________________
અણમેલ તો
૨૩e દેશના –સંસારવાસી સહુ જીવ! ખાન-પાનમજ શરીરનો આદર્શ ન સમાવશે. શરીરને ખાન-પાન એટલા માટે અપાય છે કે, જેથી તે ધર્મ માટે ટકી રહે. ધર્મના ટકાવની જરૂર દુનિયા છે, ત્યાં સુધી રહેશે જ, આ શીરને જે (ચાત્યા ટકાવે છે, તેને ત્યાગના સર્વ
ચય સ્નેહમાં વિકસાવતા આગળ વધવાનું જે વપર વિરોધી અનુષ્ઠાન *, તેનું નામ ધર્મ. શરીર બધું જ નથી ! એમ ઊંડે ઊડે થવું તે ધર્મ
પ્રકાશને પ્રતાપે. દિલ દૂભવતાં, દિલ દુભાય તે ધર્મના સંસ્કાર. પાંચ ઇ, મન, બુદ્ધિ અને શ્વાસના મૂળમાં, જે પરમ શાંતિ આનંદ અને સ્નેહનાં ઝરણાં પ્રગટે છે, તેનું મૂળ કારણ ધર્મભાવનાજ છે. ધર્મની શાખાઓ જુદી જુદી હશે, પણ દરેક ધર્મનું લક્ષ્યસ્થાન એકજ મુક્તિ છે. તે મુક્તિને અનુરૂપ સ્વરૂપ જે દર્શનમાં સાંપડે, તે દર્શનને આશ્રયજ પ્રાણીને મુક્તિના રાહે લઈ જઈ શકે. “ધર્મ કંઇ , નથી, તે એક ધતીંગ છે.' એમ બોલનાર મળી આવશે, પણ
જ્યારે તમે તેમને જ પૂછશે કે, “ખાન-પાન શા માટે?' ત્યારે ધર્મને નહિ માનતાં તેઓજ હસતાં હસતાં જવાબ આપશે કે, “ શરીરને ચાટે.
પન્ન-જળ-વાયુથી જેમ શરીર ષિાય છે, તેમ દાન-શિયળ– તપ–ભાવથી ધર્મ પષાય છે. ધર્મને ધારવાથી સુદિતની ધારણા થાય. ધર્મ વિના અવનતિ થાય.'
૧ શ્રી મહાનિશીય નામના અતિ ગહન છેદ સૂવમાં ધર્મના કરેલા વર્ણનને અનુવાદ
ધર્મ ઈષ્ટ, પ્રિય અને મનોહર છે. ધર્મજ પરમાર્થ-સૂખી, સ્વજન, મિત્ર, બધુ અને પરિવાર છે. ધર્મ દષ્ટિકર છે, ધર્મ પષ્ટિકર છે, ધર્મ બળકર છે તેમજ ધર્મ ઉત્સાહકર છે. ધર્મનિર્મળ કીતિ પ્રસફક છે ધર્મ માહ'ભ્ય–જનક છે, તથા ધર્મ એ સુ સુખની
પર પરાને દેનાર છે. ઇમેજ સેવવા ચગ્ય છે, આરાધવા ચોગ્ય છે. -પોષવા ચોગ્ય છે, આચરવા ચાગ્ય છે, અનુષ્ઠાન કરવા ગ્ય છે, ઉપ
