________________
સેવન કારણ પહેલી ભૂમિકા, અભય-અદ્વેષ-અભેદ
૧૫
દીનતા કે દર્પ, ભય કે દ્વેષ, ખેત કે ઉદ્વેગ આદિ ચિત્તના ઢાષાનું નિવારણ કરવા માટે ગુણાધિકની ભક્તિ અને દુઃખાધિકની યા એ સરળ અને સર્વોત્તમ ઉપાય છે. તેને જ શાસ્ત્રની પરિભાષામાં સવેગ—નિવેદ ગણાવ્યા છે. નવકારમાં તે અને પ્રકારના રસા પેાષાતા હેાવાથી જીવની માનસિક અશાંતિ અને અસમાધિ તેના સ્મરણથી દૂર થાય છે.
સેવન કારણ પહેલી ભૂમિકા, અભય-અદ્વેષ-અખેદ
નમસ્કાર મત્રની સાધનાથી શુદ્ધ આત્માઓ સાથે કથ”ચિત્ અભેદ્યની સાધના થાય છે. જ્યાં અલે ત્યાં અભય એ નિયમ છે. ભેદથી ભય અને અભેદથી અભય અનુભવસિદ્ધ છે. ભય એ ચિત્તની ચચલતારૂપ અહિરાત્મશારૂપ આત્માને પરિણામ છે. અભેદ્યના ભાવનથી તે ચંચલતાદોષ નાશ પામે છે અને અંતરાત્મદશારૂપ નિશ્ચલતા ગુણુ ઉત્પન્ન થાય છે.
અભેદ્યના ભાવનથી અભયની જેમ અદ્વેષ પણ સધાય છે. દ્વેષ એઅરેાચક ભાવરૂપ છે, તે અભેદના ભાવનથી ચાલ્યે જાય છે. અભેદના ભાવનથી જેમ ભય અને દ્વેષ ટળી જાય છે, તેમ ખેદ પણ નાશ પામે છે. ખેદ્ય એ પ્રવૃત્તિમાં થાકરૂપ છે. જ્યાં ભેદ ત્યાં ખેદ અને જ્યાં અલે ત્યાં અભેદ્ય આપેાઆપ આવે છે. નમસ્કારમંત્રના પ્રભાવે જેમ અભેદબુદ્ધિ દૃઢ થતી જાય છે. તેમ ભય, દ્વેષ અને ખેદ દીષ ચાલ્યા જાય છે અને તેના સ્થાને અભય, અદ્વેષ અને અભેદ્ય ગુણ આવે છે.
ભય, દ્વેષ અને ખેદ જે આત્માના તાત્ત્વિક સ્વરૂપના અજ્ઞાનથી ઉત્પન્ન થતા હતા, તે આત્માનુ શુદ્ધ અને તાત્ત્વિક
