________________
કોઈ પણ પ્રત્યે જાય છે. આવી ના અવાજ થત
વ્યક્તિઓ આગળ મોટેથી ભજનકીર્તનના અવાજ થતાં પણ તેઓ ક્યારેક ભાનમાં આવી જાય છે. આવા પ્રસંગે ખાસ કરીને ગામડામાં બને છે. પણ મૃત્યુ પામેલે માનવી મંત્રશક્તિથી જીવતે થયે હેવાને કઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા આપણી પાસે નથી.
મંત્રશક્તિથી ઘણી ખરી ઉપાધિઓ દૂર થઈ શકે છે, પણ તમામ ઉપાધિઓ મંત્રથી દૂર થઈ શકતી નથી. અભિક્રમનાશ અને પ્રચવાય એ જીવનનાં અનિવાર્ય અંગ છે. ખેતરમાં બરાબર પાક લણવાના સમયે હીમ પડે કે દીકરાને મહાપુરુષ બનાવવા તાલીમ આપી હાથ છતાં તે મહા પાપી નીવડે એવા પ્રકારના બનાવો જીવનમાં પ્રારબ્ધને કારણે ઘણી વાર બને છે. આમ છતાં આવા પ્રસંગે પણ મંત્રસાધક અપાર ધીરજ રાખી આત્મનિકટ બની શાન્તિથી પસાર કરી નાખે છે. વળી મંત્રસાધક ઉપાધિમાં પણ મનને શાન રાખતો હોવાથી ઘણું વાર એને ઉપાધિ દૂર કરવાના માર્ગો પણ મળી રહે છે.
આમ મંત્ર આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિમાં રક્ષણ કરે છે, છતાં એમાં રહેલી મર્યાદાઓ પણ આપણે ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ.
મંત્રશક્તિથી ચમત્કાર થઈ શકે, પરંતુ ચમત્કાર કેને ગણ એ વિશે હજી ઘણે મતભેદ છે. વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિએ જોઈએ તે કુદરત સર્વશકિતમાન હોવા છતાં પિતાના નિયમનું જ ઉલ્લંધન કરે એવા નિયમે સાથે સાથે જ અમલમાં મૂકી ન શકે. મંત્રવિદ્યાને નામે જે ઘણાખરા ચમત્કાર જોવામાં આવે છે, તે અને જાદુગરોના ખેલમાં કશો જ તફાવત હેત નથી. માનવી પોતાની સમજશકિતની મર્યાદા સ્વીકારવાને બદલે “મેં આ નજરે જોયું” એમ કહી મંત્રના ચમત્કાર જોયા હોવાનો દા કરે છે. મંત્રવિદ્યાથી લેખંડનું સેનું બનાવી શકાય, અભણ માનવીની જીભ પર મંત્ર લખીને તેને વિદ્વાન બનાવી ન શકાય, પાણીમાં ઊભા રહી ન શકાય કે હવામાં અધ્ધર રહી ન શકાય. આવી પ્રાચીન વાતેનો હેતુ બેધદાયક કથાઓ રજૂ કરવાને
