________________
They
અનુપ્રેક્ષા
૧૨૬
એટલે શુદ્ધ આત્મા. તેઓને નમસ્કાર હેાવાથી ભક્તિના મહામત્ર અને છે.
મૈત્રી અને ભક્તિ પરસ્પર અવિનાભાવી છે. એક વિના ખીજાનુ' અસ્તિત્વ અશકય છે. આત્મસ્વરૂપની ભક્તિપૂર્ણ થઈ ત્યારે ગણાય, કે જ્યારે સાવરણ અને નિરાવરણ એવા અને પ્રકારના આત્માએ ઉપર સ્નેહભાવ ઉત્પન્ન થાય.
નિરાવરણુસ્વરૂપ પ્રત્યે સ્નેહ તે પ્રમાદ અને સાવરણુસ્વરૂપ પ્રત્યે સ્નેહ તે કરુણા અને માધ્યસ્થ્ય. જો કરુણા-માધ્યસ્થ્ય ન હાય, તે પ્રમાદ પણ સાચા ન ગણાય. જો પ્રમાદ ન હાય, તેા કરુણા અને માધ્યસ્થ્ય પણ સાચા નહિ.
જીવતત્ત્વની જો સાચી સહણુા થઇ હાય, તેા તેની નિશાની જીવના દુઃખ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ અને કરુણા, તેમ જ તેના સુખ પ્રત્યે હષ અને પ્રમાદ હેાવા જોઇએ. એ રીતે ભક્તિ અને મૈત્રી ઉભયને એકી સાથે પ્રગટાવનાર મંત્ર તે શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર છે.
પ્રથમ પદમાં સમગ્ર મેાક્ષમાગ
મૈત્રી અને ભક્તિ એ સમ્યગ્રદર્શનનાં લક્ષણ છે. તેની પાછળ સમ્યગજ્ઞાન હાવુ· આવશ્યક છે. તે જ્ઞાન એકત્વનુ છે. જીવ, જગત અને જગદીશ્વરની એકતાનુ” જ્ઞાન જ સાચી ભક્તિ અને મૈત્રી પ્રગટાવી શકે છે.
એ એકતા ગુણથી, જાતિથી અને સ્વભાવથી છે, સજાતીય એકતાના સંબધનુ જ્ઞાન ભક્તિપ્રેરક અને મૈત્રીપ્રેરક છે, તેથી તે સમ્યજ્ઞાન છે.
