________________
જીવન-શજ
ગૃહસ્થને ત્યાં ઉતર્યા હતા, તેણે કહેલું કે પિઈ તે નજીકમાં છે, તે જોઈને સમયસર પાછા આવી શકાશે. પણ ડું ચાલતાં જ માર્ગ અદશ્ય થયે. પછી તે દૂર એક દી દેખાતું હતું, તેને નિશાન બનાવી ચાલવા માંડયું. એમ કરતાં ખસખસનાં ખેતરે આવ્યાં કે જેના ડોડામાંથી અફીણ બને છે. એ ખેતરો ખૂંદતાં નદીના કિનારે પહોંચ્યા ત્યારે જણાયું કે પિોઈ તે તેની પેલી પાર છે. હવે એ નદી સાંકડી પણ ઘણુ વેગવાળી હતી. તેના કિનારે કિનારે ચાલવા માંડયું અને એમ કરતાં એક લકડિયા પુલ પાસે આવીને ઊભા. આ પુલ જાડા ત્રણ વાંસને જ બનેલ હતે. આજુબાજુ પકડવાનું કંઈ પણ ન હતું. જે શરીરનું સમતોલપણું જરા પણ ગયું તે નદીમાં પડીને મોતને ભેટવાનું નિશ્ચિત હતું. હવે તેને પાર કરીને સામે જવું કે કેમ? એ પ્રશ્ન ખડો થયે, પરંતુ મનમાં પિઈ જેવાને દઢ નિરધાર હતો, એટલે નિર્ણય પુલ પાર કરીને સામે જવાને થયો. એ રીતે તેઓ પુલ પર થઈને સામે કિનારે પહેચ્યા અને પાછા નદી કિનારે ચાલીને પિઈ સમીપે આવી ગયા. ત્યાં એક તંબૂ તાણેલ હતું અને બહારના ભાગમાં કેટલીક મીઠાઈઓ વેચાતી હતી, જે પ્રાયઃ
જીવડાંઓની બનેલી હતી. અંદરના ભાગમાં કેટલાંક ટેબલ નાખેલાં હતાં, ત્યાં જુગાર રમત હતો અને લાંબી નળીઓ દ્વારા અફીણને કસુંબે પીવાતો હતે. તેની સામે મધ્યમાં રંગમંચ હતું અને તેમાં ભવાઈ જેવો ખેલ ચાલી રહ્યો હતો. એ વખતે ચીનાઈ ભાષામાં કોઈ ગીત ગવાતું હતું, પણ તેઓ તેના સંકેત સિવાય બીજું કંઈ સમજતા ન હતા. ત્યાં કેટલાક ચોકીદાર પણ હતા અને તે સર્વત્ર નજર ફેરવતા રહેતા. તેમાં કઈ અજાણ્યા કે જાસુસ જેવા માણસે જણાય તો તેને પકડીને નદીમાં પધરાવી દેવાનું ચૂકતા નહિ,
આ વખતે શ્રી ધીરજલાલભાઈ અને તેમના સાથીએ સ્કાઉટના જેવો ખાખી વેશ પહેર્યો હતો, એટલે પિલીસના માણસે જેવા લાગતા હતા. તેમને જોતાં જ ચોકીદાર માહમાંહી વાતો કરવા લાગ્યા અને તેમના તરફ વળ્યા. શ્રી ધીરજલાલભાઈની ચકોર આંખ આ દશ્ય જોઈ રહી હતી, એટલે તેમણે પિતાના સાથીને ઈશારો કર્યો અને તરત જ તેઓ પોઈન મંડપ બહાર નીકળી ગયા. પછી ત્યાંથી મૂઠીઓ વાળીને દેડયા, જેથી કઈ પાછળ પડીને તેમને પકડી લે નહિ. એમ કરતાં તેઓ લકડિયા પુલ આગળ આવ્યા અને પાછળ જોયું તો કોઈ માણસ તેમને પીછો કરી રહ્યો ન હતો, એટલે તેમનો શ્વાસ નીચે બેઠે.
પછી સાવધાનીથી પુલ ઓળંગી ચાલવા લાગ્યા અને જેમ તેમ કરીને રાત્રિના બાર વાગ્યે પોતાના ઉતારે પહોંચ્યા.
અહીંથી આગળ જતાં ભયંકર જંગલે આવતાં હતાં, જાણે ઝાડ પર ઝાડ ઉગ્યાં