________________
४२२
योगशास्त्र. अर्थः- सुषुम्णा नाडी वदेते बते बे बालक, अने ते खाली होते ते नपुंसक तथा संक्रांति होते बते गर्जनी हानि, अने तुल्य होते ते संशयरहित कुशलपणुं थाय.
चंझे स्त्री पुरुषः सूर्ये, मध्यभागे नपुंसकं ॥ ... प्रश्नकाले तु विज्ञेय, मिति कैश्चिनिगद्यते ॥ ३५॥
अर्थः- चंगनाडी होते ते स्त्री, सूर्यनाडी होते ते पुरुष, मध्यजाग होते बते नपुंसक, एवी रीतें प्रश्नकालें पण जाणवू, एम पण के.' टलाकोए कहे .
हवे पवनना निश्चय उपायने कहे बे. . . यदा न झायते सम्यक, पवनः संचरन्नपि ॥
पीतश्वेतारुणश्यामै, निश्चेतव्याः सबिंदुनिः॥३६॥ अर्थः- ज्यारे संचरतो पण पवन सारी रीतें जणातो नथी, त्यारे ते बिंदुथी, पीलो, सफेद, लाल के श्याम, एम निश्चय करवो,
हवे बे श्लोकोथी ते बिंट जोवानो उपाय कहे बे. . .. . अंगुष्ठाभ्यां श्रुतीमध्यां, गुलीच्यां नासिकापुटे॥ . . . अंत्योपांत्यांगुलीनिश्च, पिधाय वदनांबुजं ॥२३॥
कोणावदको निपीड्यायां, गुलीभ्यां श्वासरोधतः ॥
यथावर्ण निरीदेत, बिंदुमव्यग्रमानसः॥२३॥ युग्मं ॥ अर्थः-बे अंगुगयी बन्ने कानोने, तथा वचली बन्ने आंगलीयोथी नसकोरांउने, अने टचली तथा तेनी पासेंनी एम बन्ने आंगलीथी मुखने, तथा पेहेली बे आंगलीथी आंखना खुणाऊने दवावी, श्वासने रोकीने, निश्चल चित्तथी बिंदुनो रंग जोवो.
हवे बिंफुना ज्ञानश्री पवननो निश्चय कहे . . . पीतेन बिंजुना नौम, सितेन वरुणं पुनः॥ . कृष्णेन पवनं विद्या, दरुणेन दुताशनं ॥२३॥
अर्थः- पीला बिंदुथी नौमने, सफेदथी वरुणने, कालाथी पवनने, अने लालथी अग्नि जाणवो. .
