________________
ભાગાકારની મૂળ ભૂમિકા
૧૪૭ ભાજ્ય ભાજક ૫) ૩૫ (૭ ભાગ
૩૫
૦૦ શેષસંખ્યા કે શેષ આ સંજ્ઞાઓ બરાબર યાદ રાખવી ઘટે, કારણ કે ભાગાકારના વિષયમાં તેને ઉપગ વારંવાર થવાને દરેક શાસ્ત્રને દરેક વિષચને પોતાની વિશિષ્ટ પરિભાષા હોય છે, તેમ ગણિતને પણ પિતાની વિશિષ્ટ પરિભાષા છે, તે ભૂલવાનું નથી.
કેટલાક કહે છે કે સરવાળે ઠીક, બાદબાકી ઠીક અને ગુણાકાર પણ ઠીક, પરંતુ ભાગાકારનું કામ ઘણું માથાફેડિયું. તેમાંયે આઠ–દશ આંકડાનો ભાગાકાર હોય અને ભાજક કેક મોટો હોય તે માથું પાકી જાય. પરંતુ વાસ્તવમાં આવું કંઈ નથી. એક વાર ભાગાકારની પદ્ધતિ જાણી લીધી, તેને છેડા મહાવરો પાડ્યો અને તેની કેટલીક ટૂંકી અને સહેલી રીતે હાથ કરી લીધી કે ભાગાકારની ગાડી બરાબર પાટે ચાલવાની. તેમાં માથાકૂટ જેવું કંઈ રહેવાનું નહિ.
જે તમે ભાગાકારથી ભડક્યા, તે તમારું કામ ગૂંચમાં પડશે અને કેટલીક બાબતેને ઉકેલ તે આવી શકશે જ નહિ. દાખલા તરીકે તમારે ૫૦૦ કિલે માલમાંથી ૧૫૦ ગ્રામના પેકેટ કરવા હોય તે, તે પેકેટની સંખ્યા જાણવા માટે ભાગાકાર જ માંડવો પડે અથવા રૂ. ૨,૩૫,૬૨૦ની રકમને ૭ ભાગીદાર વચ્ચે સરખા હિસે વહેંચવી હોય તો
