________________
૨૦૦
અનુપ્રેક્ષા જીવની અનાદિકાળની અયોગ્યતાને અર્થાત અપાત્રતાને શાસ્ત્રકારે સહજમલના શબ્દથી સંબોધે છે.. •
સહજમલના કારણે જીવ કર્મના સંબંધમાં આવે છે અને કર્મનો સંબંધ જીવને વિષયાભિમુખ બનાવે છે. ,
વિષયાભિમુખતા એ સ્વાર્થવૃત્તિનું જ બીજુ નામ છે. નમસ્કારભાવ સ્વાર્થવૃત્તિનું ઉમૂલન કરે છે.
જીવમાં છુપાયેલી ચેશ્યતાને શાસ્ત્રકાર તથાભવ્યત્વ શબ્દથી ઓળખાવે છે. એને પરિપાક જીવને ધર્મની સાથે સંબંધ કરાવે છે.
નમસ્કારભાવ વડે તે ગ્યતા વિકસિત થાય છે અને ધર્મ : તથા ધર્માત્માઓ સાથે સંબંધ કરાવે છે.
ધર્મ તથા ધમી આત્માઓને સંબંધ સમત્વભાવ (સૌમ્યતા ગુણ)ને વિકસાવે છે. સમત્વભાવની વૃદ્ધિ પાપકારભાવને ઉત્તેજિત કરે છે.
પરસ્પર સહાય અને શુભેચ્છા વિના કોઈ પણ જીવની પ્રગતિ થઈ શકતી નથી. આ કાર્ય શત્રુતાથી નહિ પણ મિત્રતાથી જ થઈ શકે છે.
નમસ્કારભાવ એ મિત્રતા કેળવવાનું અમોઘ સાધન છે.
નમવા માંડે એટલે મિત્રો મળવા માંડે, એ સનાતન નિયમ છે. મિત્રો શુભેચ્છા લઈને આવે છે. એમ પરસ્પર શુભેરછાની વૃદ્ધિ થવાથી ઔદાર્ય ભાવ વિકસે છે. આ બધાનું મૂળ નામસ્કારભાવ છે.
