________________
ગણિત-સિદ્ધિ એવી છે કે ગણિત વિના ડગલું પણ ભરાય નહિ. જે ગણિત બદું હોય તે આખું તંત્ર તૂટી પડે.
રેલ્વે, પિસ્ટ, વીમા કંપનીઓ, કારખાનાઓ, મીલે હુન્નર-ઉદ્યોગ કે વ્યાપારી પેઢીઓ પૈકી કેને ગણિતની જરૂર પડતી નથી ? એક નાની હાટડી માંડીને બેઠો હોય તેને પણ ગણિતની જરૂર પડે છે.
તો શું ખેડૂત કે કારીગરને ગણિતની જરૂર પડતી નથી ? કેટલે પાક ઉતર્યો છે તે શા ભાવે વેચવે? તેમાં નફે-નુકશાન શુ ? તે અંગે સરકારી મહેસુલ કેટલું ભરવું ? સહકારી મંડળીઓ અંગે અથવા શરાફ સાથે લેવડ–દેવડ, કેટલી ? વગેરે બાબતોનો નિર્ણય ગણિતજ્ઞાન હોય તો જ થઈ શકે તે જ રીતે કારીગરને પણ માલ, સામાન, મજૂરી, ન વગેરેની ગણતરી કરવા માટે ગણિતજ્ઞાનની ખાસ જરૂર રહે છે.
જે ખેડૂતો કે કારીગરે ગણિતજ્ઞાનથી વંચિત રહે છે, તેની હાલત કફેડી થાય છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે તેઓ પરસેવે વાળીને જે કંઈ કમાય છે, તેનો મોટો ભાગ બીજાઓ દ્વારા લૂંટાઈ જાય છે. “સત્તર પંચ પંચાણું, બે મૂક્યા છૂટના, લા પટેલ સમા બે ઓછા આવો વ્યવહાર ગણિતજ્ઞાન ન હોય ત્યાં જ સંભવી શકે છે.
અમે તો એમ કહીએ છીએ કે ગણિત વિના રબારી* , * ૧૭ ૪ ૫ = ૮૫ – ૨ છૂટના = ૮૩. તેના બદલે ગુણાકાર આદિમાં ગોટો વાળીને રૂ૯૮ માગ્યા.
