________________
આજીવન સાધક ૫. ધીરજલાલ
લે. ઝીણાભાઈ દેસાઈ (સ્નેહરશિમ) | ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ કવિ, શિક્ષણશાસ્ત્રી અને ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના નિવૃત્ત પ્રમુખ તથા શેઠ ચી.ન. વિદ્યાવિહાર–અમદાવાદના નિયામક શ્રી ધીરજલાલભાઈ અંગે પિતાને પરિચય આ લેખમાં પ્રકુટ કરે છે.
કેટલાંક વર્ષ પહેલાને એક પ્રસંગ છે. સૂરતની એક જાહેર સંસ્થા તરફથી શ્રી ધીરજલાલભાઈના અવધાનના પ્રયોગને કાર્યક્રમ રાખવામાં આવ્યો હતે. એમાં હાજર , રહેવાનું સદ્ભાગ્ય મને મળ્યું હતું. હું ભૂલતા ન હોઉં તે કાર્યક્રમ સૂરતના રંગભવનમાં હતે. શતાવધાનના અનેક પ્રયેગે આ પહેલાં મેં જોયા હતા અને એમાંના કેટલાકથી હું પ્રભાવિત પણ થયા હતા, પરંતુ શ્રી ધીરજલાલભાઈને આ પ્રોથી હું ખરેખર આશ્ચર્યચક્તિ બને. એટલું જ નહી પણ મુંઝવણમાં મૂકાઈ ગયે. ઉદાહરણ તરીકે એક પ્રાગ હતે એનસાયકપીડિયા અને એવા મોટા મોટા અન્ય સંદર્ભ ગ્રંથોના ખડકલામાંથી પ્રેક્ષકોમાંના કેટલાકે પસંદ કરેલાં અવતરણ અંગેને. ગમે તે ગ્રંથ ઉપાડી ગમે તે પાના ઉપરથી તમે કેઈક વાકયે વ્યક્તિગત રીતે તમારા મન સાથે નકકી કરો અને ગ્રંથ પાછે મૂળ જગ્યાએ મૂકી દે. આવી રીતે ચાર-પાંચ જણ જુદા જુદા ગ્રંથમાંથી પિતાને ઠીક પડે એવા વાકયે નક્કી કરે અને દરમિયાન શ્રી ધીરજલાલભાઈ પોતાના બીજા પ્રત્યેગે પૂરા કરી લઈ આ ગ્રંથમાંના અવતરણે, ગ્રંથનું નામ અને પાનાને નંબર અક્ષરશઃ કહી આપે. આ કઈ રીતે શક્ય બને છે, એ મને હજી સુધી સમજાતું નથી. આપણે ગની શક્તિ વિષે જે સાંભળીએ છીએ, વાંચીએ છીએ, તેવું આ કંઈક હશે ?
મને આ પ્રસંગે સ્વામી વિવેકાનંદને એક કિસ્સો યાદ આવ્યું. અમેરિકાથી પાછા વળતાં એક વિદ્વાન જર્મન અધ્યાપકના તેઓ મહેમાન હતા. અધ્યાપકને સંજોગવશાત્ બહાર જવાનું થતાં તેમની પાસે તાજેતરમાં આવેલ એક ગ્રંથ ઉપર નજર નાખવાની સ્વામીજીને એ ભલામણ કરતા ગયા. પાછા વળતાં અધ્યાપકે એ ગ્રંથ કે લાગ્યો, એ અંગે પૂછતાં સ્વામીજીએ જણાવ્યું કે આ ગ્રંથ એ જોઈ ગયા અને એમને ગમે છે. અધ્યાપક ચકિત બન્યા. તેમણે આટલા ટૂંક સમયમાં કેવી રીતે ગ્રંથ
