________________
जीव समास
३४२
जीव समास
३२. भेद उपरोक्त ३० भेदोंमें बनस्पतिके २ की बजाय ३ विकल्प कर देनेसे कुल
१६ । उनके पर्याप्तं व अपर्याप्त-३२ (पं.सं./प्रा./२/३७)
वन
स्थावरके उपरोक्त १३+ द्वी० त्री० चतु० पंचे०- १७ प्रकार है उपरोक्त १७ में पंचें के संज्ञो और असंज्ञी होनेसे १८ प्रकार है .. पृ० अप० तेज० वायु, साधारण वन०के नित्य व इतर निगोद इन छह के बादर सूक्ष्म १२+प्रतिष्ठित व अप्रतिष्ठित प्रत्येक ये स्थावरके १४ समास+सके द्वी०, त्री०, चतु० संज्ञो पंचें असंज्ञी पंचें
१६ प्रकार है (गो. जी./मू. व जी.प्र./७५-७७/१६२)।
ध. २/१,१/५९१ में थोड़े भेदसे उपरोक्त सर्व विकल्प कहे हैं। संकेत-बा-बादरः सू सूक्ष्म; पपर्याप्त; अ अपर्याप्तः पृ-पृथिवी,
अप्स अप्: ते-तेज; बन-बनस्पतिः प्रत्येक प्रत्येक; सासाधारण; प्र-प्रतिष्ठित; अप्र-अप्रतिष्ठित; एके-एकेन्दिय: द्वीद्वीन्द्रिय; त्री-त्रीन्द्रिय; चतु-चतुरिन्द्रियः पं-पंचेन्द्रिय । १४. जीव समास इन्द्रिय मार्गणाको अपेक्षा
प्रत्येक
(साधारण
.-20
१४. भेद
जीव
स्थावर
त्रस
प०
टी०
त्री०
चतु
पं०
अनिन्द्रिय
- वायु
--
बन
। । । । द्वी.त्री. चतु. पंचें.
पृ.
अप
तेज
म. २.बा ३४
५६ संज्ञी ७ असंज्ञी
साधारण प्रत्येक
|
! बा. सू.बा.सू. बा.सू.मा
सू. बा.सू.प्र.अप्र.
संज्ञी असं.
प. अ. प. अ. प. अ. प. अ. प. अ. प. अ. प. अ. (प. खं. १/११/सुत्र ३३-३५/२३१); (पं. सं./प्रा./२/३४); (रा. वा..
६/५/४/५६४/७); (ध. २/१,१/४१६/१), (स. सा./आ./५५); (गो. जी./म./७२/१८६) २१. भेद उपरोक्त सातों विकल्पों में प्रत्येकके पर्याप्त, निवृत्त्यपर्याप्त व लन्ध्यपर्याप्त-२१ । (पं.सं./प्रा./१/३५). २४. भेद काय मार्गणाकी अपेक्षा
१ २ ३ ४ ५ ६ ७ ८ १०११ १२ १३ १४ १५ १६ १७ उपरोक्त १७ विकल्पों के पर्याप्त व अपर्याप्त ३४ (ति. प./५/२७८-२८०)।
३६. भेद-उपरोक्त ३० भेदों में बनस्पतिके दो विकल्पोंकी बजाय ये पाँच विकल्प लगानेसे कुल विकल्प = १८ इनके पर्याप्त व अपर्याप्त =३६ (६. सं/प्रा./१/३८)।
मन
प.
अप्
ते
वायु
त्रस
बन
अकाय
प्रत्येक
साधारण
प्रत्येक सा.
बा.
सू. बा. सू. बा.
सू.बा.
सू.
बा.
सू.
नित्य निगोद
निगोद
सबा
२ ३ ४ ५ ६ ७ ८६१० १११२ उपरोक्त १२ विकल्पोंके पर्याप्त व अपर्याप्त=२४ । (प. खं. १/१,१/सू. ३६-४२/२६४-२७२ ) १०.भेद स व स्थावरकी अपेक्षा
३०. भेद-उपरोक्त ३० भेदों में वनस्पतिके दो विकल्पोंकी बजाय ये छह विकल्प लगानेसे कुल विकल्प =१६ इनके पर्याप्त व अपर्याप्त ३८ (पं. सं/प्रा./१/३६); (गो. जी/मू./७७-७८/१९५-१६६)।
वन
स्थावर
त्रिस
प्रत्येक
अप
,
साधारण
ते.
बन द्वी. बी. च.
वायु बन द्वी. त्री. चतु. असंज्ञी संज्ञी
प्रति
अप्रति
बा.सु. बा. सू.बा.सु. बा.सू.मा सू.
।
नित्य निगोद
इतर निगोद
१
१२३ ४ ५ ६ ७ ८ ९ १० ११ १२ १३ १४
उपरोक्त १५ विकल्पोंके पर्याप्त व अपर्याप्त -३० (पं.सं/प्रा./२/३६)।
बा.
सू.
बा.
सू.
जैनेन्द्र सिद्धान्त कोश
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org