________________
आचार चिन्तामणि - टीका अभ्य. १ उ. २ सू. २ पृथिवीकायजीवपरिमाणम् ४३९
ये पृथिवी कायहिंसायां लज्जमानास्ते - अनगाराः ये तु तत्र प्रवृत्तास्ते द्रव्यलिङ्गः, इति बोधयितुमाह-' लज्जमाणाः ' इत्यादि ।
एके = अन्ये, लज्जमानाः पृथिवीकायस्यारम्मे परमकरुणया द्रवितहृदयतया संकोचमापद्यमानाः पृथक्= केचित् प्रत्यक्षज्ञानिनोऽवधि - मनः पर्यय - केवलिनः केचित् परोक्षज्ञानिनो भावितात्मानोऽनगाराः सन्ति, इति, पृथक्-पश्य ।
इमे सूक्ष्मवादरपृथिवीकायारम्भकरणे भीतास्त्रस्ता उद्विग्नास्त्रिकरणत्रियोगः पृथिवीकायारम्भपरित्यागिनो विद्यन्ते तानवलोकयेत्यर्थः ।
एके पुनः = अन्ये तु - ' वयमगाराः साधवः स्मः' इति साभिमानं प्रवदमानाः ' वयमेव पृथिवीकायजीवरक्षणपरा: महात्रतधारिणः ' इति व्यर्थं
जो पुरुष पृथिवीकाय की हिंसा से विरत होते हैं, वेही अनगार हैं । जो उस हिंसा में प्रवृत्त हैं, वे द्रव्यलिंगी है । यह बतलाने के लिए कहते हैं-' लज्जमाणा' इत्यादि ।
कोई-कोई पुरुष पृथिवीकाय के आरम्भ में अत्यन्त करुणाशील होने के कारण, द्रवित हृदय वाले होने से, संकोच - वृत्ति करते हैं, उन में से कोई-कोई प्रत्यक्षज्ञानी अर्थात् अवधिज्ञानी, मनःपर्ययज्ञानी और केवलज्ञानी, तथा कोई परोक्षज्ञानी भावितात्मा अनगार हैं, इस प्रकार पृथक्-पृथक्भाव से देखो । अर्थात् उन पुरुषों को देखो जो सूक्ष्म और बादर पृथ्वीकाय का आरम्भ करने में लज्जा करते हैं, त्रस्त होते है, और तीनकरण, तीनयोग से पृथिवीकाय के आरम्भ के त्यागी है ।
और कोई-कोई ' हम साधु हैं । ऐसा अभिमान के साथ कहते हुए 'हम ही पृथिवीकाय की रक्षा में तत्पर हैं और महाव्रतधारी हैं ' । इस प्रकार वृथा प्रलाप
જે પુરૂષ પૃથિવીકાયની હિંસાથી વિરત–નિવૃત્ત થાય છે તેજ અણુગાર છે. મુનિ छेने हिसामां प्रवृत्त छे ते द्रव्यटिंगी छे. ते मताववा भाटे हे छे- 'लज्ज माणा' इत्यादि. કાઈ કાઈ પુરૂષ પ્રથિવીકાયના આરંભમાં અત્યન્ત કરૂણાશીલ ડેવાના કારણે દ્રવિત હૃદયવાળા હોવાથી સ`કાચ-વૃત્તિ કરે છે તેમાંથી કાઈ કાઈ પ્રત્યક્ષજ્ઞાની અર્થાત્ અવિધજ્ઞાની, મન:પર્યંયજ્ઞાની અને કેવલજ્ઞાની અને કાઈ પરાક્ષજ્ઞાની ભાવિતાત્મા અણુગાર છે. પૃથ=પૃથભાવથી જુએ, અર્થાત્ તે પુરૂષોને જુએ કે જે સૂક્ષ્મ અને બાદર પૃથ્વીકાયના આરંભ કરવામાં લજ્જા કરે છે—શરમાય છે–ત્રાસ પામે છે. અને ત્રણ કરણ ત્રણ ચેાગથી પૃથ્વીકાયના આરભના ત્યાગી છે.
C
અને કાઈ–કાઈ · અમે સાધુ છીએ' એવા અભિમાનની સાથે કહે છે કે-અમે પણ પૃથ્વીકાયની રક્ષામાં તત્પર છીએ, અને મહાવ્રતધારી છીએ.' આ પ્રમાણે વૃથા
