षष्ठे लोकोत्तरमुहर्ते, कल्प० । सा। आ० चू। आव०।
अइचरा-अतिचरा-स्त्री. अतिक्रम्य-स्थस्थानं सरोऽन्तर सर. अश्कम-अतिक्रम-पुं० अतिक्रम्-घअतिचारे, "पाणाध्याय- ति गति चर+अच् पचिन्याम, ततुल्याकारवत्त्वात् स्थापस्स बेरमणे एस वुत्ते अश्कमे" ध०३अधिः। सूत्र. अतिलाने, निन्यांपप्रचारियां लतायाश्च । अतिक्रमणकारिणि, त्रिवाच०।