________________
લે. શ્રી અનુપચંદ રાજપાલ શાહ રાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રમાં વર્ષોથી લોકસેવાનું કાર્ય કરનાર તથા ગુજરાત રાજ્ય ધારાસભાના સભ્ય શ્રી ધીરજલાલભાઈના ગાઢ સંપર્કમાં આવેલા છે. તેઓ તેમની પૂર્વાવસ્થાનાં અનેક સંસ્મરણે અહીં રજૂ કરે છે.
સંસ્મરણેના સથવારે
કઈ પણ જીવંત વ્યક્તિના ગુણે, વિચારો, આદર્શો, કર્યો અને સિદ્ધિઓનું મૂલ્યાંકન કરવાનું કામ કપરું અને મૂંઝવણભર્યું છે, પરંતુ શ્રી ધીરજલાલભાઈનું જીવન ઉઘાડી ક્તિાબ જેવું હેઈને આજની પેઢીના જ નહિ, આવતી પેઢીઓના બાળકે અને યુવાને માટે પણ પ્રેરણાત્મક હેવાનું મને લાગ્યું છે.
એક ઉત્તમ લેખક, વક્તા, પત્રકાર, ચિંતક, વિદ્વાન ઉપરાંત સારા ચિત્રકાર, સારા વૈિદ અને શતાવધાની તરીકે તેઓ સમાજને સુપરિચિત છે. પરંતુ તેમની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં યુવાનના ઘડતર માટેની તેમની દષ્ટિ અને તેમણે આપેલ ફાળાથી સમાજ અપરિચિત હશે.
આપણે આજે જેમને શતાવધાની પંડિત તરીકે પિછાણીએ છીએ, તે શ્રી ધીરજલાલને જન્મ ઝાલાવાડમાં મુળી તાલુકા (તે વખતે મુળી સ્ટેટ) ના દાણાવાડા ગામે સાધારણ પણે જૈન ધર્મમાં પરમ આસ્થા ધરાવતા કુટુંબમાં થયો હતો. પિતાનું શિરછત્ર નાનપણમાં જ ગુમાવ્યું, પરંતુ ધાર્મિક સંસ્કાર અને ચારિત્ર્યને અમૂલ્ય વારસો તેમને મળ્યો હતો. તેમની યાદશક્તિ નાનપણથી જ તીવ્ર હતી. પ્રબળ પુરુષાર્થ અને અખંડ સાધનાએ તેમનાં જીવનઘડતરમાં મહત્વને ભાગ ભજવ્યું છે.
અમદાવાદમાં શેઠ ચીમનલાલ નગીનદાસ છાત્રાલયમાં અભ્યાસ કર્યો અને ત્યાં જ ધાર્મિક શિક્ષક તરીકે જોડાયા. જીવન ભેગ માટે નથી, પણ પરના તથા આત્માના કલ્યાણ માટે છે, એ સૂત્ર તેમના જીવનમાં વણાઈ ગયું છે. તેમનામાં પડેલી કેટલીક અસાધારણ શક્તિએ, અને ગુણેને ઉપગ ધાર્મિક શિક્ષણ આપવાનું કાર્ય હેવા છતાં એ સમયમાં છાત્રોના સર્વાંગી ઘડતર કરવા માટે તેમણે કર્યો.
એ દિવસો રાષ્ટ્રીય જાગૃતિના હતા. ગાંધીજીના નેતૃત્વ નીચે દેશની આઝાદી મેળવવા વિદ્યાર્થીઓ અને યુવાનોમાં થનગનાટ હતો. વીર ક્રાંતિકારીઓ દેશ માટે ફના થઈ રહ્યાના અને ફાંસીના માંચડે ચડી હસતા મેંએ બલિદાન આપી રહ્યાના સમાચારે પણ આવતા. સાબરમતી આશ્રમ જ નહિ પણ ગુજરાતભરના છાત્રાલયે
