________________
નમસ્કારમાં નમ્રતા.
૧૪૩
પિષણ પરોપકારથી જ થઈ રહ્યું છે. કે ઈ પણ ક્ષણ એવી નથી, કે જેમાં એક જીવને બીજા જીવ તરફથી ઉપગ્રહ-ઉપકાર ન થતો હોય. એ સંબંધમાં કહ્યું છે કે
'तरुवर सरवर संतजन, चोथा बरसत मेह; परमारथ के कारणे, चारों धरिया देह ॥१॥' અથવા– “વિકિa ના વેવ નામ,
स्वयं न खादन्ति फलानि वृक्षाः । नादन्ति सस्यानि खलु वारिवाहाः,
परोपकाराय सतां विभूतयः ॥२॥' 'परकार्याय पर्याप्ते, वरं भस्म वरं तृणम् ।
परोपकृतिमाधातु-मक्षमो न पुनः पुमान् ॥३॥' तथा - 'सूर्यचन्द्रमसौ व्योम्न, द्वौ नरौ भूषणं भुवः । ___ उपकारे मतिर्यस्य, यश्च तं न विलम्पति ॥४॥"
નમસ્કારમાં નમ્રતા. અહિંસાદિ ધર્મ માત્રનું મૂળ નમ્રતા છે. ધર્મને સાનુબંધ બનાવનાર નમસ્કારને ભાવ છે. ધર્મ પામવાનું પહેલું પગથિયું નમ્ર થવું તે છે જે નમ્ર બની શક્તો નથી, તે ધર્મને ઓળખી શક્તા નથી.
ધર્મને ઓળખવા માટે કર્મના સ્વરૂપને જાણવું જોઈએ અને જે કર્મના સ્વરૂપને જાણે, તે અવશ્ય નમ્ર બને છે. નેત્ર બનીને સંચમી થનારે આત્મા આવતાં કર્મોને રોકે છે.
