________________
ક્ષેત્ર
ક્ષેત્ર : (સ્થાન) મધ્યલોકમાં એક એક દ્વીપમાં ભરતાદિ અનેકક્ષેત્ર છે. આકાશ જગા અવગાહન આપતું વિશાળ ક્ષેત્ર છે, ત્રણે લોક ક્ષેત્ર છે, જીવો જે સ્થાને રહે તે ક્ષેત્ર કહેવાય. ઘર, નગર વગેરે ક્ષેત્ર કહેવાય. ક્ષેત્રઆર્ય : ગુણવાનો રહે, તીર્થંકર, ગુરુજનોનો, ધર્મનો યોગ થાય તે
અભાવ. ક્ષોભ ઃ ગભરાટ. નિશ્ચલ ચિત્તની વૃત્તિનો વિનાશક ચારિત્ર મોહ તે.
८०
Jain Education International
આદિની ચર્ચા.
ખડ : ચોથી ન૨કનું છઠ્ઠું પ્રતર. ખડખડ, સાતમું પ્રતર.
ક્ષેત્ર.
આરંભની પ્રવૃત્તિ હોય. ખરભાગ અધોલોકની પ્રથમ પૃથ્વી રતનપ્રભા છે તેનો પ્રથમ ભાગ. ખર્વટ : કર્વટ, પાસું બદલવું. ખલરસરૂપે : જન્માંતરે ગ્રહણ કરેલા ઇંદ્રિયાદિનો -
આહારમાંથી
ક્ષેત્રગત : ક્ષેત્રમાં રહેલું. ક્ષેત્રજ્ઞ : જીવ પોતાના અસંખ્યાત પ્રદેશોરૂપ ક્ષેત્રમાં હોય તે. ક્ષેત્રપરિવર્તન : એક જગાએથી બીજે જવું. એક ભવમાંથી અન્ય ભવમાં ઊપજવું.
યોગ્યાયોગ્યનો વિભાગ કરવો. ખંડ : અખંડ દ્રવ્યમાં ભાગ પડી ખંડિત થવું.
ક્ષેત્રફળ : જમીનનું એક માપ છે. ક્ષેત્રવિપાકી પ્રકૃતિ : જે કર્મના ફ્લુથી
ખંડિત : જે વસ્તુ અમુક અંશે તૂટે કે ફૂટે તેને ખંડિત કહેવાય. જેમ કે ઘડાનો કાંઠો તૂટી જવો. તદ્દન તૂટે ફૂટે તે ભાંગેલું કહેવાય.
વિગ્રહ ગતિમાં જીવનો આકાર પહેલાના જેવો રહે.
ક્ષેપ ઃ જેને અન્યમાં ભેળવીએ. કર્મોની | ખાતમુહૂર્ત : મંદિરાદિ ઉત્તમ કાર્ય માટે
સ્થિતિ તથા રસનું ઘટવું. (અપકર્ષણ)
મકાનનો પાયો ચણવા કરાતી શુભ ક્રિયા.
ક્ષેમ : રોગ, મારી, ઉપદ્રવ આદિનો
ખાતિકઃ સમવસરણની બીજી ભૂમિ. ખિણખિણ : ક્ષણે ક્ષણે, પ્રતિ સમયે, ખિન્ન ઃ ઉદાસ, ખેદ પામેલ. ખેચર : આકાશમાં ઊડનાર પંખી.
વિદ્યાધરો આકાશમાં ગમન કરે તે. ખેટઃ પર્વત તથા નદીથી ઘેરાયેલી જગ્યા.
જૈન સૈદ્ધાંતિક
ખડા : બીજી નરકનું સાતમું પ્રતર. ખડ્ગ : ચક્રવર્તીનાં ચૌદરત્નમાંથી એક. ખરકર્મ : સાવદ્ય કાર્ય, જેમા હિંસાદિ
ખગ : આકાશમાં ઊડનાર પક્ષી. ખગોળ : જ્યોતિષશાસ્ત્ર, ચંદ્ર, સૂર્ય ખેતર ઃ
For Private & Personal Use Only
અનાજ ઉગાડવા કે
www.jainelibrary.org