________________
કવિજીનાં કથાને ભગવાન ! હું તે પાયમાલ થઈ ગયે! જુઓ, ત્યાં પેલા લૂંટારા મારા કુટુંબને લૂંટી રહ્યા છે. લાખોની કિંમતના ર–ઘરેણું એમણે છીનવી લીધા છે” આવનાર માનવીએ દીન વદને હાથ જોડીને કહ્યું
બુદ્ધ તરત જ લૂંટારાઓ પાસે જઈ પહોચ્યા. એમણે એમને ઉપદેશ આપે. ડાકુઓના અંતરમાં ભગવાન બુદ્ધનો ઉપદેશ વસી ગયે. એમણે લૂટેલું બધું ધન એ શેઠને પાછું આપી દીધું અને લૂંટના ધંધાને સદાને માટે ત્યાગ કર્યો.
હવે બુદ્ધે પિલા શેઠને કહ્યું : “ આ ધનને માટે તમે કેટલા બધા બેચેન બની ગયા હતા! પણ આ ધન તો આજે છે, અને કાલે નથી. આ ધન એક દિવસ રળી શકાય છે, અને ગુમાવી દીધા પછી પણ એક દિવસ ફરી મેળવી લઈ શકાય છે. પરંતુ તમારું જે અમૂલ્ય સાચું ધન છે, તેમાં તે દિવસ ને રાત, પળે પળે લૂટ ચાલી રહી છે, તમને એને માટે તે ય બેચેની નથી થતી!”
દેવ! મારું એ ધન કયું છે કે જે દિવસ-રાત, પળે પળે લૂંટાઈ રહ્યું હોવા છતા મને એનું ભાન જ નથી ”
“વત્સ ! એ તારું આત્મધન છે. સત્ય અને અહિંસા વગેરે પિતાના ગુણે જ ખરી રીતે માનવીની સાચી સંપત્તિ છે. એક વાર એ લૂંટાઈ જાય, પછી એ ફરીથી પ્રાપ્ત થવી સહેલી નથી. વિષય-વાસનાઓ તારી એ સપત્તિમાં પળે પળે લૂંટ ચલાવી રહી છે, પણ તને એનો જરા સરખાય પસ્તાવો થતો નથી ”
શેઠને આત્મા જાગી ઊઠયો. કહે છે, એણે પિતાનું બધું ધન પપકારના પવિત્ર માગે, હશેહશે, આપી દીધુ. [અવને કે ચલચિત્ર, પૃ. ર૭]
