________________
૧૮૪
વિદ્ધારકે શ્રી મહાવીર
જેના ચહેરાની પ્રભા ધગધગતા અંગારા સમી લાલચોળ બની ગઈ છે અને રાષાનળથી જેના અંગે ધ્રુજી રહ્યા છે એવા ગશાલકે શ્રી વીરની સન્મુખ આવતાં વેંત જ મુખ પરની લગામ છૂટી મૂકી અને સ્વછંદતાથી લવવું શરૂ કર્યું. “ અરે કાશ્યપ, તું મારા જિનપણા વિષે નકારો ભણી મને એક સમયના પોતાના સાથી તરીકે ઓળખાવે છે એ તદ્દન ખોટું છે. કેમ કે તારા જે શિષ્ય ગોશાલક હતા તે સુકુળ કુળને હતા; તે તો ધમ ધ્યાનથી મૃત્યુ પામીને દેવગતિમાં ઉત્પન્ન થયેલો છે. મેં તે માત્ર તેનું શરીર કષ્ટ સહનને 5 ધારી સ્વીકાર્યું છે અથત મેં એની કાયામાં પ્રવેશ કર્યો છે. મારું નામ ઉદાયનામે મુનિ છે. તેથી મને જાણ્યા વગર મારા અવર્ણવાદ તું કેમ બેલે છે ! તું કઈ મારો ગુણ નથી. ”
અરે ગાશેલક, શા માટે આવું હડહડતું જૂઠું બોલે છે? તું તેજ આત્મા છે. શું કોષ્ટ-પિતાના મુખ આડી અંગુલિ ધરી, એને છૂપાવવા યત્ન સેવે તેથી તે વડે મુખ છુપાઈ શકે ખરૂ? હવામાં બાચકા ભરવા સરખા વૃયા ફાંફાં શા સારૂ મારે છે? કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ વિના સર્વજ્ઞતા નથી સ ભવી શકતી, માટે હારા આત્માને ન છેતર!” શ્રી મહાવીર પ્રભુએ એને સત્યવસ્તુ કહી સંભળાવી, * શ્રી વીરના આ જવાબથી ગોશાલકને ઘણે ક્રોધ ચઢયો અને શ્રી મહાવીરને સબંધીને જેમ ફાવે તેમ લાવવા માંડે.
પ્રભુની સમીપ બેઠેલા સર્વાનુભૂતિ મુનિથી ગોશાલકનાં વચનો ન ખમાયાં તેમણે ગોશાલને સત્ય માર્ગ વળવાની શિખામણ આપી. પણ તેથી હું બળતામાં ઘી હોમાયું ગોશાલકની આંખો ગુસ્સાથી ફાટવા લાગી. તેણે સપનુભૂતિ મુનિ પર તોલેખ્યા મૂકી,
એકા એક જાણે મહાસાગરે માઝા મૂકી હેય, કે એકદા ઊંચા પહાડનું મન તૂટી પડયું હોય અથવા ભીષણ નરવ પછી અચા
