________________
પ'. પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખ અભિનદન ગ્રંથ : સ્વપ્ન બાલીનુ' દ્રવ્ય
: ૧૩
ગ્રંથા તરફ દૃષ્ટિ કર્યા વિના યા તેા ઉપલક દષ્ટિ દેઢાવીને સામાન્ય સમાજ જીવા ગમે તેમ માની લે, કલ્પના કરી લે, તે ચાગ્ય ગણાય નહીં અને તે આધારે ગમે તેમ ખેાલવુ પણ ઉચિત ગણાય નહીં.
દરેક બાબતની પાછળના પૂર્વાચાર્ય મહારાજાઓનાં દૃષ્ટિબિ‘દુઆ પદ્ધતિસર સમજ્યા પછી જ તેના ગુણ-દ્વેષ વિશે અભિપ્રાય બાંધવા જોઈએ. તેને પ્રમાણભુત માનીને જ ચાલવુ જોઇએ. તેમાં મારી કે બીજાની અ'ગત સમજ કામમાં આવી શકતી નથી. પહેલાં આપણે આ સમજી રાખવુ' જોઈએ કેમકે જૈન શાસન સમજવું અતિ ગહન કાર્ય છે. કાઇપણ વિજ્ઞાનની શેાધ કરતાં પણ જૈન શાસન સમજવું વધારે કપરૂ કામ છે.
૩ જૈન શાસન એ કોઈ સ્વચ્છંદી વિચારણાના ખીચડો નથી. ગમે તે વ્યકિત સમુદાય, ગમે તે રીવાજ ઠોકી બેસાડી શકે એમ માટે ભાગે બનતું નથી. કારણ કે તેને સશાસ્ત્ર કરાવવું પડે છે. નહી'તર તેની સામે ચર્ચાના વંટોળ ખડા થાય છે. વગર ધારણે કાંઇ કરી શકાતું નથી. નિદ્ભવ યથાળ દક, પાસસ્થા ઉત્સુત્રપ્રરૂપક મિથ્યા દૃષ્ટિ, ઉન્માર્ગ પોષક પ્રત્યેનીક વિગેરે બિરૂદોની હારમાળા શરૂ થઈ જાય છે. તે વસ્તુસ્થિતિ સમજાવે છે કે જૈન શાસનમાં જેમ-તેમ નભી શતું નથી.
કોઇ–કાઈ જીવા અજાણતાં કોઇ વખત કોઈ ભુલ કરી બેસે, છતાં તે દુરાગ્રહથી કરવામાં ન આવી હોય અને સમજાવવાથી સુધરી જતી હાય છે ભૂલ થાય પણ સમજાય, તા સુધારી જ જોઇએ નહી તર ચર્ચના વિષય બન્યા વિના ન રહે,
તે
૫ વળી સ્થાનિક સધતા શુ? પરન્તુ પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજાએ અને ચતુર્વિધ સકલ શ્રી શ્રમણ સંધ પણ પોતાની ઇચ્છા પ્રમાણે, પેાતાના અધિકારની બહારના કોઈપણ આ તે એક ઠરાવ કરી શકતાં નથી. બહુમતે કે સર્વાનુમતે પણ કરી શકતા નથી, સામાન્ય વ્યવહારની સાદી સમજની ખાખત છે કે, વડી સરકાર પ્રાંતિક સરકાર, જીલ્લા સરકાર, કે, ગ્રામ્ય પ`ચાયત એ દરેક પોત-પોતાના અધિકારની બહાર જઇને કોઇનેય કાÜપણ જાતના ઠરાવના અધિકાર હાતા જ નથી. તેા પછી રાજ્ય તંત્ર કરતાં પણ અતિ–સૂક્ષ્મ જૈન શાસન જેવા ધર્માંત ત્રમાં બિન અધિકારે ગમે તેને ગમે તેમ કરવાની છૂટ હોઈ શકે કે ? શું ગમે તેટલા આચાર્ય મહારાજાએ એકત્ર મળીને સર્વાનુમતે પણ એમ ઠરાવી શકે, કે માક્ષ જોવામાં આવતા નથી માટે હવેથી આઠ તત્વા માનવા” સમયકત્વ વિના ખાર વ્રતાના ભાંગેામાંના એક પણ ભાંગેા સંભવી શકતા નથી તા પણ હવેથી સમ્યકત્વ વિના પણ ભાંગાસ ́ભવી
પાંચ
મહાવ્રત જ
શકતા નથી. તે પણ ભાંગા શકાય તેને બદલે
ઉચ્ચરાવી
ઉચ્ચરાવીને
જ
હોવાનુ` ઠરાવવામાં આવે છે.” હવેથી બે કે ત્રણ મહાનતા