________________
દુખ સમયે કેવી ભાવના ભાવવી?
પ્રત્યે મેં કોઈ અશાતાનું દુ:ખ કર્યું હશે, પૂર્વ ભવમાં કરેલા પાપકર્મના ફળ ભેગવવાને અથવા તે પાપના પુજને છેડો લાવવા માટે, મારા આત્માના હિત માટે આ કુંથું તિરચ્છ, ઉદર્વ, અધે-દિશા અને વિદિશામાં મારા શરીર પર આમ-તેમ ફરે છે. આ દુ:ખને સ્વભાવથીસમભાવથી સહન કરીશ, તે મારાં પાપકર્મને છેડે આવશે. કદાચ કુશુને શરીર પર ફરતાં ફરતાં મહા વાય
ને ઝાપટે લાગ્યું, તે તે કશુને શારીરિક દુસહ દુ:ખ અને રૌદ્ર તથા આર્તધ્યાનનું મહાદુઃખ વૃદ્ધિ પામશે. આવા સમયે વિચારવું કે, આ કુંથુઆના સ્પર્શથી તેને નામનું દુ:ખ ઉત્પન્ન થયું છે, તો પણ તારાથી સહન કરી શકાતું નથી અને આતરીકધ્યાનમાં ચાલ્યા જાય છે, તો તે દુઃખના કારણે તું શલ્યને આરંભ કરીને મને કે વચનગ કે કાય-ગથી સમય, આવલિકા, મુહૂર્ત સુધી શલ્યવાળ થઈશ અને તેથી તેનું ફળ તે તારે એકદમ લાખા કાળ સુધી વેઠવું પડશે. તે વખતે તેવા દુ:ખે તું શી રીતે સહન કરીશ? તે દુ:ખે કેવાં હશે ? ચારે ગતિ અને ૮૪ લાખ યોનિ સ્વરૂપ અનેક વે અને ગર્ભાવાશે ગ્રહણ કરવા પડશે. જેમાં રાત્રિ-દિવસના દરેક સમયે સતત પ્રચંડ ઘેર મહા ભયંકર દુ:ખ સહન કરવું પડશે. એ મારે! એ બાપરે! એમ આકદન કરવું પડશે
દ્રવ્યપૂજા અને ભાવપૂજા, ત્રણે લેથી પૂજા પામેલા અને જગતના ગુરુ એવા ધર્મ-તીર્થકરોની દ્રવ્ય-પૂજા અને ભાવ-પૂજા એમ બે - બે પ્રકારની પૂજા કહેલી છે, ચારિત્રાનુષ્ઠાન અને કષ્ટવાળા ઉઝ ઘેર તપનું સેવન કરવું તે ભાવ-પૂજા અને દેશ
