________________
ઉપદેશ અને દીક્ષા
૭૧
માનવ-પ્રાણીએ ? સંસારમાં જે જે નજરે દેખાય છે, તે તે સધળુ` સત્યમય છે, એ ભૂલ ભરેલી માન્યતા તમારા માનસ પ્રદેશમાંથી દૂર કરજો. જે દેખાય છે, તે જ નહિં દેખાવાને માટે છે અને નથી દેખાતુ' તે જ સાશ્વત-સ્થિર છે. તમે જે વસ્તુની પાછળ રાત દિવસ દાડયા કરે છે, તે, તે વસ્તુ નથી; પણુ તેને જ પડછાયા છે. પડછાયાને ઝાલવાજ તમે દાડધામ કરે છે, પણુ પડછાયા કદી કાએ ઝાલ્યા સાંભળ્યા છે !
·
સુખી થવાની લાલસામાં તમે લક્ષ્મીની પાછળ દાડે છે, પણુ લક્ષ્મી આજ સુધી કેાષ્ટની બની છે ? હવે તમે તેને તમારી બનાવે તે જુદી વાત ? લાલસાઓનું મૂળ ઇન્દ્રિયેા છે. ઇન્દ્રિયાની લગામ મન ને હાથ છે, મનની અસર પ્રમાણે જ બુદ્ધિ કામ કરે છે.
વિચારે કે આ તમારા પ્રથમ જ્ન્મ તો નથી જ આની પહેલાં તમે ઘણા જન્મે કર્યાં હરશે. તે તે જન્મદરમ્યાન તમે અનેક સુખવૈભવ માણ્યા હશે. ખળદેવ, વાસુદેવ, ચૂકવતી અને ઇન્દ્રનાં સુખ ભાગમાં હશે, ઘણાકે ભયકર યાતનાઓ પણું સહન કરી હશે. ધણા માનવે, પેાતાને મનગમતી રમાના રામ પણુ બન્યા હશે, પૂર્વજન્માનાં આટઆટલાં સુખા અને દુ:ખે। ભાગવવા છતાં આજે તમે કઈ સ્થિતિમાં છે, તે વિચારની નિ`ળ આખા વડે જુએ. તેનુ કારણુ શું ? અઢળક સુખ-દુઃખા સ્વાહા' કરી જને તમારી ન્દ્રિયા આજે શાના માટે તલમી રહી છે. ઇન્દ્રિયા તમારી હછ સુધી સતેષ પ્રેમ નથી અનુભવતી ? એને એવુ શું જોઇએ છે કે એ તમને રાતદિવસ ઊ ચા-નીચા કરે છે ?
આંખા સમે નજર કરે. આજે એને શું પ્રીય છે, એને વિચાર ક્રશ એ સત્યને છેડી અસત્યમાં કૂદકા મારવા કેમ તત્પર થાય છે તે શાચેા, આંખ જેવીજ તમારી ઇન્દ્રિયાની સ્થિતિ છૅ. મને પણ મટની જેમ કૂદાકૂદ કરી રહ્યું છે.
J
