________________
मिथ्यादर्शनवाक्] ६१९, जैन-लक्षणावली
[मिथ्यादृष्टि तत्परस्य पुंसः साधुत्वं विदधासोति मिथ्यामतदृढनं तं वेदंतो जीवो विवरीयदंसणो होइ । ण य धम्म दर्शनक्रिया । (त. वृत्ति ६-५) ।
रोचेदि हु महुरं पि रसं जहा जरिदो ।। (प्रा. पंचसं. १ मिथ्यादर्शनरूप प्राचरण के करने-कराने में उद्यत १-६, धव. पु. १, पृ. १६२ उद. गो. जी. १७); अन्य को 'तुम ठीक कर रहे हो' इस प्रकार की प्राप्तागमविषयश्रद्धारहिता मिथ्यादृष्टयः। (धव. प्रशंसा प्रादि के द्वारा दृढ़ करना, इसे मिथ्यादर्शन- पु. १, पृ. २७४)। ७. पज्जयरत्तउ जीवडउ मिक्रिया कहते हैं। ३ मिथ्यादर्शन के मार्ग से निरन्तर च्छादिदि हवेइ। बंधइ बहुविहकम्मडा जे संसारु चलने वाले अन्य को मैं साधता हूं, इस प्रकार से भमेइ । (परमा. १-७७)। ८. तत्र मिथ्यादर्शनोअनुमोदन करने वाले पुरुष की प्रवृत्ति को मिथ्या- दयवशीकृतो मिथ्यादृष्टिः। तेषु मिथ्यादर्शनकर्मोदर्शनक्रिया कहा जाता है।
दयेन वशीकृता जीवा मिथ्यादृष्टिरित्यभिधीयते । मिथ्यादर्शनवाक्-१. तद्विपरीता (सम्यग्दर्शन- (त. वा. ६, १, १२) । ६. मिथ्या वितथा व्यलीका वागविपरीतासम्यङ्मार्गस्योदेष्ट्री) मिथ्यादर्शनवाक्। असत्या दृष्टिदर्शन विपरीतकान्त-विनय-संशयाज्ञान(द. वा. १, २०, १२, पृ. ७५; धव. पु. १, पृ. रूपमिथ्यात्वकर्मोदयजनिता येषां ते मिथ्यादृष्टयः । ११७)। २. मिथ्यादर्शनवाक् सा या मिथ्यामार्गो- xxx अथवा मिथ्या वितथं तत्र दृष्टिः रुचिः पदेशिनी। (ह. पू. १०-६७)। ३. मिच्छामग्गोव- श्रद्धा प्रत्ययो येषां ते मिथ्यादष्टयः। (धव. प. १. देशकं वयणं सिच्छादसणवयणमिदि। (अंगप. पृ. प. १६२) । १०. मिथ्यादष्टि वेज्जीवो मिथ्या२६३)।
दर्शनकर्मणः । उदयेन पदार्थानामश्रद्धानं हि यत्कृ१ सम्यग्दर्शनवाक् से विपरीत-मिथ्यामार्ग के तम् ॥ (त. सा. २-१८)। ११. दोससहियं पि उपदेशक-वचन को मिथ्यादर्शनवाक कहते हैं। देवं जीवहिंसाइसंजदं घम्म । गंथासत्तं च गुरु मिथ्यादर्शनशल्य- १. मिथ्यादर्शनमतत्त्वश्रद्धा- जो मण्णदि सो हु कुद्दिट्ठी ॥ (कातिके. ३१८) । नम् । (स. सि. ७-१८ त. वा. ७, १८, ३)। १२. इंदियसोक्खणिमित्तं सद्धाणादीणि कुणइ सो २. मिथ्यादर्शनं तत्त्वार्थश्रद्धानाभावः। (त. वृत्ति मिच्छो। (द्रव्यस्व.प्र. नयच. ३३३)। १३. तत्त्वाश्रुत. ७-१८ कातिके. टी. ३२६)।
नि जिनदृष्टानि यस्तथ्यानि न रोचते। मिथ्यात्व१ तत्त्वों के विपरीत श्रद्धान को मिथ्यादर्शन कहते स्योदये जीवो मिथ्यादृष्टिरसो मतः ॥ (पंचसं. हैं। यह तीन प्रकार के शल्यों में से एक है। अमित. १-१९) । १४. मिथ्या वितथाऽसत्या दृष्टिमिथ्यादृष्टि-देखो मिथ्यादर्शन । १. मिच्छादिट्ठी दर्शनं विपरीतकान्त-विनय-संशयाज्ञानरूपमिथ्यात्वणाम कथं भवदि ? मिच्छत्तकम्मस्स उदएण। कर्मोदयजनिता येषां ते मिथ्यादृष्टयोऽथवा मिश्या (षट्खं. २, १, ८०-८१-धव. पु.७, पृ.१११)। वितथम्, तत्र दृष्टी रुचिः श्रद्धा प्रत्ययो येषां ते २. सहजप्पण्णं रूवं दटुं जो मण्णए ण मच्छरियो। मिथ्यादृष्टयोऽनेकान्ततत्त्वपराङ्मुखाः। (मला. वृ. सो संजमपडिवण्णो मिच्छाइट्ठी हवइ एसो॥ प्रम- १२-१५४) । १५. मिथ्या विपर्यासवती जिनाराण वंदियाणं एवं दट्ठण सीलसहियाणं। जे भिहितार्थसार्थाश्रद्धानवती दष्टिः दर्शनं श्रद्धानं मेषां गारवं करंति य सम्मत्तविवज्जिया होति। (दर्शन- ते मिथ्यादष्टिका: मिथ्यात्वमोहनीयकर्मोदयादरुचितप्रा. २४-२५) । ३. जो पुण परदव्वरो मिच्छा- जिनवचनाः । (स्थाना. अभय. वृ. १-५१) । १६. दिट्टी हवेइ सो साहू । मिच्छत्तपरिणदो उण तं पंचविहं मिच्छं तद्दिट्टी मिच्छदिट्टी य । (शतक. बज्झदि दुट्टट्ठकम्मेहिं ॥ कुच्छियदेवं धम्म कुच्छिय- भा. ८३)। १७. मिथ्यादृष्टिर्भवेन्मिथ्यादर्शनस्योलिंगं च वंदए जो दु । लज्जा-भय-गारवदो मिच्छा- दये सति । गुणस्थानत्वमेतस्य भद्रकत्वाद्यपेक्षया ॥ दिट्टी हवे सो हु ॥ (मोक्षप्रा. १५ व ६२)। ४. (योगशा. स्वो. विव. १-१६, पृ. १११)। १८. सम्मत्तपडिणिबद्धं मिच्छत्तं जिणवरेहि परिकहिदं। मिथ्या विपर्यस्ता दृष्टिर्वस्तुतत्त्वप्रतिपत्तिर्येषां ते तस्सोदएण जीवो मिच्छादिवि त्ति णादव्वो ॥ मिथ्यादृष्टयः। (प्रज्ञाप. मलय. वृ. २४०, पृ. (समयप्रा. १७१) । ५. मिथ्यादर्शनकर्मोदयवशीकृत ३८८) । १६. मिथ्या विपर्यस्ता दृष्टिर्येषां भक्षितआत्मा मिथ्यादृष्टिः। (स.सि. ६-१)। ६. मिच्छ- हत्पूरपुरुषस्य सिते पीतप्रतिपत्तिवत् मिथ्यादृष्टयः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org