________________
સમકાલિન ભક્તરાજાએ
૩૩૩
શ્રેણિક જ્યારે જ્યારે પ્રભુ મહાવીરને રાજગૃહમાં પધારેલા સાંભળતા ત્યારે ત્યારે તેના અંદર-બહારના જીવનમાં એટલો બધો આનંદ પ્રગટી આવતા કે, રાજકાજને ભૂલી તે શ્રી વીરન ચરણ તળાં તો તેમની પ્રતિભા ઝરણું વાણીમાં જ લીન બનત. .
મહારાજા કેણિક–આ રાજા પણ મહાન હતા. રાજા કેણિક શ્રેણિકને પુત્ર થાય. શ્રેણિકની પછી ગાદી તેમને મળેલી. રાજધાની રાજગૃહથી બદલી ચંપામાં રાખેલી. આ રાજાની કત ઇતિહાસમાં અમ્મર છે. કેણિક પણ બૌદ્ધ ધર્મની અસર તળે આવેલ ને લાબો સમય એ રીતે ચાલેલું પરંતુ રાજકાજ હાથમાં લીધા પછી ટેણિક જેનધર્મના દુકાનધાથી બન્યા હોવાનું “શ્રીઉત્પાદક સૂત્ર આદયી નજરમાં આવે છે. જેનશાસ્ત્રોમાં એટલા સુધી લખેલું છે કે, મહારાજા કાણિક એવી કઠોર પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી કે, જ્યાં સુધી ભગવાન મહાવીર કર્યા બિરાજે છે તેને સંપૂર્ણ સંદેશ ન મળે ત્યાં સુધી અન્નજળ પણ ન લેવું.
મહારાજા ચેટક –તિહાસમાં આ રાજાની મહત્તાનું ખ્યાન મળે છે. વિશાલી એમની રાજધાની. કાશી કેશલાદિ અઢાર દેશના રાજાઓ એમને આધીન હતા. પ્રભુ મહાવીરના તેઓ મામા થાય; ચેટકને સાત સુપુત્રીઓ હતી. ભગવાન મહાવીરના અંતિમ કાલ . સમયે ચેટકની આજ્ઞાથી કાશી-કાશલાદિના રાજાઓ મધ્યમાં અપાપામા આવે છે એ હકીકત તપાસતા નકકી થાય છે કે ચેટક જનધર્મપ્રેમી સમ્રાટ હતે. - રાજા ઉદાયને–સિધુ સૌવીર તેમનો દેશ કવીતભયપટ્ટન તેની રાજધાની, મહાસેનાદિ દશ રાજાઓ રાજા ઉદાયનની છત્રછાયા નીચે વર્તતા હો દશપુર (મન્દસર) ના ઈતિહાસમાં ઉદાયન રાજાના અસ્તિત્વનું સંપૂર્ણ ખ્યાન મળી આવે છે. પ્રભાવતી તેમની મહિષી, રાજા ચેટકની તે પુત્રી ચાય. પ્રભાવતીમા ધર્મનો સ્નેહ વ્યાપક હતા.
