________________
નવકારમાં સ સંગ્રહ.
૨૩
નવકારમાં સવ સંગ્રહ.
'
નવકારમાં ચૌદ ‘ન’ કાર છે (પ્રાકૃત ભાષામાં ‘ન’ અને ‘ણુ' અને વિકલ્પે આવે છે) તે ચૌદ પૂર્વાને જણાવે છે, અને નવકાર ચૌદ પૂર્વરૂપી શ્રુતજ્ઞાનના સાર છે એવી પ્રતીતિ કરાવે છે. નવકારમાં ખાર અ' કાર છે, તે ખાર અગાને જણાવે છે. નવ ‘શુ’ કાર છે, તે નવનિધાનને સૂચવે છે. પાંચ ‘ન’ કાર પાંચ જ્ઞાનને, આઠ સકાર આઠ સિદ્ધિને, નવ મ’કાર ચાર મંગળ અને પાંચ મહાવ્રતાને, ત્રણ ‘લ’કાર ત્રણ લેાકને, ત્રણ ‘'કાર આદિ, મધ્ય અને અત્ય મંગળને, એ ‘ચ' કાર દેશ અને સવ ચારિત્રને, એ ‘કુ’ કાર એ પ્રકારના ઘાતી-અઘાતી કર્મોને, પાંચ ‘પ' કાર પાંચ પરમેષ્ઠિને, ત્રણ ૨’કાર (જ્ઞાન, દન ચારિત્રરૂપી) ત્રણ રત્નાને, ત્રણ ‘ય’ કાર ( મન, વચન, કાયાના) ત્રણ ચેાગે અને તેના નિગ્રહને, એ ‘ગ’ કાર (ગુરૂ અને પરમગુરુ એમ) એ પ્રકારના ગુરૂઓને, એ ‘એ' કાર સાતમેા સ્વર હેાવાથી સાત રાજ ઊષ્ણ અને સાત રાજ અધા એવા ચૌદ રાજલેાકને સૂચવે છે.
મૂળ મંત્રના ચાવીસ ગુરુ અક્ષરા ચાવીસ તીથ કરારૂપી પરમ ગુરુઓને અને અગિયાર લઘુ અક્ષરા વર્તમાન તીપતિના અગિયાર ગણધર ભગવ ંતી ગુરુઓને પણુ જણાવનારા છે.
પ્રાણશક્તિ અને મનસ્તત્ત્વ
નમસ્કારરૂપી ક્રિયા દ્વારા શ્વાસનું મનસ્તત્ત્વમાં રૂપાંતર થઈ જાય છે, જેમ જેમ નમસ્કારના જાપુની સંખ્યા વધતી
