________________
૧૬૪
મંત્રવિજ્ઞાન્ય
- દરેક મંત્રના કહ્યું કે વિધિમાં મંત્રદેવતાનું સ્વરૂપ આપેલું હોય છે અને તે મોટા ભાગે શ્લેકે દ્વારા વ્યક્ત કરેલું હોય છે, જેથી સાધક તેને સહેલાઈથી કંઠસ્થ કરી શકે છે અને તેને ભાવથી યાદ કરી શકે છે. દાખલા તરીકે મંત્રકમાં શ્રી પદ્માવતી દેવીના ધ્યાન માટે નીચેને બ્લેક આપે છે:
पाशफलवरदगजकरणकरा पाविष्टरा पद्मा। सा मां पातु भगवती त्रिलोचना रक्तपुष्पामा ॥
જેના એક હાથમાં પાશ છે, બીજા હાથમાં લે છે, ત્રીજે હાથ વરદમુદ્રાથી યુક્ત છે અને ચોથો હાથ અંકુશથી વિભૂષિત છે, જે પદ્મ પર બેઠેલી છે, જે ત્રણલોચનવાળી છે અને જેના શરીરને વર્ણ રક્ત પુષ્પ જે છે, તે ભગવતી પાવતી દેવી મારું રક્ષણ કરે.”
આમાં પ્રથમ શ્રી પદ્માવતી દેવીની ચાર ભુજાઓમાં જે આયુધ કે વસ્તુઓ હોય છે, તેનું વર્ણન છે, પછી વાહનને નિર્દેશ છે, પછી ત્રિલેચના તરીકે તેની જે વિશેષતા છે, તે જણાવી છે અને છેવટે શરીરને વર્ણ કહેવામાં આવ્યા છે. તે અનુસાર સાધકે શ્રી પદ્માવતી દેવીને પત્ર પર બેઠેલાં, રક્ત શરીરવાળા, ત્રીજા લોચનથી યુક્ત અને ડાબી બાજુના ઉપરના હાથમાં પાશ (જેની આકૃતિ અગ્રેજી આઠડા (9) જેવી હોય છે. નીચેના હાથમાં ફળ એટલે બીજે, જમણી આજુના નીચેના હાથમાં વરદમુદ્રા અને ઉપરના હાથમાં અંકુશવાળાં ચિંતવવાનાં હોય છે.
