________________
૨૩૮
વિદ્ધારર શ્રી મહાવીર
માનવ-હદયથી તોલતા શ્રી વીરને સાંભળી અસંખ્ય નયને અનિમેષ બન્યાં. પરાગપૂર્ણ પુષ્યના પ્રકાશપૂર્ણ ત્યાગમય જીવનની જીવન્ત કવિતાને ઝીલતા વાતાવરણમાં, માનવજીવનની અંતરતમ શુભ ભાવનાઓના ઉચ્ચ પદની વાત શ્રી મહાવીર-મુખે સાંભળી, શ્રોતાગણના પ્રશાંતમુખમંડલે શુબ્રભાવની તાલાવેલી પ્રગટી. “ નાનકડા એક કુલની સુગંધ વાતાવરણમાં ચેતનતા પ્રસરાવે, તે શતદલ માનવ હદયપઘની સુરભિનાં વહેણ સ્થગિત કયમ થાય?' શ્રોતાગણના અંતર* દ્વારે વિચારનો પવન અયડા.
“નયનમાં નયન મીલાવી જીવન કહાવ લેતા સંસાર–રસિકને, એ નયનનાં નેહપૂર જગત કાજે રેલાવવાની સુવર્ણ તક કયારે પડતી હશે ? કે એક, બે–ચારનાં હૃદયમાં પૂરાઇને જ એ જીવન ગાળતો હશે ? એ રીતનું જીવન એક કેદી જેવું ગણાય. સંસાર તેને માટે જેલરૂપ બને. અસંખ્ય જીવોના સતત સંપર્કે નભતો માનવી, માનવજીવનની વ્યાપકતાના મૂલ્ય નજ મૂલવી શકે. જો દહાડે તેનું જીવન સર્વ વાતે રંક - અને,' અમ્મબિન્દુ ઝીલતા ચતુર ચાતકની જેમ શ્રોતાઓએ શ્રી વીર વચનામૃત ઝીલ્યાં, “ પેટની વેઠ માટે 'તુ અલ્પ જીવન તેમને અપ્રિય
જણાયું. તેમાંના ઘણએ નિજ નિજની ગ્યતા મુજબ શ્રાવક જીવન - ઉચ્ચ જીવન) નાં વ્રત લીધાં.
પ્રભુ મહાવીરે નન્દીપુરથી પાછા વળી વિદેહ તરફ વિહાર કર્યો ને વાણિજયગ્રામે પધાર્યા. વાણિજ્યગ્રામથી મિથિલી ગયા ને ચોવીસમું ચોમાસું ત્યાં કયું (વિ.સં પૂવે ૪૭૭-૭૬ =ઈ. સ. પૂર્વે. પ૩૩)
વિહાર–શિયાળે બેસતા ચરમ તીર્થપતિ મહાવીરે અંગદેશ તરફ વિહાર શરૂ કર્યો. વિહરતા-વિહરતા તેની રાજધાની ચંપાનગરીમાં પધાર્યા. દેએ સમવસરણની રચના કરી, જલધિજલ ગંભીર શ્રી વીર - દેશના આપવા બેઠા.
