________________
૧૪૪
અનુપ્રેક્ષા
અને જુના કર્મોને વિખેરવા માટેનુ સાધન તપ, તેને કરવા માટે સદા ઉદ્ધૃસિત રહે છે.
એક નમસ્કારમાં અહિંસા, સચમ અને તપ-એ ત્રણેય પ્રકારનાં ધર્મનાં અંગેાને મેળવી આપવાનુ સામર્થ્ય છે. ધર્મ કરીને જ જે ગવ કરે છે, તે ધમ વાસ્તવિક નહિ પણ ધર્મના આભાસ માત્ર છે.
કમની ભયાનકતાના જ્ઞાનથી થતી નમ્રતા એ જ વાસ્તવિક નમ્રતા છે. કર્મીના સ્વરૂપનું જ્ઞાન થતાંની સાથે જ તે જ્ઞાન જીવને નમ્ર મનાવી દે છે. કર્મ સ્વરૂપના જ્ઞાન વિના કમ –ચવરને કાઢવાની કે રાજ્વાની વૃત્તિ થતી નથી.
નમ્રતાને પેદા કરનાર તત્ત્વજ્ઞાન જો ન મળે તે તે આત્મા કર્મના ક્ષય કરનાર તાત્ત્વિક ધર્મને કેવી રીતે પામી શકે ? અહિંસા, સયમ અને તપ રૂપી સત્ય ધર્મોને પામવા માટે કાઁની સત્તા, અંધ, ઉદય અને ઉદીરણાર્દિને શ્રી સર્વાંગ઼ ભગવાને કહ્યાં છે. તેને જાણવા વડે પ્રાપ્ત થતી તાત્ત્વિક નમ્રતાથી સાચા અહિંસાદિ ધર્મોની પ્રાપ્તિ અને પાલન થઈ શકે છે.
વિનય એ ‘નો' ના અર્થાત્ નમ્રતાને। પર્યાય છે. અષ્ટકમ વિનયન-દૂરીકરણ એ વિનયની શક્તિ છે. તેના અથ એ છે કે અષ્ટકમ ના અંધમાં મુખ્ય કારણભૂત અષ્ટ મઇ છે, તેના મૂળમાંથી નાશ કરવાની શક્તિ વિનયગુણમાં છે. નમ્ર વૃત્તિમાં છે.
મારા આત્મા અનાદિકમના સબધથી તુચ્છ, ક્ષુદ્ર, પરવશ અને પરાધીન દશામાં છે એવું જ્ઞાન શ્રી જિનવચન
