________________
२७५
-
-
-
आचारचिन्तामणि-टीका अध्य.१ उ.१ सु.५ लोकवादिप्र० इमौ तेजस्काय-बायुकायौ गतिस्वभावतया असावपि निगद्यते ।
(५) वनस्पतिकायभेदा:वनस्पतिकायोऽनेकविधः - शैवाल - पनक -हरिद्रा -- sऽर्द्रक-भूलका - लूकसूरण-पलाण्डु-लशुन-कन्दादिभेदात् । इमे वनस्पतिकायाः साधारणा उच्यन्ते । वृक्षगुच्छगुल्मलतादयः प्रत्येकशरीरा उच्यन्ते । साधारणवनस्पतिकायस्यैकस्मिन् इनके भेद-प्रभेद पूर्ववत् आगम से जानने चाहिए । तेजस्काय और वायुकाय गतिशील होने के कारण त्रस भी कहे जाते है ।
(५) वनस्पतिकाय के मेद
वनस्पतिकाय अनेक प्रकार का है। जैसे--शैवाल, पनक, हरिद्रा, (हल्दी), आर्द्रक (अदरख ) मूलक, अळूक (आलू), सूरण, प्याज, लहसुन, और कन्द आदि । ये वनस्पतिया साधारण कहलाती हैं। तथा वृक्ष, गुच्छ, गुल्म, लता आदि प्रत्येकशरीर कहलाती है। साधारण वनस्पतिकाय के एक शरीर में अनन्त जीव होते है। इनका
તેના ભેદ-પ્રભેદ પૂર્વ પ્રમાણે આગમથી સમજી લેવા જોઈએ. તેજસ્કાય અને વાયુકાય ગતિશીલ હોવાના કારણે ત્રસ પણ કહેવામાં આવે છે.
(५) वनस्पतिशायना
-
वनस्पति य मने प्रारे छ, भ3-शेवास, पन, Pिी, माड, भूत, આલૂ, સૂરણ, ડુંગળી, લસણ અને કન્દ આદિ. આ વનસ્પતિઓ સાધારણ કહેવાય છે, જેમાં અનંત જી હોય તેને સાધારણ કહે છે) તથા વૃક્ષ, (ભગવતી સૂત્રમાં વૃક્ષના ત્રણ ભેદ પાડેલા છે. (૧) શૃંગબેર (આદુ)ની પેઠે અનંત જીવાળાં ઝાડે, (२) मनी भा५४ मध्य वा आडी, (3) भने तार-तमास वगेरे प्रभाये સંખ્યાત જીવાળાં ઝાડે). ગુચ્છ, ગુલ્મ (નવમાલિકા જઈ વગેરે) લતા આદિ પ્રત્યેક શરીર કહેવાય છે. સાધારણ વનસ્પતિ કાયના એક શરીરમાં અનન્ત જીવ હોય છે. તેનું સ્થાન ઘનોદધિ આદિ છે. સૂમ વનસ્પતિકાય સર્વ લેકવ્યાપી છે.
